نمایش مبدأ برای بیماری‌های مسری در میان بنی‌اسرائیل

{{شروع متن}}
{{سوال}}
در قرآن به مرگ و میر گسترده بنی اسرائیل اشاره شده؛ آیا می‌توان ادعا کرد که مرگ آنها به واسطه بیماری‌های واگیردار بوده است؟
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}

در سه آیه قرآن به بیماری و مرگ بنی‌اسرائیل اشاره شده که برخی از مفسران با توجه به قرائن، علت مرگ برای آن‌ها را، بیماری واگیردار معرفی کرده‌اند. در این‌جا به آیات و دیدگاه مفسران می‌پردازیم.

== ابتلای بنی‌اسرائیل به طاعون ==
برخی مفسران با توجه به آیات ۵۹ و ۲۴۳ [[سوره بقره]]، معتقدند [[بنی‌اسرائیل]] به بیماری واگیر طاعون مبتلا شده‌اند. 

در آیات ۵۸ و ۵۹ سوره بقره گفته شده، بنی‌اسرائیل به دستور الهی عمل نکردند و به دلیل نافرمانی، به عذاب الهی دچار شدند. [[فضل بن حسن طبرسی|فضل بن حسن طَبْرِسی]]، مفسر شیعه، بر اساس روایات مراد از «رِجْز؛ عذاب» در این آیه را، بیماری واگیر طاعون دانسته است. در روایتی گفته شده ۲۴ هزار نفر از بزرگان و پیران بنی‌اسرائیل بر اثر طاعون هلاک شدند؛ درنتیجه علم و عبادت از میانشان رفت و از دست دادن دانشمندان عذابی برای باقیماندگان شد.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج‏۱، ص۱۸۹، چاپ پنجم، تهران: مکتبه الاسلامیه. ۱۳۹۵ق.</ref> [[سید هاشم بحرانی|علامه بحرانی]]،<ref>بحرانی، هاشم‌بن‌سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، ج‏۱، ص۲۲۶، قم: مؤسسه البعثه، ۱۴۱۵ق.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]]<ref>مکارم شیرازی، ۱۳۶۸، ج‏۱، ص۲۷۱.</ref> و [[محمود طالقانی]]<ref>طالقانی، محمود، پرتوی از قرآن، ج‏۱، ص۱۶۹، چاپ چهارم، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۶۲.</ref> نیز، مراد از عذاب در این آیه را بیماری طاعون دانسته‌اند. 

همچنین در تفسیر آیه ۲۴۳ سوره بقره گفته شده، رهبر قوم بنی‌اسرائیل از آنها خواست برای [[جهاد]] آماده شده و از شهر خارج شوند. آنها به دلیل وجود طاعون در محیط جنگ، از رفتن به میدان جنگ خودداری کردند. خداوند آنها را به همان بیماری که از آن هراس داشتند و دلیل خودداری از جنگ قرار داده بودند، مبتلا کرد. آنها برای نجات از طاعون از خانه‌های خود فرار کرده و همگی در بیابان از بین رفتند.<ref>سیوطی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۱۰؛ طبرسی، فضل بن حسن، احتجاج، ج۲، ص۸۸، تهران، إسلامیه، ۱۳۸۱ش؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۸، ص۲۳۷، ترجمه محمدباقر کمره‌ای، قم، اسوه، ۱۳۷۵ش؛ سمرقندی، محمد بن مسعود، تفسیر عیاشی، ج۱، ص۱۳۰، بیروت،  الأعلمی، ۱۴۱۱ق.</ref>

شأن نزول دیگری نیز، برای آیه ۲۴۳ سوره بقره ذکر شده، که بر پایه آن، بیماری طاعون به یکی از شهرهای [[شام]] راه یافت و عده‌ای از مردم برای نجات از مرگ، از آن محیط گریختند. آنها پس از رهایی از مرگ در خود احساس قدرت کرده و با نادیده گرفتن اراده الهی،‌ دچار غرور شدند. خداوند آنها را با همان بیماری نابود ساخت.<ref>سیوطی، جلال‌الدین، تدریب الراوی، ج۱، ص۳۱۰، دمشق: دار الکلم الطیب، ۱۴۲۶ق.</ref>

== عذاب سامری ==
{{اصلی|عذاب سامری}}
سامری بر اساس [[قرآن]]، به عذابی مبتلا شد، که به مردم می‌گفت «به من دست نزنید».<ref>سوره طه: ۹۷.</ref> در برخی روایات، عبارت «به من دست نزنید» به بیماری واگیر تفسیر شده است.<ref>طباطبائی، ۱۳۷۴ش، ج‏۱۴، ص۲۷۶.</ref> به گفته [[فضل بن حسن طبرسی|فضل بن حسن طَبْرِسی]]، مفسر شیعه، هر کسی با سامری در تماس بود به تب شدید مبتلا می‌شد.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، تهران، مکتبه الاسلامیه، ۱۳۹۵ق، ج‏۱۶، ص۶۹.</ref> سامِری شخصی بود که در غیبت [[حضرت موسی(ع)]]، گوساله‌ای ساخت و [[بنی‌اسرائیل]] را به پرستش آن دعوت کرد.

احتمالات دیگری نیز برای تفسیر این عبارت، مانند مبتلا شدن به بیماری روانی<ref>سید بن قطب، فی ظلال القرآن، بیروت، دار الشروق، ۱۴۲۵ق، ج۶، ص۲۳۴۹.</ref> و طرد شدن از میان مردم، ذکر شده است.<ref>طباطبایی، ۱۳۹۰ق، ج۱۴، ص۲۲۰؛ سید بن قطب، فی ظلال القرآن، بیروت، دار الشروق، ۱۴۲۵ق، ج۵، ص۴۹۴.</ref>

== منابع ==
{{پانویس|۲}}

{{شاخه
 | شاخه اصلی = مسائل روز
 | شاخه فرعی۱ = کرونا
 | شاخه فرعی۲ =
 | شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
 | شناسه = شد
 | تیترها = شد
 | ویرایش = شد
 | لینک‌دهی =
 | ناوبری =
 | نمایه =
 | تغییر مسیر =
 | ارجاعات =
 | بازبینی نویسنده = 
 | بازبینی =
 | تکمیل =
 | اولویت = ج
 | کیفیت = ب
}}
{{پایان متن}}