automoderated، ناظمان (CommentStreams)
۱۵٬۰۹۲
ویرایش
تفسیر امام حسن عسکری(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'سایر مباحث' به '') |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
==نویسنده== | ==نویسنده== | ||
مطالب تفسیر را محمد بن قاسم استرآبادی، خطیب مشهور به مفسر جرجانی، که شاید تدوین کننده تفسیر نیز باشد، از دو راوی آن، یعنی ابو الحسن علی بن محمد بن سیار و ابو یعقوب یوسف بن محمد بن زیاد، نقل کرده است. در مقدمه این تفسیر به نقل از دو راوی کتاب آمده است که بعد از به قدرت رسیدن حسن بن زید، آنان مجبور به مهاجرت به [[سامرا]] بعد از سال ۲۵۴ شدند. آن سال زمان آغاز امامت امام عسکری(ع) بوده است<ref> | مطالب تفسیر را محمد بن قاسم استرآبادی، خطیب مشهور به مفسر جرجانی، که شاید تدوین کننده تفسیر نیز باشد، از دو راوی آن، یعنی ابو الحسن علی بن محمد بن سیار و ابو یعقوب یوسف بن محمد بن زیاد، نقل کرده است. در مقدمه این تفسیر به نقل از دو راوی کتاب آمده است که بعد از به قدرت رسیدن حسن بن زید، آنان مجبور به مهاجرت به [[سامرا]] بعد از سال ۲۵۴ شدند. آن سال زمان آغاز امامت امام عسکری(ع) بوده است<ref>التفسیر المنسوب الی الامام ابی محمد الحسن بن علی العسکری، ص۹–۱۰, قس ابن جوزی، ج۱۲، ص۷۴, آقا بزرگ طهرانی، ج۴، ص۲۸۶–۲۸۸.</ref> در ادامه نقل شده است که متن کل تفسیر را به مدت هفت سال نزد امام فراگرفته‌اند و بعد از شهادت امام به موطن خود بازگشته‌اند. | ||
==اعتبار کتاب== | ==اعتبار کتاب== | ||
وثاقت و اعتبار این تفسیر با وجود قدمت آن، در بین علمای [[شیعه]] از گذشته مورد بحث بوده است. [[شیخ صدوق]] نخستین عالم امامی است که از این تفسیر مطالب فراوانی در کتب خود نقل کرده است. ایشان در آغاز کتاب [[من لا یحضره الفقیه]] بیان داشته است که روایات کتاب را از متون معتبر و مشهور گرفته است و از تفسیر امام حسن عسکری نیز روایاتی را نقل کرده است. | وثاقت و اعتبار این تفسیر با وجود قدمت آن، در بین علمای [[شیعه]] از گذشته مورد بحث بوده است. [[شیخ صدوق]] نخستین عالم امامی است که از این تفسیر مطالب فراوانی در کتب خود نقل کرده است. ایشان در آغاز کتاب [[من لا یحضره الفقیه]] بیان داشته است که روایات کتاب را از متون معتبر و مشهور گرفته است و از تفسیر امام حسن عسکری نیز روایاتی را نقل کرده است. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
[[محقق کرکی]] (متوفی ۹۴۰) و [[شهید ثانی]] (متوفی ۹۶۵) در اجازات خود، حدیثی را از این تفسیر با ذکر طریق خود به آن آورده‌اند. | [[محقق کرکی]] (متوفی ۹۴۰) و [[شهید ثانی]] (متوفی ۹۶۵) در اجازات خود، حدیثی را از این تفسیر با ذکر طریق خود به آن آورده‌اند. | ||
مطالبی نیز در این تفسیر وجود دارد که مورد پذیرش فقها قرار گرفته است. برای نمونه می‌توان به حدیث مشهور در بیان اوصاف فقهایی که می‌توان از آن‌ها تقلید کرد اشاره نمود<ref>التفسیر المنسوب الی الامام ابی محمد الحسن بن علی العسکری، ص۳۰۰, نیز طباطبائی یزدی، ج۱، ص۹–۱۰، باب التقلید، مسئله ۲۲ و شروح این کتاب ذیل همان مسئله.</ref> | مطالبی نیز در این تفسیر وجود دارد که مورد پذیرش فقها قرار گرفته است. برای نمونه می‌توان به حدیث مشهور در بیان اوصاف فقهایی که می‌توان از آن‌ها تقلید کرد اشاره نمود.<ref>التفسیر المنسوب الی الامام ابی محمد الحسن بن علی العسکری، ص۳۰۰, نیز طباطبائی یزدی، ج۱، ص۹–۱۰، باب التقلید، مسئله ۲۲ و شروح این کتاب ذیل همان مسئله.</ref> | ||
==اقوال منتقدان== | ==اقوال منتقدان== | ||
نخستین منتقد وثاقت '''تفسیر امام حسن عسکری(ع)'''، ابن غضائری، بود که در الضعفاء خود، محمد بن قاسم استرآبادی نویسنده این تفسیر را فردی ضعیف و کذّاب معرفی کرده است و دو فرد مذکور در سلسله سند را که تفسیر را، به نقل از پدرانشان، از امام حسن عسکری(ع) روایت کرده‌اند مجهول خوانده است. ابن غضائری تفسیر را «موضوع» یعنی جعلی دانسته و جاعل آن را سهل بن احمد بن عبد اللّه دیباجی (متوفی ۳۸۰) معرفی کرده است<ref> | نخستین منتقد وثاقت '''تفسیر امام حسن عسکری(ع)'''، ابن غضائری، بود که در الضعفاء خود، محمد بن قاسم استرآبادی نویسنده این تفسیر را فردی ضعیف و کذّاب معرفی کرده است و دو فرد مذکور در سلسله سند را که تفسیر را، به نقل از پدرانشان، از امام حسن عسکری(ع) روایت کرده‌اند مجهول خوانده است. ابن غضائری تفسیر را «موضوع» یعنی جعلی دانسته و جاعل آن را سهل بن احمد بن عبد اللّه دیباجی (متوفی ۳۸۰) معرفی کرده است<ref>علامه حلّی، ص۲۵۶–۲۵۷, آقا بزرگ طهرانی، ج۴، ص۲۸۸، پانویس.</ref> در پاسخ به ابن غضائری، اینطور گفته‌اند که سهل بن احمد از شیعیانی بود که شیخ مفید بر جنازه وی نماز گزارده است و این موضوع اشاره بر جلالت ایشان دارد. | ||
عده‌ای تفسیر امام حسن عسکری(ع) را نوشته [[حسن بن خالد برقی]] می‌دانند که در این تفسیر ۱۲۰ جزء، به املای امام حسن عسکری(ع) نگاشته شده است<ref> | عده‌ای تفسیر امام حسن عسکری(ع) را نوشته [[حسن بن خالد برقی]] می‌دانند که در این تفسیر ۱۲۰ جزء، به املای امام حسن عسکری(ع) نگاشته شده است<ref>ابن شهر آشوب، معالم العلماء، ص۳۴.</ref> اما [[شیخ طوسی]]، برقی را جزء کسانی دانسته است که [[ائمه(ع)]] را درک نکرده‌اند. در فهرست نسخه‌های موجود در کتابخانه سید عبد العزیز طباطبائی (متوفی بهمن ۱۳۷۴) در قم، سه نسخه با عنوان تفسیر نگاشته حسن بن خالد برقی معرفی شده است، که آن‌ها همین تفسیر امام حسن عسکری(ع) هستند و دلیلی برای انتساب این نسخه‌ها به برقی، وجود ندارد. | ||
در میان فقهای معاصر امامی، عده‌ای مانند آیت الله خویی، محمد جواد بلاغی و محمد تقی تستری، این تفسیر را مجعول دانسته و انتساب آن را به امام عسکری(ع) غلط می‌دانند. | در میان فقهای معاصر امامی، عده‌ای مانند آیت الله خویی، محمد جواد بلاغی و محمد تقی تستری، این تفسیر را مجعول دانسته و انتساب آن را به امام عسکری(ع) غلط می‌دانند. | ||