نمایش مبدأ برای کلمه لمم در قرآن

{{شروع متن}}
{{سوال}}
«لمم» از نظر قرآن چه گناهی است؟
{{پایان سوال}}

{{پاسخ}}
{{درگاه|قرآن}}
'''کلمه لمم''' در [[سوره نجم]]، از فواحش و [[گناهان کبیره]] استثناء شده است. در مورد معنای این کلمه احتمالات مختلفی نظیر [[گناه صغیره]]، نیت انجام گناه، گناهی که به صورت اتفاقی و نه از روی عادت انجام شود، داده شده است. در روایات نیز سه معنای گناه صغیره، نزدیک شدن به گناه و انجام ندادن آن و گناهی که گاهی انجام شود ولی فرد به آن عادت نکرده است، در تفسیر معنای کلمه لمم ذکر شده است.
{{مفردات قرآن}}

==متن آیه==
{{قرآن بزرگ|الَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ إِلاَّ اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّکَ واسِعُ الْمَغْفِرَه
|سوره=نجم|آیه=۳۲
|ترجمه=همانا از گناهان کبیره و اعمال زشت، جز صغیره دوری می‌کنند آمرزش پروردگار تو گسترده است.}}

== معنای لغوی ==
'''لَمَم''' به معنی «نزدیک شدن به گناه است» و از [[گناهان صغیره]] نیز تعبیر به «لمم» می‌شود.<ref>راغب اصفهانی، حسین، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالکتب، مدخل لام. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، قم، نشر ادب حوزه، چاپ اول، ۱۳۶۳، ج۱۲، ص۵۴۹.</ref> این واژه در اصل از ماده «اِلمام» گرفته شده که به معنی نزدیک شدن به چیزی بدون انجام آن است و گاه به اشیاء کم نیز اطلاق شده است.

قاموس القرآن در معنای لمم این چنین آورده است که «لمم» به گناهی گفته می‌شود که شخص به آن عادت نکرده و اصرار هم ندارد و گاهی از روی غفلت مرتکب می‌شود».<ref>قرشی،  علی‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۱۱، ۱۳۷۲ ه‍، ج۶، ص۷۷.</ref>

== لمم در تفاسیر==
مفسرین تفسیرهایی بر پایه معنای لغوی برای «لمم» ذکر کرده‌اند:
# منظور از لمم [[گناه صغیره]] است؛<ref>ماتريدى، محمد بن محمد، تأويلات أهل السنة، بیروت، دار الكتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون، چاپ اول، ۱۴۲۶ق، ج۹، ص۴۳۰.</ref>
# منظور، نیت انجام گناه بدون انجام آن است؛<ref name=":0">مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۲، ص۵۳۷.</ref>
# منظور معاصی کم اهمیت است؛<ref name=":0"/>
# منظور هرگونه گناه، اعم از صغیره و [[گناه کبیره|کبیره]] است، مشروط به اینکه عادت نشده باشد و اگر هم اتفاق افتاد توبه نماید؛<ref name=":0"/>
# لمم به معنی گناهانی است که احیاناً از انسان سر می‌زند سپس متوجه می‌شود و آن را ترک می‌گوید.<ref>رضايى اصفهانى، محمدعلى، تفسير قرآن مهر، قم، پژوهشهاى تفسير و علوم قرآن، چاپ اول، ۱۳۸۷ش، ج۴، ص۱۱۰.</ref>

== استثناء لمم از گناهان کبیره ==
استثناء «لمم» از «کبائر» (با توجّه به اینکه ظاهر استثناء، استثناء متصل است) دلالت دارد بر اینکه «لمم» گناهی است که احیاناً و از روی غفلت از انسان سر می‌زند. به علاوه در جمله بعد، اینطور آمده است که «آمرزش پروردگار تو گسترده است» این نیز دلیل است بر اینکه گناهی از او سرزده که نیاز به غفران پروردگار دارد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ یازدهم، ۱۳۶۸، ج۲۲، ص۵۳۷.</ref>

== تفسیر لمم در روایات ==
روایات اسلامی تفسیرهای گوناگونی برای این واژه ذکر کرده‌اند:
# در حدیثی از [[امام صادق(ع)]] آمده است: {{عربی|هُوَ الذَّنْبُ‏ يُلِمُ‏ بِهِ الرَّجُلُ فَيَمْكُثُ مَا شَاءَ اللَّهُ ثُمَّ يُلِمُّ بِهِ بَعْدُ|ترجمه=لمم، گناهي است كه انسان به سراغ آن مي‌رود و سپس مدتي از گناه خودداري كرده و بار ديگر به آن آلوده مي‌شود.}}<ref>کلینی، محمّد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، باب لمم، ص۴۴۱، حدیث۱.</ref>
# همچنین حضرت در روایت دیگری می‌فرمایند: {{عربی|وَ اللَّمَمُ الرَّجُلُ يُلِمُّ بِالذَّنْبِ فَيَسْتَغْفِرُ اللَّهَ مِنْه‏|ترجمه=لمم، آن است كه انسان به سراغ گناهي رود، سپس از آن استغفار كند}}<ref>کلینی، محمّد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، باب لمم، ص۴۴۱، حدیث۳.</ref>

[[علامه طباطبائی(ره)|علامه طباطبائی]] می‌فرماید: روایات [[اهل‌بیت(ع)]] برای «لمم» سه معنا ذکر کرده‌اند: ۱. گناهان صغیره؛ ۲. نزدیک شدن به گناه و انجام ندادن آن؛ ۳. گناهی که گاهی انجام می‌شود ولی فرد به آن عادت نکرده است و شامل گناهان کبیره و صغیره می‌شود. از آنچه از لغت و روایات استفاده می‌شود این است که «لمم» برای هر سه معنا آمده است و شامل آن‌ها می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر المیزان|سال=1417|نام=سید محمد حسین|نام خانوادگی=طباطبایی|ناشر=جامعه مدرسین|مکان=قم|جلد=19|صفحه=1417}}</ref>

{{پایان پاسخ}}

==منابع==
{{پانویس}}
{{شاخه
 | شاخه اصلی =علوم و معارف قرآن
| شاخه فرعی۱ =مفردات قرآن
| شاخه فرعی۲ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
 | شناسه =شد
 | تیترها =شد
 | ویرایش =شد
 | لینک‌دهی =شد
 | ناوبری =
 | نمایه =
 | تغییر مسیر =شد
 | ارجاعات =
 | بازبینی نویسنده = 
 | بازبینی =
 | تکمیل =
 | اولویت =ج
 | کیفیت =ب
}}
{{پایان متن}}
<references />