دفاع مشروع: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
هر شخصی می‌تواند در مقابل تجاوز و تعدی دیگری از خود دفاع کند که به آن اصطلاحاً دفاع مشروع گفته می‌شود. قانون مجازات اسلامی در ماده ۶۱ می‌گوید: «هر کس درمقام دفاع از نفس یا عرض یا ناموس یا مال خود یا دیگری یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هر گونه تجاوز فعلی یا خطر قریب‌الوقوع، عملی انجام دهد که جرم باشد در صورت اجتماع شرایط زیر قابل تعقیب و مجازات نخواهد بود: ۱ـ دفاع با تجاوز و خطر متناسب باشد. ۲ـ عمل ارتکابی بیش از حدّ لازم نباشد. ۳ ـ توسل به قوای دولتی بدون فوت وقت عملاً ممکن نباشد یا مداخله قوای مذکور در رفع تجاوز و خطر مؤثر واقع نشود. | هر شخصی می‌تواند در مقابل تجاوز و تعدی دیگری از خود دفاع کند که به آن اصطلاحاً دفاع مشروع گفته می‌شود. [[قانون مجازات اسلامی]] در ماده ۶۱ می‌گوید: «هر کس درمقام دفاع از نفس یا عرض یا ناموس یا مال خود یا دیگری یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هر گونه تجاوز فعلی یا خطر قریب‌الوقوع، عملی انجام دهد که جرم باشد در صورت اجتماع شرایط زیر قابل تعقیب و مجازات نخواهد بود: ۱ـ دفاع با تجاوز و خطر متناسب باشد. ۲ـ عمل ارتکابی بیش از حدّ لازم نباشد. ۳ ـ توسل به قوای دولتی بدون فوت وقت عملاً ممکن نباشد یا مداخله قوای مذکور در رفع تجاوز و خطر مؤثر واقع نشود. | ||
همچنین در ماده ۶۲۵ همان قانون آمده‌است: «قتل و جرح و ضرب هرگاه در مقام دفاع از نفس یا عرض یا مال خود مرتکب یا شخص دیگری واقع شود با رعایت مواد بعدی، مرتکب مجازات نمی‌شود مشروط بر این که دفاع متناسب با خطری باشد که مرتکب را تهدید | همچنین در ماده ۶۲۵ همان قانون آمده‌است: «قتل و جرح و ضرب هرگاه در مقام دفاع از نفس یا عرض یا مال خود مرتکب یا شخص دیگری واقع شود با رعایت مواد بعدی، مرتکب مجازات نمی‌شود مشروط بر این که دفاع متناسب با خطری باشد که مرتکب را تهدید می‌کرده است». | ||
آنچه از این موارد به دست می‌آید این است که دفاع در برابر ضرب و جرح پذیرفته شده اما دارای شروطی است اولا: تجاوز باید فعلیت داشته باشد بنابراین اگر ضرب و جرحی در گذشته انجام شده باشد چنانچه بعداً به آن پاسخ داده شود انتقام است نه دفاع به عبارت دیگر دفاع در هنگام ضرب و جرح | آنچه از این موارد به دست می‌آید این است که دفاع در برابر ضرب و جرح پذیرفته شده اما دارای شروطی است اولا: تجاوز باید فعلیت داشته باشد بنابراین اگر ضرب و جرحی در گذشته انجام شده باشد چنانچه بعداً به آن پاسخ داده شود انتقام است نه دفاع به عبارت دیگر دفاع در هنگام ضرب و جرح پذیرفته است و نه بعد از آن و همچنین کسی نمی‌تواند به صرف تهدید به جرح پیش‌دستی کرده، به عنوان دفاع مشروع به او آسیب برساند؛ زیرا در این حالت امکان مراجعه به نیروهای انتظامی (توسل به قوای دولتی) امکان‌پذیر است. | ||
دوم: تجاوز باید به نحوی انجام گیرد که غیرقابل دفع باشد؛ یعنی در جایی که شخص نتواند با کمک نیروی انتظامی ضرب و جرح را از خود دور کند حق دفاع وجود دارد. | دوم: تجاوز باید به نحوی انجام گیرد که غیرقابل دفع باشد؛ یعنی در جایی که شخص نتواند با کمک نیروی انتظامی ضرب و جرح را از خود دور کند حق دفاع وجود دارد. | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
== | ==مطالعه بیشتر== | ||
۱ـ حقوق جزای عمومی، دکتر اردبیلی، ج۱. | ۱ـ حقوق جزای عمومی، دکتر اردبیلی، ج۱. | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
{{پایان مطالعه بیشتر}} | {{پایان مطالعه بیشتر}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
نسخهٔ ۸ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۱۵
 | این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
آیا در قوانین مدنی یا کیفری کشور، ماده، قانون یا تبصره ای در مورد دفاع از خود در مقابل ضرب و جرح عمدی آمده‌است؟
هر شخصی می‌تواند در مقابل تجاوز و تعدی دیگری از خود دفاع کند که به آن اصطلاحاً دفاع مشروع گفته می‌شود. قانون مجازات اسلامی در ماده ۶۱ می‌گوید: «هر کس درمقام دفاع از نفس یا عرض یا ناموس یا مال خود یا دیگری یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هر گونه تجاوز فعلی یا خطر قریب‌الوقوع، عملی انجام دهد که جرم باشد در صورت اجتماع شرایط زیر قابل تعقیب و مجازات نخواهد بود: ۱ـ دفاع با تجاوز و خطر متناسب باشد. ۲ـ عمل ارتکابی بیش از حدّ لازم نباشد. ۳ ـ توسل به قوای دولتی بدون فوت وقت عملاً ممکن نباشد یا مداخله قوای مذکور در رفع تجاوز و خطر مؤثر واقع نشود.
همچنین در ماده ۶۲۵ همان قانون آمده‌است: «قتل و جرح و ضرب هرگاه در مقام دفاع از نفس یا عرض یا مال خود مرتکب یا شخص دیگری واقع شود با رعایت مواد بعدی، مرتکب مجازات نمی‌شود مشروط بر این که دفاع متناسب با خطری باشد که مرتکب را تهدید می‌کرده است».
آنچه از این موارد به دست می‌آید این است که دفاع در برابر ضرب و جرح پذیرفته شده اما دارای شروطی است اولا: تجاوز باید فعلیت داشته باشد بنابراین اگر ضرب و جرحی در گذشته انجام شده باشد چنانچه بعداً به آن پاسخ داده شود انتقام است نه دفاع به عبارت دیگر دفاع در هنگام ضرب و جرح پذیرفته است و نه بعد از آن و همچنین کسی نمی‌تواند به صرف تهدید به جرح پیش‌دستی کرده، به عنوان دفاع مشروع به او آسیب برساند؛ زیرا در این حالت امکان مراجعه به نیروهای انتظامی (توسل به قوای دولتی) امکان‌پذیر است.
دوم: تجاوز باید به نحوی انجام گیرد که غیرقابل دفع باشد؛ یعنی در جایی که شخص نتواند با کمک نیروی انتظامی ضرب و جرح را از خود دور کند حق دفاع وجود دارد.
سوم: تجاوز باید غیرقانونی باشد.
بدین جهت ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی مقاومت در برابر نیروهای انتظامی را در زمانی که مشغول انجام وظیفه خود باشند دفاع محسوب نمی‌کند. «مگر آن که قوای مزبور از حدود وظیفه خود خارج شوند و حسب ادله و قرائن موجود خوف آن باشد که عملیات آنان موجب قتل یا جرح یا تعرض به عرض یا ناموس گردد در این صورت دفاع جایز است.»
چهارم: دفاع تنها وسیله ممکن برای دفع تجاوز باشد: بنابراین اگر شخص قوی می‌تواند فردی ضعیف تر از خود را به آسانی مغلوب کند بی آن که احتیاجی به ضرب و جرح باشد نمی‌تواند اقدام به ضرب شخص مقابل کند.
پنجم: دفاع متناسب با تجاوز باشد یعنی شخص در مقابل ضرب وجرح حق ضرب و جرح شدید یا قتل متجاوز را ندارد.
باید اضافه کرد که دشنام و شتم به هیچ وجه دفاع محسوب نمی‌گردد.
مطالعه بیشتر
۱ـ حقوق جزای عمومی، دکتر اردبیلی، ج۱.
۲ـ حقوق جزای عمومی، دکتر ایرج گلدوزیان، ج۱.
۳ـ زمینه حقوق جزای عمومی، دکتر رضا نوربها.