علت‌های شکل‌گیری غلات شیعه در جعل حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

===ریشه‌ها و علل پیدایش غلوّ===

* حبّ افراطی: با توجه به فضائل فراوان امامان(ع)، عدّه‌ای در این زمینه افراط نمودند. امام سجاد(ع) یکی از علل غلوّ را، دوست داشتن افراطی مطرح می‌کنند: {{عربی|إِنَّ قَوْماً مِنْ شِیعَتِنَا سَیُحِبُّونَّا حَتَّی یَقُولُوا فِینَا مَا قَالَتِ الْیَهُودُ فِی عُزَیْرٍ وَ مَا قَالَتِ النَّصَارَی فِی عِیسَی ابْنِ مَرْیَمَ فَلَا هُمْ مِنَّا وَ لَا نَحْنُ مِنْهُم|ترجمه=گروهی از شیعیان در آینده ما را به حدی دوست می‌دارند که آنچه یهود در باره عُزیر نبیّ و نصارا در باره عیسی، گفته‌اند (پسر خدا خواندن آن‌ها) در مورد ما می‌گویند؛ درحالی که نه آنان از ما هستند و نه ما از آنان}}.<ref>مجلسی، محمّد باقر، بحار الأنوار، ج۲۵، ص۲۸۸، حدیث ۴۴.</ref>

* برداشت‌های غلط و انحرافی از روایات: غالیان بر اساس ظاهر برخی از روایات و بدون توجّه به این که مفاد ظاهری این روایات، با اصول اسلامی منافات دارد، به همان ظاهر عقیده پیدا کرده‌اند. به عنوان نمونه: {{عربی|سُئِلَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ فَقِیلَ لَهُ: إِنَّ هَؤُلَاءِ الْأَخَابِثَ یَرْوُونَ عَنْ أَبِیکَ یَقُولُونَ: إِنَّ أَبَاکَ قَالَ: إِذَا عَرَفْتَ فَاعْمَلْ مَا شِئْتَ؛ فَهُمْ یَسْتَحِلُّونَ بَعْدَ ذَلِکَ کُلَّ مُحَرَّمٍ. قَالَ: مَا لَهُمْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ إِنَّمَا قَالَ أَبِی: إِذَا عَرَفْتَ الْحَقَّ فَاعْمَلْ مَا شِئْتَ مِنْ خَیْرٍ یُقْبَلُ مِنْک‏|ترجمه=از حضرت صادق سؤال شد که این خبیث‌ها از پدرتان روایت می‌کنند که ایشان فرمود: «معرفت که پیدا کردی، هرکارخواهی، بکن». و براین اساس، هر حرامی را حلال می‌شمردند. امام صادق فرمود: «چه طور؟! خداوند ایشان را لعنت کند! پدرم منظورش این بود که پس از شناخت حقّ، هر کار خیری خواستی انجام ده، که از تو قبول می‌شود}}<ref>ابن بابویه، محمّد، معانی الأخبار، قم، دفتر انتشارات اسلامی ‏، چاپ اول، ۱۴۰۳ ق، ص۱۸۱، حدیث ۱؛ کلینی، محمّد‏، الکافی، تهران، اسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۶۴، حدیث ۵.</ref>

سران غالی، تلاش می‌کردند با جعل ادّعای غلوّ آمیز الوهیّت یا نبوّت برای ائمّه (علیهم السّلام)، نبوّت یا امامت خویش را به اثبات برسانند. به عنوان نمونه ابوالخطاب مدّعی شد، امام صادق ((ع)) او را قیّم و وصیّ بعد از خودش قرار داده و اسم اعظم را به او تعلیم کرده است. هم چنین مدّعی نبوّت و رسالت شد و حتّی خود را در زمره ملائکه و فرستادگان به سوی زمینیان و حجّت بر آن‌ها معرفی کرد.<ref>نوبختی، فرق الشیعه، ص۴۲؛ اشعری قمی، المقالات و الفرق، ص۵۱، به نقل از مقاله ریشه‌ها و علل پیدایش غلو در عصر ائمه(ع).</ref>