automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۱۰۵
ویرایش
ابرابزار
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) (ابرابزار) |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== معرفی == | == معرفی == | ||
سوره روم | سوره روم این سوره در «مکه» نازل شده و دارای ۶۰ آیه است. نمونه. ص۳۵۳. این سوره جزء ۲۹ سوره‌ای است که با «حروف مقطعه» آغاز می‌شود. ص۳۶۰. | ||
=== | === فضیلت تأمل در سوره روم و تلاوت آن === | ||
در | در حدیثی از امام صادق ع که قبلاً نیز به آن اشاره کردیم چنین آمده است: " هر کس سوره عنکبوت و روم را در ماه رمضان در شب بیست و سوم بخواند بخدا سوگند اهل بهشت است و هیچ در این سخن استثنا نمی‌کنم … و این دو سوره موقعیت مهمی نزد پروردگار دارند و در حدیث دیگری از پیامبر ص چنین آمده: " هر کس سوره روم را بخواند پاداشی معادل ده حسنه به تعداد هر فرشته‌ای که در میان آسمان و زمین تسبیح خدا می‌گوید خواهد داشت و آنچه را در روز و شب از دست داده جبران خواهد کرد. بدیهی است کسی که محتوای این سوره را که سراسر درس توحید خدا و دادگاه بزرگ قیامت است در روح و جان خود جای دهد و مراقبت پروردگار را در هر لحظه در خود ببیند و روز جزا و محکمه عدل الهی را مسلم بداند، تقوای الهی چنان قلبش را پر می‌کند که شایسته چنین پاداش بزرگی است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱۶، ص ۳۵۷.</ref> | ||
=== شأن نزول === | === شأن نزول === | ||
مفسران بزرگ | مفسران بزرگ همگی اتفاق دارند که آیات نخستین این سوره بدین سبب نازل شد که در آن هنگام که پیامبر ص در مکه بود، و مؤمنان در اقلیت قرار داشتند، جنگی میان ایرانیان و رومیان درگرفت، و در این نبرد ایرانیان پیروز شدند. مشرکان مکه این را به فال نیک گرفتند و دلیل بر حقانیت شرک خود دانستند! و گفتند: ایرانیان مجوسی هستند و مشرک (دوگانه‌پرست) اما رومیان مسیحیند و اهل کتاب، همانگونه که «ایرانیان» بر «رومیان» غلبه کردند پیروزی نهایی از آن شرک است و طومار اسلام به زودی پیچیده خواهد شد و ما پیروز می‌شویم. ص۳۵۹. گرچه اینگونه نتیجه‌گیریها پایه و مایه‌ای نداشت اما در آن جو و محیط برای تبلیغ در میان مردم جاهل خالی از تأثیر نبود، لذا این امر بر مسلمانان گران آمد. آیات فوق نازل شد و قاطعانه گفت: گرچه ایرانیان در این نبرد پیروز شدند اما چیزی نمی‌گذرد که از رومیان شکست خواهند خورد و حتی حدود زمان این پیشگویی را نیز بیان داشت و گفت این امر فقط در طول چند سال به وقوع می‌پیوندد!.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱۶، ص ۳۵۹ و ۳۶۰.</ref> | ||
== تیتر == | == تیتر == | ||
کتاب '' | کتاب ''سورهٔ روم'' از علی شریعتی، اثری است که به‌صورت تک‌نگاشت به شرحی از این سوره پرداخته است. | ||
'''روم،''' سی‌امین | '''روم،''' سی‌امین سورهٔ ''قرآن'' کریم به ترتیب مصحف، و هشتادوچهارمین سوره در ترتیب نزول، پس از سورهٔ انشقاق (۸۴)، و پیش از سورهٔ عنکبوت (۲۹). | ||
این سوره ۶۰ آیه، ۸۱۹ کلمه و ۵۳۴‘ ۳ حرف دارد و از سوره‌های مثانی و مکّی است (ابن‌ندیم، ۲۸؛ سیوطی، ۶/ ۴۷۸؛ ملا حویش، ۴/ ۴۳۵؛ رامیار، ۵۸۵) و برخی، | این سوره ۶۰ آیه، ۸۱۹ کلمه و ۵۳۴‘ ۳ حرف دارد و از سوره‌های مثانی و مکّی است (ابن‌ندیم، ۲۸؛ سیوطی، ۶/ ۴۷۸؛ ملا حویش، ۴/ ۴۳۵؛ رامیار، ۵۸۵) و برخی، آیهٔ ۱۷ آن را مدنی دانسته‌اند (زمخشری، ۳/ ۴۶۶؛ طبرسی، ۸/ ۴۵۹). سورهٔ روم با حروف مقطعه آغاز می‌شود و وجه نام‌گذاری آن، آیهٔ دوم و بیان شکست رومیان از ایرانیان، و سپس خبر پیروزی رومیان بر ایرانیان در چند سال بعد است. | ||
آیه‌هایی از | آیه‌هایی از سورهٔ روم مانند فطرت، ازدواج، سفر و تسبیح، جزو آیه‌های مشهور و نام‌دارند.<ref>مطیع، مهدی و فاطمه شرکت، «روم، سوره»، دائره المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ذیل مدخل.</ref> | ||
== تیتر == | == تیتر == | ||
از نظر | از نظر برخی مفسران، غرض سوره روم تأکید بر سنّتِ تغییرناپذیر الهی در نصرت اهل ایمان و یاری رساندن به آنها در گذشته، حال و آینده و نیز توجه دادن به موضوع قیامت است. | ||
در سوره روم ( | در سوره روم (آیات ۱–۷) به شکست روم از ایران اشاره شده و اخباری از پیروزی رومیان بر ایرانیان در نبرد دیگری در چند سال بعد داده شده است. از نظر برخی عالمان، آیات مذکور در زمره اَخبار غیبی اند که با موضوع اعجاز قرآن مرتبط اند. | ||
شماری از مفسران در توضیح این آیات آورده‌اند که پس از غلبه دولت فارس بر روم، مشرکان قریش از این پیروزی شاد شدند، زیرا مردم فارس را اهل کتاب نمی‌دانستند، برخلاف مردم روم که پیرو دین مسیح و موحد بودند. به همین دلیل قرآن خبر می‌دهد که رومیان بر مردم فارس غلبه خواهند کرد و این موجب شادمانی مؤمنان و موحدان خواهد بود. | |||
شماری از مفسران تسبیح را در آیه ۱۷، به ویژه با درنظرداشتن آیه بعدی آن، به نمازهای پنج‌گانه روزانه واجب در اسلام تفسیر کرده‌اند. | |||
درحالی که از دیدگاه بعضی دیگر مقصود، مطلقِ تسبیح و تحمید است نه نمازهای پنج‌گانه. | |||
بخش | بخش دیگری از آیات این سوره (آیات ۱۹–۲۵) با نظمی خاص و با تعبیر «مِن آیاته» آمده‌اند و بر نشانه‌های عظمت خدا در آسمان و زمین و در وجود انسانها تأکید می‌کنند. موضوعاتی نظیر بیرون آوردن زنده از مرده و برعکس، آفرینش انسان از خاک، نظامِ زوجیت، آفرینش آسمان و زمین، اختلاف زبانها، خواب در شب و رعدوبرق از مواردی اند که برای استدلال بر وحدانیت خدا در تدبیر امور از آنها استفاده شده است و چون بسیاری از مردم، به سبب نادانی و ستم، از قبول معاد سر باز می‌زنند، برای اثبات آن به صفات فعل خدا استناد شده است.<ref>قبادی، مریم، «روم، سوره»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش، ذیل مدخل.</ref> | ||
== محتوا == | == محتوا == | ||
از آنجا که این سوره مطابق مشهور تماماً در مکه نازل شده است، محتوا و روح سوره‌های مکی در آن منعکس می‌باشد، یعنی بیش از همه چیز بحث از | از آنجا که این سوره مطابق مشهور تماماً در مکه نازل شده است، محتوا و روح سوره‌های مکی در آن منعکس می‌باشد، یعنی بیش از همه چیز بحث از مسئله «مبدء» و «معاد» می‌کند، چرا که دوران مکه دوران آموزشی اعتقادات اصیل اسلامی، توحید و مبارزه با شرک، و توجه به معاد و دادگاه رستاخیز بود، و در لابلای این مباحث مطالب دیگری در ارتباط با آنها نیز مطرح شده است. | ||
در حقیقت مطالب این سوره را در هفت بخش می‌توان خلاصه کرد. | در حقیقت مطالب این سوره را در هفت بخش می‌توان خلاصه کرد. | ||
# پیشگویی از پیروزی رومیان بر ایرانیان در جنگی که در آینده درگیر می‌شد، به مناسبت گفتگویی که میان مسلمانان و مشرکان در این زمینه روی داده بود که مشروح آن به خواست خدا خواهد آمد. | # پیشگویی از پیروزی رومیان بر ایرانیان در جنگی که در آینده درگیر می‌شد، به مناسبت گفتگویی که میان مسلمانان و مشرکان در این زمینه روی داده بود که مشروح آن به خواست خدا خواهد آمد. | ||
# گوشه‌ای از طرز فکر و چگونگی حالات افراد بی‌ایمان، و سپس تهدیدهایی نسبت به آنها در مورد عذاب و کیفر الهی در رستاخیز. | # گوشه‌ای از طرز فکر و چگونگی حالات افراد بی‌ایمان، و سپس تهدیدهایی نسبت به آنها در مورد عذاب و کیفر الهی در رستاخیز. | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۱: | ||
# اشاره‌ای به مسئله مالکیت و حق ذی القربی و نکوهش از رباخواری. | # اشاره‌ای به مسئله مالکیت و حق ذی القربی و نکوهش از رباخواری. | ||
# بازگشت مجددی به دلائل توحید و نشانه‌های حق و مسائل مربوط به معاد. | # بازگشت مجددی به دلائل توحید و نشانه‌های حق و مسائل مربوط به معاد. | ||
روی هم رفته در این سوره همچون سوره‌های دیگر قرآن مسائل استدلالی و عاطفی و خطابی چنان بهم آمیخته شده است که معجون کاملی برای هدایت و تربیت نفوس فراهم ساخته است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار | روی هم رفته در این سوره همچون سوره‌های دیگر قرآن مسائل استدلالی و عاطفی و خطابی چنان بهم آمیخته شده است که معجون کاملی برای هدایت و تربیت نفوس فراهم ساخته است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱۶، ص ۳۵۵ و ۳۵۶.</ref> | ||
{{جعبه نقل قول | {{جعبه نقل قول | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۷: | ||
== دوستی و مهربانی بین همسران == | == دوستی و مهربانی بین همسران == | ||
{{نوشتار اصلی|دوستی و مهربانی بین همسران در آیه ۲۱ سوره روم}} | {{نوشتار اصلی|دوستی و مهربانی بین همسران در آیه ۲۱ سوره روم}} | ||
[[پرونده:روم. شریعتی.jpg|بندانگشتی| تفسیر سوره روم از علی شریعتی|299x299پیکسل]] | |||
== موضوعات متفرقه == | == موضوعات متفرقه == | ||
در سوره روم به چند موضوع مختلف در حد یکی دو آیه پرداخته شده است. | در سوره روم به چند موضوع مختلف در حد یکی دو آیه پرداخته شده است. | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۴: | ||
در آخرین آیه این سوره، به پیامبر(ص) می‌فرماید [[صبر]] پیشه کن که وعده خداوند حق است. و کسانی که یقین ندارند تو را سست نکنند. | در آخرین آیه این سوره، به پیامبر(ص) می‌فرماید [[صبر]] پیشه کن که وعده خداوند حق است. و کسانی که یقین ندارند تو را سست نکنند. | ||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
| خط ۱۲۱: | خط ۱۲۰: | ||
== مطالعه بیشتر == | == مطالعه بیشتر == | ||
* تفسیر سوره روم، محمدتقی مدرسی، تحقیق و تنظیم: فرج‌الله میرعرب، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ۱۳۹۵ش. | * تفسیر سوره روم، محمدتقی مدرسی، تحقیق و تنظیم: فرج‌الله میرعرب، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ۱۳۹۵ش. | ||
* پیام امید به روشنفکر مسئول (تفسیر سوره روم) | * پیام امید به روشنفکر مسئول (تفسیر سوره روم)، علی شریعتی. | ||
{{پایان مطالعه بیشتر}} | {{پایان مطالعه بیشتر}} | ||