معنای فرحین در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۳ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۴۷

سؤال

معنای فرحین در قرآن چیست؟ آیا شامل هر گونه شادی می‌شود؟

مفهوم‌شناسی

با توجه به اینکه مطلق شاد بودن و شادی کردن در اسلام ممنوع نیست، نمی‌توان گفت «ال» در «الْفَرِحِينَ» الف و لام جنس است و همه شادی‌ها را شامل می‌شود؛ بلکه «ال» عهد است و شامل شادی‌هایی می‌شود که انسان را از خدا، شکر الهی و قیامت دور نموده و به عذاب الهی دچار می‌سازند.

شادی شهیدان و مؤمنان

واژه فرحین در آیه ﴿فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِه﴾(آل عمران:۱۷۰) برای شهیدان به‌کار رفته است. بر اساس این آیه، شهیدان به فضل و رحمتی که خدا نصیبشان گردانیده شادمانند.

در آیه ۵۸ سوره یونس، به مؤمنان سفارش شده نسبت به فضل و رحمت خدا شادمان شوند؛ زیرا فضل و رحمت خدا از ثروتی که اندوخته‌اند بهتر است. در آیه ۴ سوره روم نیز، به شادی مؤنان هنگام محقق شدن وعده الهی اشاره شده است.

نکوهش شادی قارون

واژه فرحین در آیه ﴿...إِذْ قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لَا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحِين﴾(قصص:۷۶) برای قارون به کار رفته است. بنا بر این آیه، وقتی قارون که دارای ثروت زیادی شده بود، به قوم حضرت موسی(ع) ظلم کرد، قوم موسی به او گفتند شادی نکن، خدا شادی‌کنندگان را دوست ندارد.

با توجه به فراز نخستین این آیه، و با توجه به اینکه شادی کردن در اسلام ممنوع نیست، مراد از «فرحین» همه شادی‌ها نیست؛ بکله منظور، شادی‌هایی است که انسان را از خدا و شکر الهی دور کرده و به عذاب الهی دچار می‌سازد. فرحین در این آیه، به شادی‌کنندگان متکبر و مغرور معنا شده است.

در آیه ۷۵ سوره مؤمنون نیز، علت عذاب شدن دوزخیان، شادی آنها در زمین دانسته شده است، که مراد از آن، شادی مستانه و متکبرانه است. بنابراین، هر نوع شادی ممنوع نیست؛ بلکه فقط شادی‌های غیر الهی، مستانه و متکبرانه نکوهش شده است.^[۱]

منابع

↑ كلينى، محمد، الكافي، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۵.

[1] كلينى، محمد، الكافي، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۵.

[۱]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 {{پاسخ}}
+== مفهوم‌شناسی ==
 با توجه به اینکه مطلق شاد بودن و شادی کردن در اسلام ممنوع نیست، نمی‌توان گفت «ال» در «الْفَرِحِينَ» الف و لام جنس است و همه شادی‌ها را شامل می‌شود؛  بلکه «ال» عهد است و شامل شادی‌هایی می‌شود  که انسان را از خدا،  شکر الهی و قیامت دور نموده  و به عذاب الهی دچار می‌سازند.
-پاسخ تفصیلی:
-خداوند متعال در داستان قارون می‌فرماید: «إِنَّ قارُونَ كانَ مِنْ قَوْمِ مُوسى‏ فَبَغى‏ عَلَيْهِمْ وَ آتَيْناهُ مِنَ الْكُنُوزِ ما إِنَّ مَفاتِحَهُ لَتَنُوأُ بِالْعُصْبَه أُولِي الْقُوَّه إِذْ قالَ لَهُ قَوْمُهُ لا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْفَرِحينَ»؛<ref>قصص/۷۶.</ref> «قارون از قوم موسى بود، اما بر آنان ستم كرد؛ ما آن قدر از گنج‌ها به او داده بوديم كه حمل كليدهاى آن براى يك گروه زورمند مشكل بود! هنگامى كه قومش به او گفتند: اين همه شادى مغرورانه مكن؛  زیرا خداوند شادى‏كنندگان مغرور را دوست نمى‏دارد».
+== شادی شهیدان و مؤمنان ==
+واژه فرحین در آیه {{قرآن|فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِه|ترجمه=|سوره=آل عمران|آیه=۱۷۰|8=}} برای شهیدان به‌کار رفته است. بر اساس این آیه، شهیدان  به فضل و رحمتی که خدا نصیبشان گردانیده شادمانند.
-تجزیه و ترکیب:
+در آیه ۵۸ سوره یونس، به مؤمنان سفارش شده نسبت به فضل و رحمت خدا شادمان شوند؛ زیرا فضل و رحمت خدا از ثروتی که اندوخته‌اند بهتر است. در آیه ۴ سوره روم نیز، به شادی مؤنان هنگام محقق شدن وعده الهی اشاره شده است.
-«إِنَّ» حرف توكيد و از حروف مشبهه؛ «اللَّهَ» اسم إِنَّ و منصوب؛ «لا» حرف نفي؛ «يُحِبُّ» فعل مضارع مرفوع؛ «الْفَرِحِينَ» مفعول به منصوب و علامت نصب آن «ياء» است چون جمع مذكر سالم می‌باشد و جمله «لا يُحِبُّ الْفَرِحينَ» خبر «إِنَّ».<ref>رک: كرباسى، محمدجعفر، اعراب القرآن، بیروت، دار و مكتبه الهلال، چاپ اول، ۱۴۲۲ق، ج‏۶، ص۸۷؛. علوان، عبدالله، اعراب القرآن الكريم، مصر، دار الصحابه للتراث، چاپ اول، ۱۴۲۷ق، ج۳، ۱۷۳۰.</ref>
+== نکوهش شادی قارون ==
+واژه فرحین در آیه {{قرآن|...إِذْ قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لَا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحِين|سوره=قصص|آیه=۷۶}} برای قارون به کار رفته است. بنا بر این آیه، وقتی قارون که دارای ثروت زیادی شده بود، به قوم حضرت موسی(ع) ظلم کرد، قوم موسی به او گفتند شادی نکن، خدا شادی‌کنندگان را دوست ندارد.
-نوع «ال» در «الْفَرِحِينَ»
+با توجه به فراز نخستین این آیه، و با توجه به اینکه شادی کردن در اسلام ممنوع نیست، مراد از «فرحین» همه شادی‌ها نیست؛ بکله منظور، شادی‌هایی است که انسان را از خدا و شکر الهی دور کرده و به عذاب الهی دچار می‌سازد. فرحین در این آیه، به شادی‌کنندگان متکبر و مغرور معنا شده است.
-با توجه به اینکه شاد بودن و شادی کردن در اسلام ممنوع نیست، نمی‌توان گفت «ال» در «الْفَرِحِينَ» جنس است و همه شادی‌ها را شامل می‌شود و بلکه «ال» عهد است و  شادی‌هایی را در بر می‌گیرد که انسان را از خدا، شکر الهی و قیامت دور کرده و به عذاب الهی دچار می‌سازد.
+در آیه ۷۵ سوره مؤمنون نیز، علت عذاب شدن دوزخیان، شادی آنها در زمین دانسته شده است، که مراد از آن، شادی مستانه و متکبرانه است. بنابراین، هر نوع شادی ممنوع نیست؛  بلکه فقط شادی‌های غیر الهی، مستانه و متکبرانه نکوهش شده است.<ref>كلينى، محمد، الكافي، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۵.</ref>
-در آیات قرآن کریم به دو دسته شادی اشاره شده است:
+<span></span>
-۱. دسته‌اي از آيات، مؤمنين را دعوت به شادي نموده است: «قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ» <ref>يونس/۵۸.</ref>؛‌ «به مردم  بگو؛  شما به فضل و رحمت خدا شادمان شويد كه آن بهتر و مفيدتر از ثروتي است كه براي خود اندوخته مي كنيد».
-همچنين،  زماني كه وعده‌هاي الهي، مبني بر نصرت و پيروزي در ميان اهل كتاب بر مشركان مجوس، محقق مي‌شود، قرآن کریم مي فرمايد: «في‏ بِضْعِ سِنينَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ»<ref>روم/۴.</ref>؛ «و در آن روز مؤمنان شاد مي‌شوند».
-۲. قرآن كريم در داستان قارون كه فردي خودخواه و مغرور بود و شادي‌هاي مستانه داشت، از زبان قومش مي‌فرمايد: «إِنَّ قارُونَ كانَ مِنْ قَوْمِ مُوسى‏ فَبَغى‏ عَلَيْهِمْ وَ آتَيْناهُ مِنَ الْكُنُوزِ ما إِنَّ مَفاتِحَهُ لَتَنُوأُ بِالْعُصْبَه أُولِي الْقُوَّه إِذْ قالَ لَهُ قَوْمُهُ لا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْفَرِحينَ»؛<ref>قصص/۷۶/</ref> (قصص/ ۷۶) »قارون از قوم موسى بود، اما بر آنان ستم كرد؛ ما آن قدر از گنج‌ها به او داده بوديم كه حمل كليدهاى آن براى يك گروه زورمند مشكل بود! هنگامى كه قومش به او گفتند: اين همه شادى مغرورانه مكن، كه خداوند شادى‏كنندگان مغرور را دوست نمى‏دارد».
-همچنين در بيان عذاب‌هاي دوزخيان مي‌فرمايد: «ذلِكُمْ بِما كُنْتُمْ تَفْرَحُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ بِما كُنْتُمْ تَمْرَحُونَ»<ref>مؤمنون/۷۵، ر.ك؛ مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، ج۲، ص۱۷۶.</ref>؛ «اين (عذاب) به خاطر آن است كه به ناحق در زمين شادي مي‌كرديد و از روي غرور و مستي به خوشحالي مي پرداختيد».
-بنابراین، هر نوع شادی ممنوع نیست؛  بلکه فقط شادی‌های غیر الهی،  مستانه و متکبرانه مورد مذمت قرار گرفته است.<ref>كلينى، محمد، الكافي، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۵.</ref>
-{{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}