توریه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۹ نوامبر ۲۰۲۰
ابرابزار
(شدها)
(ابرابزار)
خط ۲: خط ۲:
{{سوال}}
{{سوال}}
توریه و احکام آن چیست؟{{پایان سوال}}
توریه و احکام آن چیست؟{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}توریه، پنهان کردن اراده واقعی از کلام، و ظاهر کردن معنایی غیر از آن است، به‌گونه‌ای که مخاطب دچار اشتباه شود.  
{{پاسخ}}توریه، پنهان کردن اراده واقعی از کلام، و ظاهر کردن معنایی غیر از آن است، به‌گونه‌ای که مخاطب دچار اشتباه شود.


به فتوای برخی از [[فقیهان شیعه]]، توریه غیر از [[دروغ]] است و اگر مفسده‌ای به همراه نداشته باشد [[جایز]] است. توریه، اگر چه دروغ نباشد، ولی ممکن است مفاسدی را به همراه داشته باشد، که در این صورت انجام دادن آن [[حرام]] است.
به فتوای برخی از [[فقیهان شیعه]]، توریه غیر از [[دروغ]] است و اگر مفسده‌ای به همراه نداشته باشد [[جایز]] است. توریه، اگر چه دروغ نباشد، ولی ممکن است مفاسدی را به همراه داشته باشد، که در این صورت انجام دادن آن [[حرام]] است.
خط ۹: خط ۹:


== مفهوم‌شناسی ==
== مفهوم‌شناسی ==
توريه عبارت است از اینکه فرد، خلافِ ظاهرِ كلامش را اراده کند، تا مخاطب را دچار اشتباه کند؛ برای نمونه، کسی در ميدان [[جنگ]]، خطاب به طرف مقابل فرياد بزند كه پيشواي شما از دنيا رفت. واژه «پیشوا» به معنای [[امام]] است و ظاهر کلام با واقع مطابق است؛ ولی مخاطب که در شرایط جنگ قرار دارد، از «پیشوا» معنای فرمانده سپاه را برداشت می‌کند. آن شخص، این توریه را انجام می‌دهد تا میان دشمن [[ترس]] و [[تفرقه]] ایجاد کند.<ref>دائره المعارف تشيّع، تهران، نشر شهيد محبّي، ۱۳۷۵ ش، ج۵، ص۱۴۲.</ref>
توریه عبارت است از اینکه فرد، خلافِ ظاهرِ کلامش را اراده کند، تا مخاطب را دچار اشتباه کند؛ برای نمونه، کسی در میدان [[جنگ]]، خطاب به طرف مقابل فریاد بزند که پیشوای شما از دنیا رفت. واژه «پیشوا» به معنای [[امام]] است و ظاهر کلام با واقع مطابق است؛ ولی مخاطب که در شرایط جنگ قرار دارد، از «پیشوا» معنای فرمانده سپاه را برداشت می‌کند. آن شخص، این توریه را انجام می‌دهد تا میان دشمن [[ترس]] و [[تفرقه]] ایجاد کند.<ref>دائره المعارف تشیّع، تهران، نشر شهید محبّی، ۱۳۷۵ ش، ج۵، ص۱۴۲.</ref>


=== در اصطلاح فقه ===
=== در اصطلاح فقه ===
توريه در اصطلاح [[فقه]]، عبارت از اين است كه گوينده، معنايي مطابق با واقع را از سخن خود اراده كند و در عين حال، هدف او اين است كه مخاطب معنايي را كه مقصود اوست و لفظ هم در آن ظهور دارد نفهمد، بلكه خلاف آن را از لفظ بفهمد.<ref>انصاري، مرتضي، المكاسب، قم، نشر مجمع الفكر الاسلامي، ۱۳۷۸ ش، ج۲، ص۱۷.</ref>
توریه در اصطلاح [[فقه]]، عبارت از این است که گوینده، معنایی مطابق با واقع را از سخن خود اراده کند و در عین حال، هدف او این است که مخاطب معنایی را که مقصود اوست و لفظ هم در آن ظهور دارد نفهمد، بلکه خلاف آن را از لفظ بفهمد.<ref>انصاری، مرتضی، المکاسب، قم، نشر مجمع الفکر الاسلامی، ۱۳۷۸ ش، ج۲، ص۱۷.</ref>


== احکام ==
== احکام ==
حكم توريه، به ماهیت آن بستگی دارد. اگر ماهیت توریه همان ماهیت [[دروغ]] باشد، دلایل [[حرام|حرام بودنِ]] دروغ شامل توریه نیز خواهد شد، و اگر ماهیت توریه با دروغ تفاوت داشته باشد، شامل دلایل حرام بودنِ دروغ نخواهد شد.  
حکم توریه، به ماهیت آن بستگی دارد. اگر ماهیت توریه همان ماهیت [[دروغ]] باشد، دلایل [[حرام|حرام بودنِ]] دروغ شامل توریه نیز خواهد شد، و اگر ماهیت توریه با دروغ تفاوت داشته باشد، شامل دلایل حرام بودنِ دروغ نخواهد شد.


=== توریه جایز ===
=== توریه جایز ===
برخي از [[فقیه|فقیهان]]، ماهیت توريه را متفاوت از ماهیت دروغ دانسته‌اند؛ بنابراین، به نظر آنها اگر توریه به دلیل دیگری غیر از دلایل حرمتِ دروغ [[حرام]] نباشد، [[جایز]] است.<ref name=":0">انصاري، مرتضي، المكاسب، قم، نشر مجمع الفكر الاسلامي، ۱۳۷۸ ش، ج۲، ص۱۸؛ مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، نشر دارالكتب الاسلاميه، ۱۳۷۲ ش، ج۱۹، ص۹۶.</ref> بنابراين اگر در توريه مفسده‌اي وجود نداشته باشد و از آن، ضرري به كسي يا به خود انسان نرسد، دليل خاصي برای محدود کردن آن وجود ندارد.
برخی از [[فقیه|فقیهان]]، ماهیت توریه را متفاوت از ماهیت دروغ دانسته‌اند؛ بنابراین، به نظر آنها اگر توریه به دلیل دیگری غیر از دلایل حرمتِ دروغ [[حرام]] نباشد، [[جایز]] است.<ref name=":0">انصاری، مرتضی، المکاسب، قم، نشر مجمع الفکر الاسلامی، ۱۳۷۸ ش، ج۲، ص۱۸؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ ش، ج۱۹، ص۹۶.</ref> بنابراین اگر در توریه مفسده‌ای وجود نداشته باشد و از آن، ضرری به کسی یا به خود انسان نرسد، دلیل خاصی برای محدود کردن آن وجود ندارد.
 
=== توریه حرام ===
=== توریه حرام ===
اگر توریه مفسده خاصی را به همراه داشته باشد، ارتکاب آن جایز نیست. به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]]، [[مرجع تقلید|مرجع تقلید شیعه]]، حتی در مواردی که توریه مصداق دروغ نیست، گاهی مفاسد دروغ را دربردارد و سبب افکندن مردم در خطا می‌شود و از این نظر ممکن است به مرحله حرام برسد؛ بنابراین تنها دروغ نبودن برای توریه کردن کافی نیست؛ بلکه باید مفاسد دیگر نیز در آن نباشد.<ref>تفسیر نمونه، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ ش، ج۱۹، ص۹۶.</ref>


اگر توریه مفسده خاصي را به همراه داشته باشد، ارتکاب آن جایز نیست. به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]]، [[مرجع تقلید|مرجع تقلید شیعه]]، حتي در مواردي كه توريه مصداق دروغ نيست، گاهي مفاسد دروغ را در بردارد و سبب افكندن مردم در خطا مي‌شود و از اين نظر ممكن است به مرحله حرام برسد؛ بنابراين تنها دروغ نبودن براي توريه كردن كافي نيست؛ بلكه بايد مفاسد ديگر نيز در آن نباشد.<ref>تفسير نمونه، تهران، نشر دارالكتب الاسلاميه، ۱۳۷۲ ش، ج۱۹، ص۹۶.</ref>
=== توریه واجب ===
=== توریه واجب ===
برخی از فقیهان شیعه، مانند [[شیخ مرتضی انصاری]] و آیت‌الله مکارم شیرازی، در برخي موارد توريه كردن را واجب دانسته‌اند. برای نمونه، هنگامی که فردی را مجبور به دروغگویی کرده باشند یا به خاطر مصلحتی مثل آشتی دادنِ دو [[مسلمان]] می‌خواهد دروغ بگوید، [[واجب]] است در صورت اماکن به جای دروغ گفتن، توریه کند.<ref name=":0" />
برخی از فقیهان شیعه، مانند [[شیخ مرتضی انصاری]] و آیت‌الله مکارم شیرازی، در برخی موارد توریه کردن را واجب دانسته‌اند. برای نمونه، هنگامی که فردی را مجبور به دروغگویی کرده باشند یا به خاطر مصلحتی مثل آشتی دادنِ دو [[مسلمان]] می‌خواهد دروغ بگوید، [[واجب]] است در صورت اماکن به جای دروغ گفتن، توریه کند.<ref name=":0"/>


{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==مطالعه بيشتر ==


* شيخ انصاري، المكاسب، ج۲، ص۱۷ تا ۲۰، نشر المجمع الفكر الاسلامي، قم، ۱۳۷۸ش.  
== مطالعه بیشتر ==
* دائرة المعارف تشيع، ج۵، ص۱۲۲، نشر شهيد محبّي، تهران، ۱۳۷۸ش.  
* شیخ انصاری، المکاسب، ج۲، ص۱۷ تا ۲۰، نشر المجمع الفکر الاسلامی، قم، ۱۳۷۸ش.
* ناصر مكارم، تفسير نمونه، ج۱۹، ص ۹۲ ، ۹۵ و ج۱۵، ص۲۰۴.  
* دائرة المعارف تشیع، ج۵، ص۱۲۲، نشر شهید محبّی، تهران، ۱۳۷۸ش.
* ناصر مکارم، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص ۹۲، ۹۵ و ج۱۵، ص۲۰۴.


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = اخلاق
  | شاخه اصلی = اخلاق
|شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
|شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
|شاخه فرعی۲ = دروغ
|شاخه فرعی۲ = دروغ
|شاخه فرعی۳ =  
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه = شد
  | شناسه = شد
  | تیترها = شد
  | تیترها = شد
  | ویرایش = شد
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی = شد
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر = شد
  | تغییر مسیر = شد
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت = ج
  | اولویت = ج
  | کیفیت = د
  | کیفیت = د
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۱۱٬۹۱۳

ویرایش