trustworthy
۷٬۳۴۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
== زمینه و شرایط ایراد خطبه == | == زمینه و شرایط ایراد خطبه == | ||
بنا بر منابع، خطبه امام سجاد(ع) در شام پس از [[واقعه عاشورا]] و زمانی که بازماندگان این رخداد به اسیری به شام برده شدند ایراد شده است.<ref>شهیدی، زندگانی علی بن الحسین(ع)، ص۷۵.</ref> مطابق روايتى [[يزيد بن معاویه]] به خطيب دربارى خود دستور داد بر منبر برود و، با سوءاستفاده از وضع اسراء، معاوية بن ابی‌سفیان را مورد ستايش قرار دهد و نسبت به [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسين(ع)]] و خاندانش بدگويى كند. خطيب نيز چنين كرد و نسبت به امام علی(ع) و امام حسين(ع) ناسزاهای فراوان گفت.<ref>مکارم شیرازی، عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها، ص۶۰۴.</ref> | بنا بر منابع، خطبه امام سجاد(ع) در شام پس از [[واقعه عاشورا]] و زمانی که بازماندگان این رخداد به اسیری به شام برده شدند ایراد شده است.<ref>شهیدی، زندگانی علی بن الحسین(ع)، ص۷۵.</ref> مطابق روايتى [[يزيد بن معاویه]] به خطيب دربارى خود دستور داد بر منبر برود و، با سوءاستفاده از وضع اسراء، [[معاوية بن ابی‌سفیان]] را مورد ستايش قرار دهد و نسبت به [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسين(ع)]] و خاندانش بدگويى كند. خطيب نيز چنين كرد و نسبت به [[امام علی(ع)]] و امام حسين(ع) ناسزاهای فراوان گفت.<ref>مکارم شیرازی، عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها، ص۶۰۴.</ref> | ||
به نقل از منابع، در زمانی که خطیب مشغول راندن این سخنان علیه اهل‌بیت(ع) بود، امام سجاد(ع) ناگهان فریاد زد: {{متن عربی|وَيْلَكَ أَيُّهَا الْخاطِبُ! لَقَدِ اشْتَرَيْتَ مَرْضاةَ الَمخْلُوقِ بِسَخَطِ الْخالِقِ، فَتَبَوَّأْ مَقْعَدَكَ مِنَ النَّارِ|ترجمه=واى بر تو اى خطيب! خشنودى مخلوق را با خشم خالق به دست آوردى؟ جايگاهت در آتش دوزخ مهيا باد!}}<ref>سید ابن‌طاووس، علی بن موسى، الملهوف على قتلى الطّفوف، تحقیق فارس حسّون، قم، انتشارات اسوه، ۱۴۱۷ق، ص۲۱۹.</ref> سپس امام(ع) رو به يزيد كرد و گفت:{{متن عربی|أَتَاْذَنَ لي أَنْ أرْقى هذِهِ الْأَعْوادَ فَأَتَكَلَّمَ بِكَلامٍ فيهِ للَّهِ تَعالى رِضىً، وَلِهؤُلاءِ أَجْرٌ وَثَوابٌ|ترجمه=آيا به من اجازه مى‌دهى كه بر بالای اين چوب‌ها (منبر) بروم و سخنانى بگويم كه سبب خشنودى خداوند متعال گردد و اجر و پاداشى براى اين مردم در پى داشته باشد؟}} يزيد درخواست امام(ع) را نپذيرفت؛ زیرا مى‌دانست سرانجام این پذیرش رسوايى او خواهد بود. با این حال، مردم اصرار كردند تا يزيد اجازه دهد و باز هم يزيد نپذیرفت تا آنكه به یزید گفته شد: «به او اجازه بده، زيرا او توانی برای خواندن خطبه ندارد». یزید در برابر | به نقل از منابع، در زمانی که خطیب مشغول راندن این سخنان علیه [[اهل‌بیت(ع)]] بود، [[امام سجاد(ع)]] ناگهان فریاد زد: {{متن عربی|وَيْلَكَ أَيُّهَا الْخاطِبُ! لَقَدِ اشْتَرَيْتَ مَرْضاةَ الَمخْلُوقِ بِسَخَطِ الْخالِقِ، فَتَبَوَّأْ مَقْعَدَكَ مِنَ النَّارِ|ترجمه=واى بر تو اى خطيب! خشنودى مخلوق را با خشم خالق به دست آوردى؟ جايگاهت در آتش دوزخ مهيا باد!}}<ref>سید ابن‌طاووس، علی بن موسى، الملهوف على قتلى الطّفوف، تحقیق فارس حسّون، قم، انتشارات اسوه، ۱۴۱۷ق، ص۲۱۹.</ref> سپس امام(ع) رو به يزيد كرد و گفت:{{متن عربی|أَتَاْذَنَ لي أَنْ أرْقى هذِهِ الْأَعْوادَ فَأَتَكَلَّمَ بِكَلامٍ فيهِ للَّهِ تَعالى رِضىً، وَلِهؤُلاءِ أَجْرٌ وَثَوابٌ|ترجمه=آيا به من اجازه مى‌دهى كه بر بالای اين چوب‌ها (منبر) بروم و سخنانى بگويم كه سبب خشنودى خداوند متعال گردد و اجر و پاداشى براى اين مردم در پى داشته باشد؟}} يزيد درخواست امام(ع) را نپذيرفت؛ زیرا مى‌دانست سرانجام این پذیرش رسوايى او خواهد بود. با این حال، مردم اصرار كردند تا يزيد اجازه دهد و باز هم يزيد نپذیرفت تا آنكه به یزید گفته شد: «به او اجازه بده، زيرا او توانی برای خواندن خطبه ندارد». یزید در برابر درخواست‌کنندگان گفت: «اين خاندان علم و فصاحت را به ارث برده‌اند و علم و دانش را با تمام وجود، چشيده‌اند». گفته شده که سرانجام با اصرار فراوان مردم، يزيد اجازه داد كه امام(ع) بر منبر برود. آنگاه امام(ع) بر منبر رفت و پس از حمد خداوند خطبه مشهور خود را انشاء نمود.<ref>خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیه السلام، تحقیق محمد سماوی، قم، انتشارات انوار الهدی، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۷۶.</ref> | ||
==خطوط اصلی محتوایی خطبه== | ==خطوط اصلی محتوایی خطبه== | ||
خطوط اصلی محتوایی خطبه | خطوط اصلی محتوایی خطبه امام سجاد(ع) در شام بیان جایگاه اهل‌بیت(ع) برای روشن‌شدن میزان ناحق‌بودن عمل دستگاه خلافت نسبت به اهل بیت(ع) در واقعه کربلا دانسته شده است.<ref>مکارم شیرازی، عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها، ص۶۱۱.</ref> امام سجاد(ع) برای رسیدن به این هدف ابتدا به معرفی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، [[امام علی علیه السلام|امام علی(ع)]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] پرداخت و خود را فرزند آنان و فرزند [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] و [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|حضرت خدیجه(س)]] معرفی کرد.<ref>مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۱۳۸.</ref> | ||
امام(ع) در راستای معرفی بیشتر اهل‌بیت(ع) خصلت‌های شش‌گانه والایی را به آنان نسبت می‌دهد؛ خصلت‌هایی چون دانش، بردبارى، بخشندگی، فصاحت، شجاعت و محبت در | [[امام سجاد(ع)]] ضمن این خطبه، در راستای معرفی بیشتر اهل‌بیت(ع)، خصلت‌های شش‌گانه والایی را به آنان نسبت می‌دهد؛ خصلت‌هایی چون دانش، بردبارى، بخشندگی، فصاحت، شجاعت و محبت در قلب‌های مؤمنان. امام(ع) همچنین هفت ویژگی که موجب فضیلت اهل‌بیت(ع) بر دیگران شده را چنین بر می‌شمرد: اينكه پيامبر(ص)، [[امام علی(ع)]]، جعفر طيار، حمزه عموی پیامبر(ص) و امام حسن(ع) و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] از این خاندان هستند. امام سجاد(ع) در ادامه به معرفی خود می‌پردازد و خود را وارث بهترین بندگان خدا می‌خواند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۴۵، ص۱۳۸.</ref> | ||
==متن و ترجمه خطبه== | ==متن و ترجمه خطبه== | ||