بهبود روابط خانواده شوهر و عروس

سؤال

برای بهبود روابط عروس با خانواده شوهر چکار باید کرد؟

صمیمی نبودن عروس با خانواده داماد داستانی است که سابقه زیادی در روابط اجتماعی ایرانیان دارد و می‌تواند علل و عوامل گوناگون داشته باشد و تا زمانی که به‌طور دقیق این موضوع علت یابی نشود، نمی‌توان راهکار عملی دقیقی برای آن ارائه کرد، اما در عین حال برخی عوامل عمومی و مشترک وجود دارد که در ابتدا به بررسی برخی از این عوامل می‌پردازیم و سپس به راهکارهای عملی این مشکل اشاره می‌کنیم.

۱. پیشداوری

گاه در زندگی با افرادی مواجه می‌شویم که بدون تجربه مستقیمی از برخورد با دیگران، دربارهٔ آنها قضاوت‌هایی می‌کنند و در حالی که پیش داوری در بروز بسیاری از مشکلات اجتماعی ـ اخلاقی نقش اساسی دارد، پیش داوری یعنی قضاوت زود هنگام، نسبت به یک موضوع که معمولاً قبل از جمع‌آوری و بررسی اطلاعات لازم پدید می‌آید و بر شواهد ناکافی و حتی خیالی مبتنی است. یکی از موارد پیش داوری، قضاوت عروس در مورد خانواده داماد به ویژه مادر شوهر است که می‌تواند بر رفتارهای بعدی عروس با مادر شوهر و خانواده داماد تأثیر منفی داشته باشد.

۲. توقع بیش از حد عروس

عروس خود را محرم و شریک اصلی زندگی همسر خود می‌داند و به همین خاطر تمایل دارد، همسرش تمام سرمایه محبت و عشق خود را صرف او کند. این جاست که بسیاری از مشکلات پدید می‌آید. عروس در چنین موقعیتی مادر شوهر و خانواده داماد را رقیب اصلی خود می‌بیند و از هرگونه توجه همسرش به خانواده خود بیزار است. این امر باعث حسادت و موضع‌گیری عروس در برابر خانوده داماد می‌شود.

۳. تفاوت دیدگاه‌های عروس و مادر شوهر

از آنجا که عروس نسبت به مادر شوهر از سن و سال کمتری برخوردار است، دیدگاه‌ها، تفکرات، احساسات و عواطف او با مادر شوهر تفاوت دارد. چه بسا رفتاری که از دیدگاه عروس مطلوب ارزیابی شود، ولی همان رفتار از دیدگاه مادر شوهر نامطلوب باشد. اگر تفاوت در دیدگاه به خوبی در محیط خانواده مدیریت نشود، می‌تواند برای زندگی مشترک عروس و داماد مشکل ساز شود.

۴. بی تجربگی عروس

گاه در بین خانواده‌ها، به ویژه کسانی که تازه به تشکیل خانواده اقدام نموده‌اند، اتفاق می‌افتد که عروس، بدون توجه به اصل اخلاقی حاکم بر زندگی مشترک، به رفتارهای ناشایست و غیبت در مورد خانواده داماد روی می‌آورد. به همسران جوان توصیه می‌شود در اصلاح چنین رفتارهایی، به صورت غیر مستقیم اقدام نمایند و بروز این رفتارها را در آغاز زندگی زناشویی، دلیل بی تجربگی و ناآشنایی با حد و مرز زندگی مجردی با زندگی خانوادگی بدانند که به تدریج و با گذشت زمان حل خواهد شد و هر یک از زن و مرد کم‌کم با انتظارات و ارزش‌های اخلاقی حاکم بر زندگی مشترک آشنا می‌شوند.

۵. دخالت‌های بی جای خانواده شوهر

خانواده شوهر با دخالت‌های بی جای خود در زندگی مشترک زوج‌های جوان، باعث ایجاد کدورت بین آنها می‌شوند. البته این نوع دخالت‌ها محدود به خانواده داماد نمی‌شود، ولی از آنجا که غالباً عروس به خانه پسر می‌رود و با آن خانواده نزدیکی بیشتری دارد، این مسایل در مورد خانواده داماد بیشتر دیده می‌شود. بدیهی است که اینگونه دخالت‌ها در رفتارهای عروس با خانواده داماد تأثیر منفی می‌گذارد و عروس خانواده این رفتارها را بی پاسخ نمی‌گذارد و سعی می‌کند تا با رفتار سرد خود به آنها نارضایتی خود را گوشزد کند.

بدیهی است عوامل عدم صمیمیت بین عروس و خانواده داماد به عوامل بالا خلاصه نمی‌شود و عوامل دیگر مانند تفاوت فرهنگی بین عروس و خانواده داماد، حسادت، رفت و آمدهای بی حد و حصر، ویژگی‌های شخصیتی دو طرف و… می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد که ما به دلیل طولانی نشدن بحث از ذکر مفصل آن خودداری می‌کنیم.

در زیر به برخی از راهکارهایی که شما را در رسیدن به هدفتان کمک می‌کند، اشاره می‌کنیم. این راهکارها عمومی هستند و تمام نزدیکان شوهر باید به آن توجه داشته باشند به ویژه اقوام درجه یک شوهر مانند مادر شوهر، خواهر شوهر و ….

۱. تکریم عروس: سعی کنید در تمام برخوردهای خود با عروستان با احترام و تکریم برخورد کنید؛ زیرا زمانی که با فردی با احترام برخورد شود و او احساس کند که جایگاه ویژه ای دارد، شخصیت او به صورت شخصیتی عزیز، مستقل و مثبت رقم خواهد خورد و در نتیجه رفتار او رفتاری مثبت و بهنجار خواهد شد. بر عکس زمانی که فرد احساس کند که او در بین افراد فامیل جایگاهی ندارد و همواره به او بی‌احترامی می‌شود، هرگز نمی‌توان از چنین کسی انتظار نیکی و رفتار صمیمانه داشت. علی علیه السلام در این باره می‌فرمایند: «کسی که نَفْسش بر وی خوار شد، امید نیکی از او نداشته باش»

۲. ابراز محبت: یکی از نکات مهم برای ایجاد رابطه دوستانه و صمیمانه محبت کردن است. البته در این مورد نباید تنها به محبت درونی اکتفاء شود، زیرا محبت، زمانی مؤثر خواهد بود که ابراز گردد و فرد از محبت به خود آگاه شود. ابراز محبت نکته ای است که اهل بیت به یاران خود سفارش کرده‌اند. امام کاظم علیه السلام می‌فرمایند: «هر گاه یکی از شما برادرش را دوست دارد، او را از این دوستی مطلع کند، که این کار برای دوستی و رابطه بین شما بهتر است».

۳. بهتر است به عروستان با چشم خواهری بنگرید و همان‌طور که دوست دارید با خواهرتان رفتار شود با او نیز رفتار کنید تا رفته رفته فضای صمیمی بر روابط شما حاکم شود. آری هر چه را که برای خود می‌پسندید، برای دیگران هم بپسندید و هر چه برای خود دوست ندارید برای دیگران هم دوست نداشته باشید.

۴. از مداخله بی جا در زندگی آنها به شدت پرهیز کنید.

۵. بخشندگی: عطا و بخشش و هدیه دادن، دیگران [به ویژه خانم‌ها] را به سوی انسان جلب می‌کند. بخشندگی عامل دوستی است و بذر محبت را در دل می‌افشاند. هدیه سمبل عاطفه و محبت است.

۶. خوش‌بینی: نسبت به رفتارهای عروس خانواده، خوش بین باشید و از بدگمانی نسبت به او پرهیز کنید. یکی از مشکلات روابط بین فردی، عدم درک انگیزه‌ها و مقاصد طرف مقابل است. در این حالت، گاه افراد تفسیر و برداشتی نادرست از یک رفتار دارند، در حالی که براساس اصول اسلامی باید یک رفتار را به بهترین وجه تفسیر کرد. بدیهی است تلاش اعضای خانواده برای کاهش برداشت‌های منفی از رفتارهای یکدیگر، زمینه ای برای درک مناسب و روابط فراهم خواهد کرد. تلاش اعضای خانواده باید به گونه ای باشد که افراد بیشتر به جنبه‌های مثبت یکدیگر توجه کنند و نکات منفی را بیش از حد بزرگنمایی نکنند.

۷. خوش زبانی: در برخورد با عروستان خوش زبان باشید. محتوای سخن و کیفیت ادای آن، هیچ‌یک نباید ناپسند باشد. چه بسا سخن خوبی که به خوبی بیان نشده، زمینه تنش و ناسازگاری را فراهم کرده است. امام صادق علیه السلام در این باره می‌فرماید: «در سخن گفتن، پاکیزه سخن بگوی و با برادرت با روی باز مواجه شو»

۸. تغافل: تغافل یعنی این که انسان چیزی را بداند، ولی با اراده و عمد خود را غافل نشان دهد. از آنجا که زندگی انسان با خواسته‌های معقول و غیر معقول گره خورده است، طبیعی است که انسان در برخی مواقع از مسیر خردورزی خارج شود و رفتارهای ناشایست از او سر بزند. یکی از راهکارهایی که می‌توان در برابر رفتارهای نادرست دیگران انجام داد تغافل است یعنی در برابر رفتارهای نادرست آنها به گونه ای رفتار کنیم که گویی از آن رفتار مطلع نیستیم و با بزرگواری و بی‌توجهی از کنار آن رفتار بگذریم.

مطالعه بیشتر

• اسکندری، علی‌اکبر، عروس یا مادرشوهر، مشهد: مناجات، ۱۳۹۵.
• کرمی، زینب، خانواده و روابط همسران (علل درگیریها، روش پیشگیری و حل مشکلات)، تهران: اساتید ایران، ۱۳۹۱.
• پسندیده، عباس و دیگران، خانواده پایدار، مشهد: آستان قدس رضوی، به نشر، ۱۳۹۱.
• سالاری فر، محمدرضا، خانواده در نگرش اسلام و روان‌شناسی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۸۵.