دیدگاه قرآن درباره برزخ: تفاوت میان نسخه‌ها

دیدگاه قرآن درباره برزخ (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۹ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۵۵

۵۰ بایت حذف‌شده ، ‏۲۹ دسامبر ۲۰۲۰

ابرابزار

A.rezapour

automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy

۱۶٬۰۱۱

ویرایش

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-ديدگاه قرآن را درباره برزخ و خصوصيات آن تشريح فرمائيد؟
+دیدگاه قرآن را درباره برزخ و خصوصیات آن تشریح فرمائید؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-==برزخ در لغت و اصطلاح==
-واژه برزخ در اصل به معني چيزي است كه در ميان دو شيء حائل مي‌شود و نمي‌گذارد به هم برسند.<ref>قرشي، سيد علي اكبر، قاموس قرآن، ج۱، ص۱۸۱.</ref>
+== برزخ در لغت و اصطلاح ==
+واژه برزخ در اصل به معنی چیزی است که در میان دو شیء حائل می‌شود و نمی‌گذارد به هم برسند.<ref>قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج۱، ص۱۸۱.</ref>
-به حسب اصطلاح به عالمي كه ميان دنيا و عالم آخرت قرار گرفته است، برزخ گفته مي‌شود. از عالم برزخ به عالم ارواح، ‌عالم قبر، و عالم مثالي<ref>برزخ را عالم مثالي مي‌گويند چون مثل اين عالم است البته از لحاظ صورت و شكل ولي از لحاظ ماده و خواص و خصوصيات فرق مي‌كند. «ر.ك: دستغيب، معاد، ص۳۲.»</ref> نيز تعبير مي‌شود.
+به حسب اصطلاح به عالمی که میان دنیا و عالم آخرت قرار گرفته است، برزخ گفته می‌شود. از عالم برزخ به عالم ارواح، عالم قبر، و عالم مثالی<ref>برزخ را عالم مثالی می‌گویند چون مثل این عالم است البته از لحاظ صورت و شکل ولی از لحاظ ماده و خواص و خصوصیات فرق می‌کند. «ر.ک. دستغیب، معاد، ص۳۲.»</ref> نیز تعبیر می‌شود.
-برزخ از ديدگاه قرآن: از آيات، استفاده مي‌شود كه انسان، بعد از مرگ و پيش از برپايي قيامت، دوراني زياد در عالم قبر و برزخ مي‌گذراند.
+برزخ از دیدگاه قرآن: از آیات، استفاده می‌شود که انسان، بعد از مرگ و پیش از برپایی قیامت، دورانی زیاد در عالم قبر و برزخ می‌گذراند.
-{{قرآن|وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلى‏ يَوْمِ يُبْعَثُون}}<ref>مؤمنون/۱۰۰.</ref> (... و پشت سر آنها برزخي است، تا روزي كه برانگيخته مي‌شوند.)
+{{قرآن|وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلی یَوْمِ یُبْعَثُون}}<ref>مؤمنون/۱۰۰.</ref> (... و پشت سر آنها برزخی است، تا روزی که برانگیخته می‌شوند)
-آيه شريفه دلالت روشني بر وجود چنين عالمي دارد و تنها آيه ‌اي است كه كلمه برزخ را به صراحت بيان نموده است.
+آیه شریفه دلالت روشنی بر وجود چنین عالمی دارد و تنها آیه ای است که کلمه برزخ را به صراحت بیان نموده است.
-پس مراد به اين برزخ، عالم قبر است و مردم در آن عالم كه عالم بعد از مرگ است، زندگي مي‌كنند، تا قيامت برسد.<ref>طباطبايي، سيد محمد حسين، الميزان، تهران، دارالکتب الاسلاميه، ۱۳۹۷ هـ ق، ج۱۵، ص۶۸. طبرسي، فضل، مجمع البيان في تفسير القرآن، بيروت، داراحياء تراث العربي، ۱۳۷۹ هـ ق، ج۴، ص۱۱۸.</ref> و تعبير «الي يوم يبعثون» (تا روز قيامت)، گواه بودن برزخ ميان دنيا و آخرت است.<ref>مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالکتاب الاسلاميه، ۱۳۵۳ هـ ش، ج۱۴، ص۳۱۵.</ref>
+پس مراد به این برزخ، عالم قبر است و مردم در آن عالم که عالم بعد از مرگ است، زندگی می‌کنند، تا قیامت برسد.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۹۷ هـ ق، ج۱۵، ص۶۸. طبرسی، فضل، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاء تراث العربی، ۱۳۷۹ هـ ق، ج۴، ص۱۱۸.</ref> و تعبیر «الی یوم یبعثون» (تا روز قیامت)، گواه بودن برزخ میان دنیا و آخرت است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، ۱۳۵۳ هـ ش، ج۱۴، ص۳۱۵.</ref>
-اين آيه مباركه تنها وجود عالمي را بنام «برزخ» اثبات مي‌كند، اما در آن، حيات وجود دارد يا نه؟ ساكت است و لكن از آيات ديگري استفاده مي‌شود كه در آن منشاء حيات واقعي براي انسان وجود دارد، كه آن را بيان مي‌نمائيم.
+این آیه مبارکه تنها وجود عالمی را بنام «برزخ» اثبات می‌کند، اما در آن، حیات وجود دارد یا نه؟ ساکت است و لکن از آیات دیگری استفاده می‌شود که در آن منشأ حیات واقعی برای انسان وجود دارد، که آن را بیان می‌نمائیم.
-{{قرآن|وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ في‏ سَبيلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْياءٌ وَ لكِنْ لا تَشْعُرُون}}<ref>بقره ، ۱۵۴.</ref> (به آنها كه در راه خدا كشته شدند مرده مگوئيد بلكه آنها زنده ‌اند ولي شما نمي‌فهميد.)
+{{قرآن|وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فی سَبیلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ وَ لکِنْ لا تَشْعُرُون}}<ref>بقره، ۱۵۴.</ref> (به آنها که در راه خدا کشته شدند مرده مگوئید بلکه آنها زنده اند ولی شما نمی‌فهمید)
-آيه فوق از دلائل روشن اثبات جهان برزخ است و به روشني بر اين كه بعد از زندگي دنيا، و قبل از قيامت زندگي به نام «برزخ» هست،<ref>الميزان، ج۱، ص۳۴۷، تفسير نمونه، ج۱، ص۵۲۱، پيام قرآن، ج۵، ص۴۴۸، مجمع البيان، ج۱، ص۲۳۶.</ref> دلالت مي‌كند، و مي‌رساند كه شهيدان در راه خدا پس از مرگ زنده ‌اند ولي زندگي و كيفيت آن براي ما قابل درك نيست.
+آیه فوق از دلائل روشن اثبات جهان برزخ است و به روشنی بر این که بعد از زندگی دنیا، و قبل از قیامت زندگی به نام «برزخ» هست،<ref>المیزان، ج۱، ص۳۴۷، تفسیر نمونه، ج۱، ص۵۲۱، پیام قرآن، ج۵، ص۴۴۸، مجمع البیان، ج۱، ص۲۳۶.</ref> دلالت می‌کند، و می‌رساند که شهیدان در راه خدا پس از مرگ زنده اند ولی زندگی و کیفیت آن برای ما قابل درک نیست.
-پس آيه شريفه مي‌تواند از ادله اثبات برزخ باشد، و هم دليل بر وجود حيات واقعي در آن عالم است.
+پس آیه شریفه می‌تواند از ادله اثبات برزخ باشد، و هم دلیل بر وجود حیات واقعی در آن عالم است.
-{{قرآن|قالُوا رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَ أَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَلْ إِلى‏ خُرُوجٍ مِنْ سَبيل}}<ref>مؤمن/۱۱.</ref> (آنها مي‌گويند: پروردگارا ما را دوبار ميراندي و دوبار زنده كردي، اكنون به گناهان خود معترفيم، آيا راهي براي خارج شدن از دوزخ وجود دارد؟)
+{{قرآن|قالُوا رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَلْ إِلی خُرُوجٍ مِنْ سَبیل}}<ref>مؤمن/۱۱.</ref> (آنها می‌گویند: پروردگارا ما را دوبار می‌راندی و دوبار زنده کردی، اکنون به گناهان خود معترفیم، آیا راهی برای خارج شدن از دوزخ وجود دارد؟)
-در اين كه منظور از «دوبار ميراند» و «دوبار زنده كردن» چيست؟ مفسران چندين تفسير ذكر كرده ‌اند كه از ميان همه اين تفاسير، اين تفسير مناسب است كه منظور از دو بار، ميراندن، مرگ در پايان عمر و مرگ در پايان برزخ است. و منظور از دو مرتبه احياء، احياي برزخي و احياي در قيامت است.<ref>مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، داراکتاب الاسلاميه، ج۲۴، ص۴۳، ج۲۴، ص۴۳.</ref> و<ref>آيات ديگر پيرامون عالم برزخ، سوره آل عمران آيه ۱۶۹ـ۱۷۰؛ سوره مؤمن آيه ۴۶ـ۴۷؛ سوره نوح آيه ۲۵؛ سوره روم آيه ۵۵.</ref>
+در این که منظور از «دوبار می‌راند» و «دوبار زنده کردن» چیست؟ مفسران چندین تفسیر ذکر کرده‌اند که از میان همه این تفاسیر، این تفسیر مناسب است که منظور از دو بار، میراندن، مرگ در پایان عمر و مرگ در پایان برزخ است؛ و منظور از دو مرتبه احیاء، احیای برزخی و احیای در قیامت است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، داراکتاب الاسلامیه، ج۲۴، ص۴۳، ج۲۴، ص۴۳.</ref> و<ref>آیات دیگر پیرامون عالم برزخ، سوره آل عمران آیه ۱۶۹–۱۷۰؛ سوره مؤمن آیه ۴۶–۴۷؛ سوره نوح آیه ۲۵؛ سوره روم آیه ۵۵.</ref>
-==پاداش و عذاب برزخ==
+== پاداش و عذاب برزخ ==
+در آیات قرآنی به پاداش و نعمت و عذاب جهان برزخ اشاره شده است، یعنی در برزخ نیز بهشت و دوزخ برزخی داریم که شهیدان و مؤمنان پیشرو در آن متنعم و طاغیان و کافران گرفتار عذابند. نمونه بارز، پاداش شهیدان است که در قرآن مجید آمده است: «شهدا زنده اند و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند»<ref>آل عمران/۱۶۹.</ref> البته روشن است که شهیدان خصوصیتی ندارند، چرا که قرآن گروهی از صالحان و خاصان را همین‌طور از آنها شمرده است.<ref>نساء/ ۶۹؛ که صدیقین و شهدا و صالحان در کنار هم آورده شده است.</ref>
-در آيات قرآني به پاداش و نعمت و عذاب جهان برزخ اشاره شده است، يعني در برزخ نيز بهشت و دوزخ برزخي داريم كه شهيدان و مؤمنان پيشرو در آن متنعم و طاغيان و كافران گرفتار عذابند. نمونه بارز، پاداش شهيدان است كه در قرآن مجيد آمده است: «شهدا زنده ‌اند و نزد پروردگارشان روزي داده مي‌شوند»<ref>آل عمران/۱۶۹.</ref> البته روشن است كه شهيدان خصوصيتي ندارند، چرا كه قرآن گروهي از صالحان و خاصان را همين طور از آنها شمرده است.<ref>نساء/ ۶۹؛ كه صديقين و شهدا و صالحان در كنار هم آورده شده است.</ref>
+با این آیه شریفه که {{قرآن|قیلَ ادْخُلِ الْجَنَّه قالَ یا لَیْتَ قَوْمی یَعْلَمُو}}<ref>یس/۲۶.</ref> (دربارهٔ مجاهدی که جان بر کف به نام حبیب نجار<ref>ر. ک. تفسیر نمونه، ج۱۸، ص۳۴۸.</ref> نازل شده است. مسلماً این بهشت، بهشت جاویدان رستاخیز نیست، بلکه بهشت برزخی است. چون که بر طبق آیات ورود در آن بهشت جاویدان رستاخیز، در قیامت پس از حساب محشر صورت خواهد گرفت و هنوز کسی داخل آن نشده است.
-با اين آيه شريفه كه {{قرآن|قيلَ ادْخُلِ الْجَنَّه قالَ يا لَيْتَ قَوْمي‏ يَعْلَمُو}}<ref>يس/۲۶.</ref> (درباره‌ي مجاهدي كه جان بر كف به نام حبيب نجار<ref>ر.ك، تفسير نمونه، ج۱۸، ص۳۴۸.</ref> نازل شده است. مسلماً اين بهشت، بهشت جاويدان رستاخيز نيست، بلكه بهشت برزخي است. چون كه بر طبق آيات ورود در آن بهشت جاويدان رستاخيز، در قيامت پس از حساب محشر صورت خواهد گرفت و هنوز كسي داخل آن نشده است.
+و یا در مورد عذاب و دوزخ برزخی، خداوند متعال درباره طاغیان همچون آل فرعون می‌فرماید: «مجازات دردناک آنها همان آتش است که هر صبح و شام بر آتش عرضه می‌شوند، و روزی که قیامت برپا می‌گردد و دستور می‌دهد، آل فرعون را در اشد عذاب وارد کنید.»<ref>مؤمن/۴۶.</ref>
-و يا در مورد عذاب و دوزخ برزخي، خداوند متعال درباره طاغيان همچون آل فرعون مي‌فرمايد: «مجازات دردناك آنها همان آتش است كه هر صبح و شام بر آتش عرضه مي‌شوند، و روزي كه قيامت برپا مي‌گردد و دستور مي‌دهد، آل فرعون را در اشد عذاب وارد كنيد.»<ref>مؤمن/۴۶.</ref>
+از آنجا که آیه شریفه می‌فرماید: که آنها صبح و شام بر آتش عرضه می‌شوند، اما در قیامت آنها را وارد و عذاب می‌کند، این به خوبی دلالت دارد که عذاب اول عذاب برزخی است که بعد از این دنیا و قبل از قیام قیامت است، و کیفیت آن عرضه و نزدیکی به آتش دوزخ است، و عذاب دوم مربوط به دوزخ در روز رستاخیز است که هنوز کسی وارد آن نشده است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، تهران، داالکتب الاسلامیه، ج۲۴، ص۱۱۵.</ref>
-از آنجا كه آيه شريفه مي‌فرمايد: كه آنها صبح و شام بر آتش عرضه مي‌شوند، اما در قيامت آنها را وارد و عذاب مي‌كند، اين به خوبي دلالت دارد كه عذاب اول عذاب برزخي است كه بعد از اين دنيا و قبل از قيام قيامت است، و كيفيت آن عرضه و نزديكي به آتش دوزخ است، و عذاب دوم مربوط به دوزخ در روز رستاخيز است كه هنوز كسي وارد آن نشده است.<ref>مکارم شيرازي، ناصر؛ تفسير نمونه، تهران، داالکتب الاسلاميه، ج۲۴، ص۱۱۵.</ref>
+و دربارهٔ قوم نوح چنین آمده است: {{قرآن|... اغرقوا فادخلوا ناراً…}}<ref>نوح/۲۵.</ref> یعنی قوم نوح به خاطر خطاهای زیادی که داشتند غرق شدند و داخل آتش شدند.
-و درباره‌ي قوم نوح چنين آمده است: {{قرآن|... اغرقوا فادخلوا ناراً...}}<ref>نوح/۲۵.</ref> يعني قوم نوح به خاطر خطاهاي زيادي كه داشتند غرق شدند و داخل آتش شدند.
+مراد از این داخل آتش شدن همان آتشی است که در برزخ است.
-مراد از اين داخل آتش شدن همان آتشي است كه در برزخ است.
+نتیجه بیان این آیات این شد، بهشت و دوزخ دیگری در عالم برزخ است که نمونه ای از بهشت و دوزخ رستاخیز است. چنان‌که در روایات امیر مؤمنان علی(ع) در مورد قبر وارد شده است: «قبر باغی از باغ‌های بهشت است نام حفره ای که حفره‌های برزخ.»<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۹۷ هـ ق، ج۲۰، ص۱۰۹.</ref>
-نتيجه بيان اين آيات اين شد، بهشت و دوزخ ديگري در عالم برزخ است كه نمونه ‌اي از بهشت و دوزخ رستاخيز است. چنانكه در روايات امير مؤمنان علي(ع) در مورد قبر وارد شده است: «قبر باغي از باغ‌ هاي بهشت است نام حفره ‌اي كه حفره‌ هاي برزخ.»<ref>طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، تهران، دارالکتب الاسلاميه، ۱۳۹۷ هـ ق، ج۲۰، ص۱۰۹.</ref>
+== خصوصیات برزخ ==
+الف) از روایات بسیاری استفاده می‌شود هنگامی که انسانی را در قبر گذاشتید دو فرشته از فرشته‌های الهی به نام‌های نکیر و منکر به سراغ او می‌آیند، و از اصول عقاید او، توحید و نبوت و ولایت، و از چگونگی مصرف کردن عمر در طرق مختلف، و طریق کسب اموال و مصرف آنها از او سئوال می‌کنند.<ref>مجلسی، محمد باقر؛ بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفا، ۱۴۰۴ هـ ق، ج۶، ص۲۱۲، باب ۸، احوال برزخ و ….</ref>
-==خصوصيات برزخ==
+ب) فشار قبر: به نظر می‌رسد که فشار قبر اولین نقطه کیفرهای عالم برزخ است؛ و طبق روایات زیادی وجود فشار قبر امری مسلم است. چنان‌که رسول خدا(ص) فرمودند: «هیچ مؤمنی نیست مگر این که فشاری در قبر دارد.»<ref>همان، ص۲۲۱.</ref>
-الف) از روايات بسياري استفاده مي‌شود هنگامي كه انساني را در قبر گذاشتيد دو فرشته از فرشته‌ هاي الهي به نام‌ هاي نكير و منكر به سراغ او مي‌آيند، و از اصول عقايد او، توحيد و نبوت و ولايت، و از چگونگي مصرف كردن عمر در طرق مختلف، و طريق كسب اموال و مصرف آنها از او سئوال مي‌كنند.<ref>مجلسي، محمد باقر؛ بحارالانوار، بيروت، موسسه الوفا، ۱۴۰۴ هـ ق، ج۶، ص۲۱۲، باب ۸، احوال برزخ و ... .</ref>
+ج) ارتباط برزخ با این جهان: روایات متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد روح به هنگام انتقال به عالم برزخ به کلی از دنیا بریده نمی‌شود، بلکه گهگاه با آن ارتباط برقرار می‌کند.
-ب) فشار قبر: به نظر مي‌رسد كه فشار قبر اولين نقطه كيفرهاي عالم برزخ است. و طبق روايات زيادي وجود فشار قبر امري مسلم است. چنانكه رسول خدا(ص) فرمودند: «هيچ مؤمني نيست مگر اين كه فشاري در قبر دارد.»<ref>همان، ص۲۲۱.</ref>
+محتوای یکی از روایات این است که «افراد با ایمان، و حتی افراد بی‌ایمان گهگاه به دیدار خانواده خود می‌آیند. مؤمنان تنها خوبی‌ها و خوشی‌های خانواده خود را می‌بینند و خوشحال می‌شوند، و کافران تنها بدی‌ها و ناخوشی‌ها را و غمگین می‌شوند.»<ref>کلینی، محمد؛ اصول کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ هـ ش، ج۳، ص۲۳۰، حدیث ۱.</ref>
-ج) ارتباط برزخ با اين جهان: روايات متعددي وجود دارد كه نشان مي‌دهد روح به هنگام انتقال به عالم برزخ به كلي از دنيا بريده نمي‌شود، بلكه گهگاه با آن ارتباط برقرار مي‌كند.
-محتواي يكي از روايات اين است كه «افراد با ايمان، و حتي افراد بي‌ايمان گهگاه به ديدار خانواده خود مي‌آيند. مؤمنان تنها خوبي‌ها و خوشي‌ هاي خانواده خود را مي‌بينند و خوشحال مي‌شوند، و كافران تنها بدي‌ها و ناخوشي‌ها را و غمگين مي‌شوند.»<ref>کليني، محمد؛ اصول کافي، تهران، دارالکتب الاسلاميه، ۱۳۶۵ هـ ش، ج۳، ص۲۳۰، حديث ۱.</ref>
 {{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}
-==مطالعه بيشتر==
-۱. پيام قرآن، ناصر مكارم شيرازي، ج۵، انتشارات امير المؤمنين، قم.
-۲. الميزان، سيد محمد حسين طباطبائي، ج۱۵، انتشارات مؤسسه الاعلمي، بيروت.
+== مطالعه بیشتر ==
+۱. پیام قرآن، ناصر مکارم شیرازی، ج۵، انتشارات امیر المؤمنین، قم.
-۳. معاد، سيد عبدالحسين دستغيب، انتشارات دار الكتاب، قم.
+۲. المیزان، سید محمد حسین طباطبائی، ج۱۵، انتشارات مؤسسه الاعلمی، بیروت.
-۴. معاد، محسن قرائتي.
+# معاد، سید عبدالحسین دستغیب، انتشارات دار الکتاب، قم.
+# معاد، محسن قرائتی.
 {{پایان مطالعه بیشتر}}
-==منابع==
+== منابع ==
-<references />
+{{پانویس|۲}}
 {{شاخه
   | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
 |شاخه فرعی۱ = معادشناسی در قرآن
 |شاخه فرعی۲ = برزخ و قیامت
 |شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
   | شناسه =
   | تیترها =
   | ویرایش =
   | لینک‌دهی =
   | ناوبری =
   | نمایه =
   | تغییر مسیر =
   | ارجاعات =
   | بازبینی =
   | تکمیل =
   | اولویت =
   | کیفیت =
 }}
 {{پایان متن}}