مدت حکومت امام زمان(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}} {{سوال}} امام زمان(عج) طبق روايات، چند سال حكومت مي‌كند؟ وقتي از دن...» ایجاد کرد)
 
جز (ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
امام زمان(عج) طبق روايات، چند سال حكومت مي‌كند؟ وقتي از دنيا مي‌رود چه كسي بر بدن امام ـ عليه‌السلام ـ نماز مي‌خواند؟
امام زمان(عج) طبق روایات، چند سال حکومت می‌کند؟ وقتی از دنیا می‌رود چه کسی بر بدن امام ـ علیه‌السلام ـ نماز می‌خواند؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
مدت زمان حكومت امام زمان(عج) دقيقاً مشخص نمي‌باشد. روايات مربوط به اين موضوع، مدت‌هاي متفاوتي براي حكومت حضرت ذكر نموده است:
مدت زمان حکومت امام زمان(عج) دقیقاً مشخص نمی‌باشد. روایات مربوط به این موضوع، مدت‌های متفاوتی برای حکومت حضرت ذکر نموده است:


۱- ۷ سال،}}<ref>مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، مطبعه الاسلاميه، ۱۳۸۴ش، ج۵۲، ص۲۹۱.</ref>.
۱–۷ سال،}}.<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، مطبعه الاسلامیه، ۱۳۸۴ش، ج۵۲، ص۲۹۱.</ref>


۲- ۸، ۹، ۱۰سال،<ref>طبسي، محمدرضا، الشيعه و الرجعه، مطبعه الآداب النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۲۲۴.</ref>.
۲–۸، ۹، ۱۰سال.<ref>طبسی، محمدرضا، الشیعه و الرجعه، مطبعه الآداب النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۲۲۴.</ref>


۳- ۱۹سال،<ref>الغيبه نعماني، تحقيق علي‌اكبر غفاري، تهران، مطبعه الصدوق، بي‌تا، ص۳۳۲.</ref>.
۳–۱۹سال.<ref>الغیبه نعمانی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، مطبعه الصدوق، بی‌تا، ص۳۳۲.</ref>


۴- ۲۰ سال،<ref>العمده، ابن الطريق. قم، تحقيق و نشر موسسه النشر الاسلامي، (جامعه مدرسين)، طبع اول، ۱۴۰۷ق، ص۴۳۹.</ref>.
۴–۲۰ سال.<ref>العمده، ابن الطریق. قم، تحقیق و نشر مؤسسه النشر الاسلامی، (جامعه مدرسین)، طبع اول، ۱۴۰۷ق، ص۴۳۹.</ref>


۵- ۴۰سال<ref>عقد الدرر، ص۲۴۰، به نقل از جهان بعد از ظهور، محمد خادمي شيرازي، چاپ دوم، مؤسسه الغدير، ص۱۷۴.</ref>.
۵–۴۰سال.<ref>عقد الدرر، ص۲۴۰، به نقل از جهان بعد از ظهور، محمد خادمی شیرازی، چاپ دوم، مؤسسه الغدیر، ص۱۷۴.</ref>


۶- ۳۰۹سال<ref>بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۰.</ref>.(مقدار توقف اصحاب كهف در غار) ذكر شده است.  
۶–۳۰۹سال.<ref>بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۰.</ref>(مقدار توقف اصحاب کهف در غار) ذکر شده است.


عدد ۷ سال هم در منابع روائي اهل سنت بيشتر ذكر شده است<ref>سنن ابن ابي‌داوود، بيروت، دار ابن حزم، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۳۰۷.</ref> و هم در منابع شيعي بيشترين روايات را دارد منتهي در اكثر موارد هر سال آن را مساوي با ۱۰ سال ذكر نموده است كه مي‌شود هفتاد سال (۷=۷۰).  
عدد ۷ سال هم در منابع روائی اهل سنت بیشتر ذکر شده است<ref>سنن ابن ابی‌داوود، بیروت، دار ابن حزم، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۳۰۷.</ref> و هم در منابع شیعی بیشترین روایات را دارد منتهی در اکثر موارد هر سال آن را مساوی با ۱۰ سال ذکر نموده است که می‌شود هفتاد سال (۷=۷۰).


براي توجيه و جمع ميان اين اختلاف اعداد، نظرات مختلفي ارائه شده است:
برای توجیه و جمع میان این اختلاف اعداد، نظرات مختلفی ارائه شده است:


صاحب كتاب «الشيعه و الرجعه» روايات هفت سال مساوي با ۷۰ سال را بخاطر كثرت روايات آن ترجيح داده است.<ref>الشيعه و الرجعه، ج۱، ص۲۲۵.</ref> و بعضي مثل سيدصدرالدين صدر زمان حكومت حضرت را در هفت سال منحصر نموده است و اين را از ويژگي‌هاي حكومتي حضرت دانسته كه در مدت اندك جهان را پر از عدل و داد مي‌كند كه از كس ديگري ساخته نمي‌باشد.<ref>صدر، سيد صدرالدين، المهدي، قم، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، چاپ دوم، ۱۳۷۹، ص۲۳۹.</ref>  
صاحب کتاب «الشیعه و الرجعه» روایات هفت سال مساوی با ۷۰ سال را بخاطر کثرت روایات آن ترجیح داده است.<ref>الشیعه و الرجعه، ج۱، ص۲۲۵.</ref> و بعضی مثل سیدصدرالدین صدر زمان حکومت حضرت را در هفت سال منحصر نموده است و این را از ویژگی‌های حکومتی حضرت دانسته که در مدت اندک جهان را پر از عدل و داد می‌کند که از کس دیگری ساخته نمی‌باشد.<ref>صدر، سید صدرالدین، المهدی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۹، ص۲۳۹.</ref>


مرحوم علامه مجلسي، اين روايات را برخي ناظر به آغاز شكل‌گيري قيام، برخي را مربوط به پياده شدن اوائل حكومت حضرت دانسته است و برخي از روايات مثل ۳۰۹ سال را مربوط به دوران نهائي حاكميت و استقرار نظام حضرت حمل نموده است.<ref>بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۰.</ref>.
مرحوم علامه مجلسی، این روایات را برخی ناظر به آغاز شکل‌گیری قیام، برخی را مربوط به پیاده شدن اوائل حکومت حضرت دانسته است و برخی از روایات مثل ۳۰۹ سال را مربوط به دوران نهائی حاکمیت و استقرار نظام حضرت حمل نموده است.<ref>بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۰.</ref>


از جمله كساني كه اين نظر را پذيرفته‌اند آيت‌الله مكارم در كتاب «مهدي انقلابي بزرگ» است.<ref>مهدي انقلابي بزرگ، ص۳۱۴.</ref>  
از جمله کسانی که این نظر را پذیرفته‌اند آیت‌الله مکارم در کتاب «مهدی انقلابی بزرگ» است.<ref>مهدی انقلابی بزرگ، ص۳۱۴.</ref>


به نظر مي‌رسد؛ توجيه دوم كه ما روايات را ناظر به مراحل آغاز و استقرار و ثبات نظام حكومتي حضرت بدانيم. نسبت به توجيه اول كه مدت حكومت حضرت را حصر در ۷ سال مي‌كند و آن را به عنوان ويژگي حضرت مي‌شمارد، ترجيح دارد زيرا سنت الهي بر اين است كه حتي‌الامكان جريان كار از راه‌هاي عادي به پيش رود نه از راه اعمال قدرت اعجاز و روايات مربوط به انقلاب عدل‌گستر حضرت نيز بيانگر اين واقعيت است كه پيروزي حضرت بر دشمنان و فتح جهان، با زحمات و دشواري‌هاي سختي همراه است و نياز به افراد جان بركف دارد و خون‌هاي فراواني در راه حضرت ريخته مي‌شود.  
به نظر می‌رسد؛ توجیه دوم که ما روایات را ناظر به مراحل آغاز و استقرار و ثبات نظام حکومتی حضرت بدانیم. نسبت به توجیه اول که مدت حکومت حضرت را حصر در ۷ سال می‌کند و آن را به عنوان ویژگی حضرت می‌شمارد، ترجیح دارد زیرا سنت الهی بر این است که حتی‌الامکان جریان کار از راه‌های عادی به پیش رود نه از راه اعمال قدرت اعجاز و روایات مربوط به انقلاب عدل‌گستر حضرت نیز بیانگر این واقعیت است که پیروزی حضرت بر دشمنان و فتح جهان، با زحمات و دشواری‌های سختی همراه است و نیاز به افراد جان برکف دارد و خون‌های فراوانی در راه حضرت ریخته می‌شود.


بنابراين، طبيعت كار حضرت بقيه‌الله(عج) در پروژه استقرار عدالت جهاني به جاي نظام‌هاي ظالمانه، اقتضا مي‌كند كه حضرت به عنوان مجري اين طرح عظيم و بي‌ مانند، مدت طولاني حضور داشته باشد تا بتواند، با روند طبيعي (مگر در موارد خاص) تحول همه جانبه و فراگير را در جهان پر از ظلم، پديد آورد.  
بنابراین، طبیعت کار حضرت بقیةالله(عج) در پروژه استقرار عدالت جهانی به جای نظام‌های ظالمانه، اقتضا می‌کند که حضرت به عنوان مجری این طرح عظیم و بی مانند، مدت طولانی حضور داشته باشد تا بتواند، با روند طبیعی (مگر در موارد خاص) تحول همه‌جانبه و فراگیر را در جهان پر از ظلم، پدیدآورد.


براساس تصريح قرآن، مأموريت و رسالت حضرت مهدي(عج) تحقق ارزش‌هاي الهي و قرآني و تأسيس جامعه توحيدي به معناي كامل آن است بگونه‎اي كه هيچگونه اثري از شرك در آن دوره مشاهده نشود {{قرآن|يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئاً<ref>نور / ۵۵.</ref>  
براساس تصریح قرآن، مأموریت و رسالت حضرت مهدی(عج) تحقق ارزش‌های الهی و قرآنی و تأسیس جامعه توحیدی به معنای کامل آن است بگونه‌ای که هیچگونه اثری از شرک در آن دوره مشاهده نشود {{قرآن|یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً<ref>نور / ۵۵.</ref>


آنچه مسلم است؛ اين است كه تأسيس چنين بناي عظيم، آن هم با آن عمق و گستردگي غير قابل توصيف كاري است كارستان و حيرت‌آور كه مي‌بايد آن ذخيره الهي، اين كار بزرگ و بي‌سابقه را به اجرا در آورد.  
آنچه مسلم است؛ این است که تأسیس چنین بنای عظیم، آن هم با آن عمق و گستردگی غیرقابل توصیف کاری است کارستان و حیرت‌آور که می‌باید آن ذخیره الهی، این کار بزرگ و بی‌سابقه را به اجرا درآورد.


بديهي است كه اجراي اين برنامه عظيم ـ با توجه به روند طبيعي امور و عدم استفاده از قدرت اعجاز ـ (مگر در موارد ضرورت) نياز به گذشت زمان دارد.  
بدیهی است که اجرای این برنامه عظیم ـ با توجه به روند طبیعی امور و عدم استفاده از قدرت اعجاز ـ (مگر در موارد ضرورت) نیاز به گذشت زمان دارد.


بنابراين، گرچه رشد افكار عمومي و فرهنگ‌ها در عصر انقلاب جهاني حضرت، تا حد زيادي زمينه را براي پذيرش، برنامه‌هاي حضرت، مساعد خواهد نمود، ولي با همه اين احوال ، اجراي احكام الهي و تحقق عيني معارف قرآني و ارزش‌هاي اسلامي، در چنين فرايندي، نياز به زمان طولاني دارد و حضور امام را در مدت لازم مي‌طلبد، اما اينكه دقيقاً چه مقدار حضرت حكومت مي‌كند؟ مشخص نمي‌باشد كه اينكه روايات اين موضوع را دقيقاً معين ننموده است شايد بخاطر بعضي از حكمت‌ها و اسراري است كه در اين مسأله وجود دارد و فقط بعد از ظهور مشخص مي‌شود.  
بنابراین، گرچه رشد افکار عمومی و فرهنگ‌ها در عصر انقلاب جهانی حضرت، تا حد زیادی زمینه را برای پذیرش، برنامه‌های حضرت، مساعد خواهد نمود، ولی با همه این احوال، اجرای احکام الهی و تحقق عینی معارف قرآنی و ارزش‌های اسلامی، در چنین فرایندی، نیاز به زمان طولانی دارد و حضور امام را در مدت لازم می‌طلبد، اما اینکه دقیقاً چه مقدار حضرت حکومت می‌کند؟ مشخص نمی‌باشد که اینکه روایات این موضوع را دقیقاً معین ننموده است شاید بخاطر بعضی از حکمت‌ها و اسراری است که در این مسئله وجود دارد و فقط بعد از ظهور مشخص می‌شود.


و اما پاسخ قسمت اخير سؤال:  
و اما پاسخ قسمت اخیر سؤال:


يكي از اعتقادات شيعه اين است كه امام معصوم ـ عليه‌السلام ـ را جز امام معصوم ديگر غسل نداده و بر او نماز، نمي‌ خواند و در روايات خاصه به اين موضوع تصريح شده است از جمله امام ـ عليه‌السلام ـ مي‌فرمايد: «ان الامام لا يغسله الاّ اللامام»<ref>محمد بن يعقوب کليني، اصول كافي، ج۱، ص۳۸۴؛ بحارالانوار، ج۱۰۹، ص۱۰۳.</ref>  
یکی از اعتقادات شیعه این است که امام معصوم ـ علیه‌السلام ـ را جز امام معصوم دیگر غسل نداده و بر او نماز، نمی‌خواند و در روایات خاصه به این موضوع تصریح شده است از جمله امام ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید: «ان الامام لا یغسله الاّ اللامام»<ref>محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ج۱، ص۳۸۴؛ بحارالانوار، ج۱۰۹، ص۱۰۳.</ref>


در خصوص انجام غسل و نماز بر بدن مطهر امام زمان ـ ارواحناه فداه ـ طبق روايات، امام حسين ـ عليه‌السلام ـ اولين كسي است كه در حال حيات حضرت مهدي ـ عليه‌السلام ـ رجعت مي‌كند و بعد از رحلت حضرت و یا شهادت او، مراسم غسل و نماز بر بدن حضرت را بر عهده مي‌گيرد.<ref>بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۳ و ج۵۱، ص۵۶.</ref> در مورد رحلت و يا شهادت حضرت، روايات مختلف است ولي در هر دو نوع روايات، موضوع بازگشت امام حسين ـ عليه‌السلام ـ و انجام مراسم غسل و كفن و نماز بر حضرت، ذكر شده است.
در خصوص انجام غسل و نماز بر بدن مطهر امام زمان ـ ارواحناه فداه ـ طبق روایات، امام حسین ـ علیه‌السلام ـ اولین کسی است که در حال حیات حضرت مهدی ـ علیه‌السلام ـ رجعت می‌کند و بعد از رحلت حضرت یا شهادت او، مراسم غسل و نماز بر بدن حضرت را بر عهده می‌گیرد.<ref>بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۳ و ج۵۱، ص۵۶.</ref> در مورد رحلت یا شهادت حضرت، روایات مختلف است ولی در هر دو نوع روایات، موضوع بازگشت امام حسین ـ علیه‌السلام ـ و انجام مراسم غسل و کفن و نماز بر حضرت، ذکر شده است.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==مطالعه بيشتر==


۱. البيعه لله، فريده گل‌محمدي آرمان.
== مطالعه بیشتر ==
 
# البیعه لله، فریده گل‌محمدی آرمان.
۲. چشم‌اندازي به حكومت مهدي(عج)، نجم‌الدين طبسي.
# چشم‌اندازی به حکومت مهدی(عج)، نجم‌الدین طبسی.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی =
|شاخه فرعی۱ =  
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۲ =  
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =  
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =
  | تیترها =  
  | تیترها =
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =
  | کیفیت =  
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ ‏۲۳ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۵۴

سؤال

امام زمان(عج) طبق روایات، چند سال حکومت می‌کند؟ وقتی از دنیا می‌رود چه کسی بر بدن امام ـ علیه‌السلام ـ نماز می‌خواند؟

مدت زمان حکومت امام زمان(عج) دقیقاً مشخص نمی‌باشد. روایات مربوط به این موضوع، مدت‌های متفاوتی برای حکومت حضرت ذکر نموده است:

۱–۷ سال،}}.[۱]

۲–۸، ۹، ۱۰سال.[۲]

۳–۱۹سال.[۳]

۴–۲۰ سال.[۴]

۵–۴۰سال.[۵]

۶–۳۰۹سال.[۶](مقدار توقف اصحاب کهف در غار) ذکر شده است.

عدد ۷ سال هم در منابع روائی اهل سنت بیشتر ذکر شده است[۷] و هم در منابع شیعی بیشترین روایات را دارد منتهی در اکثر موارد هر سال آن را مساوی با ۱۰ سال ذکر نموده است که می‌شود هفتاد سال (۷=۷۰).

برای توجیه و جمع میان این اختلاف اعداد، نظرات مختلفی ارائه شده است:

صاحب کتاب «الشیعه و الرجعه» روایات هفت سال مساوی با ۷۰ سال را بخاطر کثرت روایات آن ترجیح داده است.[۸] و بعضی مثل سیدصدرالدین صدر زمان حکومت حضرت را در هفت سال منحصر نموده است و این را از ویژگی‌های حکومتی حضرت دانسته که در مدت اندک جهان را پر از عدل و داد می‌کند که از کس دیگری ساخته نمی‌باشد.[۹]

مرحوم علامه مجلسی، این روایات را برخی ناظر به آغاز شکل‌گیری قیام، برخی را مربوط به پیاده شدن اوائل حکومت حضرت دانسته است و برخی از روایات مثل ۳۰۹ سال را مربوط به دوران نهائی حاکمیت و استقرار نظام حضرت حمل نموده است.[۱۰]

از جمله کسانی که این نظر را پذیرفته‌اند آیت‌الله مکارم در کتاب «مهدی انقلابی بزرگ» است.[۱۱]

به نظر می‌رسد؛ توجیه دوم که ما روایات را ناظر به مراحل آغاز و استقرار و ثبات نظام حکومتی حضرت بدانیم. نسبت به توجیه اول که مدت حکومت حضرت را حصر در ۷ سال می‌کند و آن را به عنوان ویژگی حضرت می‌شمارد، ترجیح دارد زیرا سنت الهی بر این است که حتی‌الامکان جریان کار از راه‌های عادی به پیش رود نه از راه اعمال قدرت اعجاز و روایات مربوط به انقلاب عدل‌گستر حضرت نیز بیانگر این واقعیت است که پیروزی حضرت بر دشمنان و فتح جهان، با زحمات و دشواری‌های سختی همراه است و نیاز به افراد جان برکف دارد و خون‌های فراوانی در راه حضرت ریخته می‌شود.

بنابراین، طبیعت کار حضرت بقیةالله(عج) در پروژه استقرار عدالت جهانی به جای نظام‌های ظالمانه، اقتضا می‌کند که حضرت به عنوان مجری این طرح عظیم و بی مانند، مدت طولانی حضور داشته باشد تا بتواند، با روند طبیعی (مگر در موارد خاص) تحول همه‌جانبه و فراگیر را در جهان پر از ظلم، پدیدآورد.

براساس تصریح قرآن، مأموریت و رسالت حضرت مهدی(عج) تحقق ارزش‌های الهی و قرآنی و تأسیس جامعه توحیدی به معنای کامل آن است بگونه‌ای که هیچگونه اثری از شرک در آن دوره مشاهده نشود {{قرآن|یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً[۱۲]

آنچه مسلم است؛ این است که تأسیس چنین بنای عظیم، آن هم با آن عمق و گستردگی غیرقابل توصیف کاری است کارستان و حیرت‌آور که می‌باید آن ذخیره الهی، این کار بزرگ و بی‌سابقه را به اجرا درآورد.

بدیهی است که اجرای این برنامه عظیم ـ با توجه به روند طبیعی امور و عدم استفاده از قدرت اعجاز ـ (مگر در موارد ضرورت) نیاز به گذشت زمان دارد.

بنابراین، گرچه رشد افکار عمومی و فرهنگ‌ها در عصر انقلاب جهانی حضرت، تا حد زیادی زمینه را برای پذیرش، برنامه‌های حضرت، مساعد خواهد نمود، ولی با همه این احوال، اجرای احکام الهی و تحقق عینی معارف قرآنی و ارزش‌های اسلامی، در چنین فرایندی، نیاز به زمان طولانی دارد و حضور امام را در مدت لازم می‌طلبد، اما اینکه دقیقاً چه مقدار حضرت حکومت می‌کند؟ مشخص نمی‌باشد که اینکه روایات این موضوع را دقیقاً معین ننموده است شاید بخاطر بعضی از حکمت‌ها و اسراری است که در این مسئله وجود دارد و فقط بعد از ظهور مشخص می‌شود.

و اما پاسخ قسمت اخیر سؤال:

یکی از اعتقادات شیعه این است که امام معصوم ـ علیه‌السلام ـ را جز امام معصوم دیگر غسل نداده و بر او نماز، نمی‌خواند و در روایات خاصه به این موضوع تصریح شده است از جمله امام ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید: «ان الامام لا یغسله الاّ اللامام»[۱۳]

در خصوص انجام غسل و نماز بر بدن مطهر امام زمان ـ ارواحناه فداه ـ طبق روایات، امام حسین ـ علیه‌السلام ـ اولین کسی است که در حال حیات حضرت مهدی ـ علیه‌السلام ـ رجعت می‌کند و بعد از رحلت حضرت یا شهادت او، مراسم غسل و نماز بر بدن حضرت را بر عهده می‌گیرد.[۱۴] در مورد رحلت یا شهادت حضرت، روایات مختلف است ولی در هر دو نوع روایات، موضوع بازگشت امام حسین ـ علیه‌السلام ـ و انجام مراسم غسل و کفن و نماز بر حضرت، ذکر شده است.


مطالعه بیشتر

  1. البیعه لله، فریده گل‌محمدی آرمان.
  2. چشم‌اندازی به حکومت مهدی(عج)، نجم‌الدین طبسی.


منابع

  1. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، مطبعه الاسلامیه، ۱۳۸۴ش، ج۵۲، ص۲۹۱.
  2. طبسی، محمدرضا، الشیعه و الرجعه، مطبعه الآداب النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۲۲۴.
  3. الغیبه نعمانی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، مطبعه الصدوق، بی‌تا، ص۳۳۲.
  4. العمده، ابن الطریق. قم، تحقیق و نشر مؤسسه النشر الاسلامی، (جامعه مدرسین)، طبع اول، ۱۴۰۷ق، ص۴۳۹.
  5. عقد الدرر، ص۲۴۰، به نقل از جهان بعد از ظهور، محمد خادمی شیرازی، چاپ دوم، مؤسسه الغدیر، ص۱۷۴.
  6. بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۰.
  7. سنن ابن ابی‌داوود، بیروت، دار ابن حزم، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۳۰۷.
  8. الشیعه و الرجعه، ج۱، ص۲۲۵.
  9. صدر، سید صدرالدین، المهدی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۹، ص۲۳۹.
  10. بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۰.
  11. مهدی انقلابی بزرگ، ص۳۱۴.
  12. نور / ۵۵.
  13. محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ج۱، ص۳۸۴؛ بحارالانوار، ج۱۰۹، ص۱۰۳.
  14. بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۳ و ج۵۱، ص۵۶.