نمایش مبدأ برای رابطه اختیار و مقدرات انسان در شب قدر

{{در دست ویرایش|کاربر=Mafkalam}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
چگونه سرنوشت ما به دست خودمان است در حالی که مقدرات انسان در شب قدر رقم زده شده است؟
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{شروع متن}}

شب قدر شب تفریق و جدائی امر خداوند است<ref>دخان، 4.</ref>؛ یعنی امورات مخلوقات در آن شب اندازه‌گیری می‌شوند و از هم جدا می‌گردند.

در بعضی روایات از تفریق چنین یاد شده است که خداوند در این شب، اموری از قبیل مرگ و رزق و روزی را که به مدبّرات امر (اسرافیل، میکائیل، عزرائیل و جبرئیل(ع))تسلیم می‌نمایند، مقدّر می‌کند.<ref>جامع الاحکام، قرطبی، ج۲۰، ص۱۳۰، مؤسسه التاریخ، بیروت.</ref>

این تقدیر و اندازه‌گیری گرچه حتمی است؛ اما مانع از مشیت خدا نمی‌شود؛ یعنی حتمیت مقدرّات به آن معنا نیست که انسان در انجام کارهایش مجبور باشد؛ بلکه اعمال و رفتار او با قید اختیار مقدر می‌شود. از همین روی در چنین شب‌هایی توصیه به دعا و مناجات و عبادت شده است. این درخواست از مردم در جهت دعا و مناجات، در حقیقت یک نوع لطف، رحمت، عنایت و حکمت از طرف خداوند به بندگان است؛ زیرا، اگر مقدّرات هر کسی از قبل تعیین شده بود و انسان قابلیت جبران و تغییر آن را نداشت چنین درخواستی معنا نداشت.
خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید:{{قرآن|يَمْحُو اللّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ|ترجمه=خداوند آنچه را بخواهد محو می كند و مندرج می سازد و ام الكتاب [و لوح محفوظ] در نزداوست.|سوره=رعد|آیه=39}}
در این آیه به «لوح محفوظ» یا همان «امّ الکتاب» و همچنین «لوح محو و اثبات» اشاره شده است. هر چند آنچه در «امّ الکتاب» ثبت است ـ یعنی قضا و قدر حتمی ـ تغییر پذیر نیست؛ امّا آنچه در «لوح محو و اثبات» ثبت شده است، ـ یعنی قضا و قدر غیر حتمی ـ قابل تغییر و محو و اثبات می باشد.
طبق روایات با اینکه مقدّرات یک سال در یک شب معین می‌گردد، ولی شخص می‌تواند خطاهای خود را جبران کند و با اعمال صالحه، بعضی از مقدّرات را تغییر دهد. چنان‌که صدقه، احترام به والدین، صله رحم، کمک به فقرا، بسیاری از بلاها را رفع نموده وسیله وسعت روزی، طول عمر، و توفیق آداب نیکو می‌گردد.

تقدیرات در شب قدر نه قدرت مطلقه خداوند را مقید می‌کند و نه مشیت او را حتمی می‌سازد.<ref>رعد، ۳۹.</ref> زیرا منافات ندارد که در شب قدر چیزی مقدّر شود ولی در هنگام تحقّق طور دیگر واقع شود؛ مانند حوادث که در لوح محو و اثبات معین شده است ولی مشیت الهی بوسیله عملکردهای انسان آن را تغییر می‌دهد.<ref>المیزان، علامه طباطبائی، ج۲۰، ص۳۳۱، اعلمی، بیروت.</ref>چنان‌که طول عمر انسان در لوح محفوظ برای هر کسی معین می‌باشد؛ امّا صدقه، احترام والدین، صله رحم، آن را تغییر می‌دهد.

==منابع==
{{پانویس}}
{{شاخه
| شاخه اصلی = ماه‌ها
| شاخه فرعی۱ = رمضان
| شاخه فرعی۲ = 
| شاخه فرعی۳ = 
}}
{{تکمیل مقاله
| شناسه = 
| تیترها = 
| ویرایش = 
| لینک‌دهی = 
| ناوبری = 
| نمایه = 
| تغییر مسیر = 
| ارجاعات = 
| بازبینی = 
| تکمیل = 
| اولویت = 
| کیفیت = 
}}
{{پایان متن}}