پیش نویس:هول مطلع: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:


== مفهوم‌شناسی ==
== مفهوم‌شناسی ==
'''هول:''' لغت‌شناسان «هَوْل» را به معنای ترس از چیزی دانسته‌اند که نمی‌داند چگونه به او هجوم خواهد آورد.
'''هول:''' لغت‌شناسان «هَوْل» را به معنای ترس از چیزی دانسته‌اند که نمی‌داند چگونه به او هجوم خواهد آورد.<ref>فراهيدی، خليل بن أحمد، كتاب العين، قم، نشر هجرت، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۸۶.</ref><ref>صاحب بن عباد، إسماعيل بن عباد، المحيط في اللغه، بيروت، عالم الکتاب، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۶۲.</ref> برخی نیز هول را ترس از چیز بزرگ معنا کرده‌اند.<ref>طريحي، فخر الدين بن محمد، مجمع البحرين، تهران، مرتضوی، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش، ج۴، ص۴۴۴.</ref> و «مُطَّلَع» را به جایگاهی بلند که از بالای آن به چیزی آگاهی حاصل شود، معنا کرده‌اند.<ref>طريحي، فخر الدين بن محمد، مجمع البحرين، تهران، مرتضوی، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۵۰۱.</ref>
<ref>فراهيدى، خليل بن أحمد، كتاب العين، قم، نشر هجرت، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۸۶.</ref>
<ref>صاحب بن عباد، إسماعيل بن عباد، المحيط في اللغه، بيروت، عالم الکتاب، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۶۲.</ref>
برخی نیز هول را ترس از چیز بزرگ معنا کرده‌اند.<ref>طريحي، فخر الدين بن محمد، مجمع البحرين، تهران، مرتضوی، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش،ج۴، ص۴۴۴.</ref> و «مُطَّلَع» را به جایگاهی بلند که از بالای آن به چیزی آگاهی حاصل شود، معنا کرده‌اند.<ref>طريحي، فخر الدين بن محمد، مجمع البحرين، تهران، مرتضوی، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۵۰۱.</ref>


'''مطلع:''' در لغت به معنای جهت و جانب كار، جاى كسب اطلاع از بلندى به گودى، چشم انداز است.<ref>بستانى، فؤاد افرام، فرهنگ ابجدى، تهران، انتشارات اسلامي‏، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش، ص۸۳۵.</ref> برای اصطلاح «هول مطلع» روایات چند معنا ذکر شده است:
'''مطلع:''' در لغت به معنای جهت و جانب كار، جای كسب اطلاع از بلندی به گودی و چشم انداز است.<ref>بستانی، فؤاد افرام، فرهنگ ابجدی، تهران، انتشارات اسلامي‏، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش، ص۸۳۵.</ref> برای اصطلاح «هول مطلع» روایات چند معنا ذکر شده است:
* '''وحشت قبر:''' ترس عذاب قبر، سوال در قبر و سختی‌های بعد از آن.<ref>مجلسى، محمدتقى بن مقصودعلى، روضه المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه، قم، مؤسسه فرهنگى اسلامى كوشانبور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۴۷۵.</ref> {{متن عربی|هَوْلِ‏ الْمُطَّلَعِ‏}} یعنی آنچه بعد از مرگ در انتظار انسان است و بر آن اشراف و احاطه دارد.<ref>مجلسى، محمدتقى بن مقصودعلى، روضه المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه، قم، مؤسسه فرهنگى اسلامى كوشانبور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۶۹۷.</ref> <ref>مازندرانى، محمد صالح بن احمد، شرح الكافي-الأصول و الروضه، تهران، المكتبه الإسلاميه، چاپ اول، ۱۳۸۲ق، ج۱۰، ص۳۰۸.</ref>
# '''وحشت قبر:''' ترس [[عذاب قبر]]، سوال در قبر و سختی‌های بعد از آن.<ref>مجلسی، محمدتقی بن مقصودعلی، روضة المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی كوشانبور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۴۷۵.</ref> {{متن عربی|هَوْلِ‏ الْمُطَّلَعِ‏}} یعنی آنچه بعد از [[مرگ]] در انتظار [[انسان]] است و بر آن اشراف و احاطه دارد.<ref>مجلسی، محمدتقی بن مقصودعلی، روضة المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی كوشانبور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۶۹۷.</ref><ref>مازندرانی، محمد صالح بن احمد، شرح الكافي-الأصول و الروضه، تهران، المكتبه الإسلاميه، چاپ اول، ۱۳۸۲ق، ج۱۰، ص۳۰۸.</ref> این معنا در روایتی از [[سلمان فارسی]] نقل شده است.<ref>کفایة الموحدین، ج۳، ص۲۲۵. </ref>
 
# '''مکانی بالا:''' به مکانی گفته می‌شود که فردِ آگاه در مکانی بالا به پایین اشراف داشته باشد. «مطلع» به چیزی که از بالا اشراف دارد، تشبیه شده است، گویا بر همه چیز احاطه دارد.<ref>مجلسی، محمدتقی بن مقصودعلی، روضة المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی كوشانبور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۶۹۷ق.</ref> <ref>مازندرانی، محمد صالح بن احمد، شرح الكافي-الأصول و الروضه، تهران، المكتبه الإسلاميه، چاپ اول، ۱۳۸۲ق، ج۱۲، ص۲۱۱.</ref> به نظر می‌رسد این معنا برگرفته از معنای لغوی است و «لام» «مطلع» را با کسره خوانده‌اند که در آن صورت به معنای آگاهی داشتن خواهد شد.<ref>مجلسی، محمدتقی بن مقصودعلی، روضة المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی كوشانبور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۴۷۵. ج۲، ص۶۹۷.</ref> به مکانی بالایی گفته می‌شود که بر پایین اشراف دارد و منظور احوالات انسان در [[قیامت]] است که [[خدا]] بر همه اعمال او آگاهی دارد.<ref>فيض كاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی، الوافي، اصفهان، كتابخانه امام أمير المؤمنين علی عليه السلام‏، چاپ اول، ۱۴۰۶ ق، ج۳، ص۷۵۴.</ref>
این معنا در روایتی از سلمان فارسی نقل شده است.<ref>کفایه الموحدین، ج۳، ص۲۲۵. </ref>
# '''دیدن ملک الموت:''' برخی «مطلع» را به معنی دیدن [[ملک الموت]] دانسته‌اند که انسان با دیدن آن به ترس می‌افتد.<ref>مازندرانی، محمد صالح بن احمد، شرح الكافي-الأصول و الروضه، تهران، المكتبه الإسلاميه، چاپ اول، ۱۳۸۲ق، ج۱۲، ص۲۱۱.</ref> برای همین برخی گفته‌اند یعنی ترسیدن از ملائکه‌ای که برای قبض روح انسان‌ها می‌آیند و به آنها خبر داده می‌شود.<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۳۱۳.</ref>
* '''مکانی بالا:''' به مکانی گفته می‌شود که فرد آگاه در مکانی بالا به پایین اشراف داشته باشد. «مطلع» به چیزی که از بالا اشراف دارد، تشبیه شده است، گویا بر همه چیز احاطه دارد.<ref>مجلسى، محمدتقى بن مقصودعلى، روضه المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه، قم، مؤسسه فرهنگى اسلامى كوشانبور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۶۹۷ق.</ref> <ref>مازندرانى، محمد صالح بن احمد، شرح الكافي-الأصول و الروضه، تهران، المكتبه الإسلاميه، چاپ اول، ۱۳۸۲ق، ج۱۲، ص۲۱۱.</ref> به نظر می‌رسد این معنا برگرفته از معنای لغوی است و «لام» «مطلع» را با کسره خوانده‌اند که در آن صورت به معنای آگاهی داشتن خواهد شد.<ref>مجلسى، محمدتقى بن مقصودعلى، روضه المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه، قم، مؤسسه فرهنگى اسلامى كوشانبور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۴۷۵. ج۲، ص۶۹۷.</ref> به مکانی بالایی گفته می‌شود که بر پایین اشراف دارد و منظور احوالات انسان در قیامت است که خدا بر همه اعمال او آگاهی دارد.<ref>فيض كاشانى، محمد محسن بن شاه مرتضى، الوافي، اصفهان، كتابخانه امام أمير المؤمنين على عليه السلام‏، چاپ اول، ۱۴۰۶ ق، ج۳، ص۷۵۴.</ref>
{{جعبه نقل قول|[[امام صادق(ع)]]: '''{{متن عربی|اللَّهُمَّ أَعِنِّي عَلَى هَوْلِ‏ الْمُطَّلَعِ‏؛ خداوندا، مرا در مقابل هول مطلع ياری كن.}}'''<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۵۳۹.</ref>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
* '''دیدن ملک الموت:''' برخی «مطلع» را به معنی دیدن ملک الموت دانسته‌اند که انسان با دیدن آن به ترس می‌افتد.<ref>مازندرانى، محمد صالح بن احمد، شرح الكافي-الأصول و الروضه، تهران، المكتبه الإسلاميه، چاپ اول، ۱۳۸۲ق، ج۱۲، ص۲۱۱.</ref> برای همین برخی گفته‌اند یعنی ترسیدن از ملائکه‌ای که برای قبض روح انسان‌ها می‌آیند و به آنها خبر داده می‌شود.<ref>مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، مرآه العقول في شرح أخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۳۱۳.</ref>
 
{{جعبه نقل قول|[[امام صادق(ع)]]:
 
'''{{متن عربی|اللَّهُمَّ أَعِنِّي عَلَى هَوْلِ‏ الْمُطَّلَعِ‏؛  
 
خداوندا، مرا در مقابل هول مطلع يارى كن.}}'''<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۵۳۹.</ref>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
 
==هول مطلع در روایات==
* [[امام علی(ع)]] مردم را انذار می‌داد که خود را برای هول مطلع آماده کنند.<ref>شريف رضي، محمد بن حسين، نهج البلاغة (للصبحي صالح) - قم، نشر هجرت، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، خطبه۱۹۰، ص۲۸۰.</ref>
* امام صادق(ع) فرمود: {{متن عربی|اللَّهُمَّ أَعِنِّي عَلَى هَوْلِ‏ الْمُطَّلَعِ‏ وَ وَسِّعْ عَلَيَّ ضِيقَ الْمَضْجَعِ |ترجمه=خداوندا! يارى ده مرا از ترس موضع اطّلاع، و فراخى ده بر من تنگى خوابگاه را.}}<ref>كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۵۳۹.</ref>
* در برخی دعاها نیز آمده {{عربی|يَا رَبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ هَوْلِ‏ الْمُطَّلَعِ‏ |ترجمه=خدایا، از هول مطلع، به تو پناه می‌برم.}}<ref>ابن طاووس، على بن موسى، إقبال الأعمال، تهران، دار الكتب الإسلاميه‏، چاپ دوم، ۱۴۰۹ ق، ج۱، ص۳۷۶.</ref>
* در روایات به [[زیارت قبر امام حسین(ع)]] برای رفع ترس از هول مطلع سفارش شده است.<ref>ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات، نجف اشرف، دار المرتضوية، چاپ اول، ۱۳۵۶ش، باب۶۰، ص۱۴۹.</ref> همچنین به روزه گرفتن آخر ماه رجب نیز برای رهایی از هول مطلع توصیه گردیده است.<ref>ابن بابويه، محمد بن على، الأمالي، تهران، کتابچی، چاپ ششم، ۱۳۷۶ش، ص۱۵.</ref>


== هول مطلع در روایات ==
# [[امام علی(ع)]] مردم را انذار می‌داد که خود را برای هول مطلع آماده کنند.<ref>شريف رضي، محمد بن حسين، نهج البلاغه (للصبحي صالح) - قم، نشر هجرت، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، خطبه۱۹۰، ص۲۸۰.</ref>
# [[امام صادق(ع)]] فرمود: {{متن عربی|اللَّهُمَّ أَعِنِّي عَلَی هَوْلِ‏ الْمُطَّلَعِ‏ وَ وَسِّعْ عَلَيَّ ضِيقَ الْمَضْجَعِ |ترجمه=خداوندا! ياری ده مرا از ترس موضع اطّلاع، و فراخی ده بر من تنگی خوابگاه را.}}<ref>كلينی، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۵۳۹.</ref>
# در برخی دعاها نیز آمده {{عربی|يَا رَبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ هَوْلِ‏ الْمُطَّلَعِ‏ |ترجمه=خدایا، از هول مطلع، به تو پناه می‌برم.}}<ref>ابن طاووس، على بن موسى، إقبال الأعمال، تهران، دار الكتب الإسلاميه‏، چاپ دوم، ۱۴۰۹ ق، ج۱، ص۳۷۶.</ref>
# در روایات به [[زیارت قبر امام حسین(ع)]] برای رفع ترس از هول مطلع سفارش شده است.<ref>ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات، نجف اشرف، دار المرتضوية، چاپ اول، ۱۳۵۶ش، باب۶۰، ص۱۴۹.</ref> همچنین به روزه گرفتن آخر ماه رجب نیز برای رهایی از هول مطلع توصیه گردیده است.<ref>ابن بابويه، محمد بن علی، الأمالي، تهران، کتابچی، چاپ ششم، ۱۳۷۶ش، ص۱۵.</ref>
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}


۱٬۵۰۵

ویرایش