سند حدیث منزلت

سؤال

آيا حضرت علي- عليه السلام- با توجه به حديث منزلت، خود را منصوب از طرف رسول خدا -صلي الله عليه و آله- مي‏دانست يا خير؟

در مورد حديث شريف «منزلت» ابتدا كلام خود حضرت را نقل مي‏كنيم و سپس به كلمات ديگران در اين مورد اشاره مي نماييم:

اميرالمؤمنين حضرت علي-‏عليه السلام- در جريان احتجاج با ابوبكر فرمود: تو را به خداوند سوگند مي‏دهم كه بگويي آيا رسول خدا -صلي الله عليه وآله- نفرمود: (يا علي) مَثَل تو نسبت به من همانند هارون نسبت به موسي است و آيا اين وزير بودن و همراهي رسول خدا فضيلت من است يا تو؟ ابوبكر در جواب گفت: رسول خدا فرمود كه اين فضيلت در مورد شماست. همچنين حضرت علي-‏عليه السلام- در احتجاج با اصحاب شوري خطاب به آنها فرمود: شما را به خدا سوگند مي‏دهم آيا در بين شما كسي هست كه پيامبر به او فرموده باشد: «انت مني بمنزله هارون من موسي الا انه لا نبي بعدي» تو نسبت به من همانند هارون نسبت به موسي، هستي الا اينكه پيامبري بعد از من نخواهد آمد؟ همه گفتند: نه.

نه تنها حضرت اين فضيلت را بيان فرموده ‏اند بلكه سعد بن ابي وقاص كه در باطن، از دشمنان علي-‏عليه السلام- بود و به مقامات معنوي و افتخارات بارز امام رشك مي‏ورزيد، در مجلس معاويه وقتي كه معاويه به علي بن ابيطالب ناسزا گفت، با وجود سابقه عداوت و مخالفتهاي خود با امام، رو به معاويه كرد و گفت: به خدا سوگند اگر يكي از آن سه فضيلتي كه علي‏ داشت من داشتم بهتر از آن بود كه آنچه آفتاب بر آن مي‏تابد، مال من باشد. روزي كه پيامبر علي را در مدينه جانشين خود قرار داد و به جنگ تبوك رفت، به علي چنين فرمود: موقعيت تو نسبت به من، همان موقعيت هارون است نسبت به موسي، جز اينكه پيامبري پس از من نيست. اين حديث كه به «حديث المنزله» معروف است تمام منصب‏هايي را كه هارون داشت براي حضرت علي-‏عليه السلام- ثابت كرده جز نبوت.

مرحوم سيد عبدالحسين شرف الدين در المراجعات مي‏فرمايد: اين حديث از احاديث متواتر است و جماعت كثيري از صحابه آن را نقل كرده ‏اند. همچون سعد بن ابي وقاص، معاويه، جابر، ابو سعيد الخدري، عبدالله بن عمر، عمر بن الخطاب، اسماء بنت عميس، ابوهريره، و... و نزديك به صد كتاب از اهل سنت اين حديث را نقل كرده‏اند. با اين وصف، حديث منزلت، حديث پيامبر اكرم(ص) است. بسيار روشن است كه امام علي(ع) خود را منصوب از سوي آن حضرت مي‌دانست.

مطالعه بيشتر

۱ـ تاريخ تحليلي و سياسي اسلام، علي اكبر حسني.

۲ـ ترجمه المراجعات، سيد شرف الدين.

۳ـ فروغ ولايت، استاد سبحاني.