نمایش مبدأ برای حدیث شستن کودکان از چربی غذایی که خورده‌اند

{{شروع متن}}
{{سوال}}
آیا این روایت معتبر است: «كودكان خود را از چربی غذایی که خورده‌اند بشویید و پاكيزه كنيد؛ زیرا شيطان‌ها جربی مانده غذا را  آن را می‌بویند و کودک در حال خواب می‌ترسد.»
{{پایان سوال}}

{{پاسخ}}سفارش به شستن کودکان، از چربی غذایی که خورده‌اند، محتوای روایتی است که در کتاب‌های [[علل الشرائع (کتاب)|علل الشرائع]]، [[عیون اخبار الرضا (کتاب)|عیون اخبار الرضا(ع)]] و [[خصال (کتاب)|خصال]] ذکر شده و بر اساس آن، شیطان‌ها چربی مانده غذا را بو می‌کشند و این باعث می‌شود کودک در حال خواب بترسد.

این روایت که با دو سند ذکر شده، از نظر سند ضعیف شمرده شده است. دلیل ضعف آن را وجود راوی ضعیف در هر دو سند این روایت دانسته‌اند.

==حدیث و ترجمه==
{{عربی|اِغْسِلُوا صِبْيَانَكُمْ مِنَ اَلْغَمَرِ فَإِنَّ اَلشَّيَاطِينَ تَشَمُّ اَلْغَمَرَ فَيَفْزَعُ اَلصَّبِيُّ فِي رُقَادِهِ وَ يَتَأَذَّى بِهِ اَلْكَاتِبَان}}<ref name=":0">ابن بابویه، محمد، علل الشرائع، قم، کتابفروشی داوری، چاپ اول، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۵۵۷، باب ۳۴۴ باب العله آلتی من أجلها یغسل الصبیان من الغمر، حدیث۱.</ref>

{{نقل قول|كودكان خود را از چربی غذایی که خورده‌اند بشویید و پاكيزه كنيد؛ زیرا شيطان‌ها چربی مانده غذا را  می‌بویند و کودک در حال خواب می‌ترسد، و دو فرشته نويسنده اعمال از آن در آزارند.}}

==سند==
[[شیخ صدوق]] روایت شستن جربی غذا از کودکان را در سه کتاب خود با دو سلسله سند ذکر کرده است:

===بررسی سند اول===
شیخ صدوق این روایت را در کتاب [[علل الشرائع (کتاب)|علل الشرائع]] از پدرش، از سعد بن عبدالله، از محمد بن عیسی بن عُبَید، از قاسم بن یحیی، از پدربزرگش حسن بن راشد، از ابی‌بصیر، از [[امام صادق(ع)]]، از پدرش، از پدربزرگش، از پدارنش روایت کرده است.<ref name=":0" /> شیخ صدوق این روایت را با همین سند در کتاب [[خصال (کتاب)|خصال]] نیز آورده است.<ref>ابن بابویه، محمد، الخصال، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۶۳۲.</ref>

بررسی راویان سلسله سند بر اساس کتاب‌های رجالی شیعه چنین است:

*محمد بن عیسی بن عبید: [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] رجال‌شناس شیعه، او را [[ثقه]] و مورد اطمینان دانسته<ref>رجال النجاشی، ص۳۳۳.</ref> و [[شیخ طوسی]] دیگر [[علم رجال|رجال‌شناس شیعه]] او را ضعیف دانسته است.<ref>فهرست شیخ طوسی، ص۴۰۲؛ رجال طوسی، ص۳۹۱؛ رجال ابن داوود، ص۵۰۸.</ref>

*قاسم بن یحیی: او را ضعیف دانسته‌اند.<ref>رجال ابن غضائری، ج۱، ص۸۷؛ رجال ابن داوود، ص۴۵۹؛ خلاصة الاقوال، ص۲۴۸.</ref>

*حسن بن راشد: برخی از رجال‌شناسان او را ثقه<ref>رجال الطوسی، ص۳۷۵؛ رجال ابن داوود، ص۱۰۶؛ خلاصه الاقول، ص۴۰.</ref> و برخی دیگر ضعیف دانسته‌اند.<ref>رجال ابن غضائری، ص۴۹.</ref>

با توجه به ضعیف بودن قاسم بن یحیی و اختلاف نظر درباره محمد بن عیسی و حسن بن راشد، سند اول روایت [[حدیث صحیح|صحیح]] و [[حدیث معتبر|معتبر]] نیست.

===بررسی سند دوم===
شیخ صدوق این روایت را در کتاب [[عیون اخبار الرضا (کتاب)|عیون اخبار الرضا(ع)]]، از ابوبکر محمد بن احمد بن حسین بن یوسف بن زُرَیْق بغدادی، علی بن محمد بن عُیَیْنَه [عنبسه] مولی رشید، از دارِم بن قَبیصَة بن نَهْشَل بن مَجُمَع نَهْشَلی صَغانی، از [[امام رضا(ع)]]، از پدرانش، از [[پیامبر(ص)]] روایت کرده است.<ref>ابن بابویه، محمد، عیون أخبار الرضا، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ق، ج‏۲، ص۶۹، حدیث ۳۲۰.</ref>

*محمد بن احمد بن حسین بن یوسف بن زُرَیْق بغدادی، که مجهول و ناشناخته است و در کتاب‌های رجالی متقدم شیعه ذکر نشده است.<ref>نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، تهران، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۴۱۱.</ref>
*علی بن محمد بن عُیَیْنَه [عنبسه]، که مجهول و ناشناخته است و در کتاب‌های رجالی متقدم شیعه ذکر نشده است.<ref>نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، تهران، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۴۶۳.</ref>
*دارِم بن قَبیصَة ، که به گفته [[ابن غضائری]]<ref>رجال ابن غضائری، ص۵۸.</ref> و [[حسن بن داوود حلی|ابن داوود]]<ref>رجال ابن داوود، ص۱۴۷ و ص۴۵۴.</ref> دو رجال‌شناس شیعه، به حدیثش اعتماد نمی‌شود.

با توجه به ضعیف بودن دارم بن قبیصه و مجهول بودن و ثابت نشدن وثاقت دیگر راویان، سند دوم این روایت نیز صحیح و معتبر نیست.

{{پایان پاسخ}}

==منابع==
{{پانویس|۲}}

{{شاخه
 | شاخه اصلی = حدیث
 | شاخه فرعی۱ = منبع‌شناسی
 | شاخه فرعی۲ =
 | شاخه فرعی۳ =
}}

{{تکمیل مقاله
 | شناسه = شد
 | تیترها = شد
 | ویرایش = شد
 | لینک‌دهی = شد
 | ناوبری =
 | نمایه =
 | تغییر مسیر = شد
 | بازبینی =
 | ارجاعات =
 | بازبینی نویسنده = 
 | تکمیل =
 | اولویت = ج
 | کیفیت = ب
}}
{{پایان متن}}