automoderated
۶٬۳۴۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
توریه و احکام آن چیست؟{{پایان سوال}} | توریه و احکام آن چیست؟{{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}}توریه، پنهان کردن اراده واقعی از کلام، و ظاهر کردن معنایی غیر از آن است، به‌گونه‌ای که مخاطب دچار اشتباه شود. | ||
به فتوای برخی از [[فقیهان شیعه]]، توریه غیر از [[دروغ]] است و اگر مفسده‌ای به همراه نداشته باشد [[جایز]] است. توریه، اگر چه دروغ نباشد، ولی ممکن است مفاسدی را به همراه داشته باشد، که در این صورت انجام دادن آن [[حرام]] است. | |||
به فتوای برخی از فقیهان [[شیعه]]، در [[موارد جواز دروغ]]، در صورت امکان توریه کردن [[واجب]] است. | |||
== مفهوم‌شناسی == | == مفهوم‌شناسی == | ||
توريه عبارت است از اینکه فرد، خلافِ ظاهرِ كلامش را اراده کند؛ برای نمونه، کسی در ميدان | توريه عبارت است از اینکه فرد، خلافِ ظاهرِ كلامش را اراده کند، تا مخاطب را دچار اشتباه کند؛ برای نمونه، کسی در ميدان [[جنگ]]، خطاب به طرف مقابل فرياد بزند كه پيشواي شما از دنيا رفت. واژه «پیشوا» به معنای [[امام]] است و ظاهر کلام با واقع مطابق است؛ ولی مخاطب که در شرایط جنگ قرار دارد، از «پیشوا» معنای فرمانده سپاه را برداشت می‌کند. آن شخص، این توریه را انجام می‌دهد تا میان دشمن [[ترس]] و [[تفرقه]] ایجاد کند.<ref>دائره المعارف تشيّع، تهران، نشر شهيد محبّي، ۱۳۷۵ ش، ج۵، ص۱۴۲.</ref> | ||
=== در اصطلاح فقه === | === در اصطلاح فقه === | ||
توريه در اصطلاح | توريه در اصطلاح [[فقه]]، عبارت از اين است كه گوينده، معنايي مطابق با واقع را از سخن خود اراده كند و در عين حال، هدف او اين است كه مخاطب معنايي را كه مقصود اوست و لفظ هم در آن ظهور دارد نفهمد، بلكه خلاف آن را از لفظ بفهمد.<ref>انصاري، مرتضي، المكاسب، قم، نشر مجمع الفكر الاسلامي، ۱۳۷۸ ش، ج۲، ص۱۷.</ref> | ||
== احکام == | == احکام == | ||
حكم توريه، به ماهیت آن بستگی دارد. اگر ماهیت توریه همان ماهیت دروغ باشد، دلایل حرام بودنِ دروغ شامل توریه نیز خواهد شد، و اگر ماهیت توریه با دروغ تفاوت داشته باشد، شامل دلایل حرام بودنِ دروغ نخواهد شد. | حكم توريه، به ماهیت آن بستگی دارد. اگر ماهیت توریه همان ماهیت [[دروغ]] باشد، دلایل [[حرام|حرام بودنِ]] دروغ شامل توریه نیز خواهد شد، و اگر ماهیت توریه با دروغ تفاوت داشته باشد، شامل دلایل حرام بودنِ دروغ نخواهد شد. | ||
=== توریه جایز === | === توریه جایز === | ||
برخي از | برخي از [[فقیه|فقیهان]]، ماهیت توريه را متفاوت از ماهیت دروغ دانسته‌اند؛ بنابراین، به نظر آنها اگر توریه به دلیل دیگری غیر از دلایل حرمتِ دروغ [[حرام]] نباشد، [[جایز]] است.<ref name=":0">انصاري، مرتضي، المكاسب، قم، نشر مجمع الفكر الاسلامي، ۱۳۷۸ ش، ج۲، ص۱۸؛ مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، نشر دارالكتب الاسلاميه، ۱۳۷۲ ش، ج۱۹، ص۹۶.</ref> بنابراين اگر در توريه مفسده‌اي وجود نداشته باشد و از آن، ضرري به كسي يا به خود انسان نرسد، دليل خاصي برای محدود کردن آن وجود ندارد. | ||
=== توریه حرام === | === توریه حرام === | ||
اگر توریه مفسده خاصي را به همراه داشته باشد، جایز نیست. به گفته آیت‌الله مکارم | اگر توریه مفسده خاصي را به همراه داشته باشد، ارتکاب آن جایز نیست. به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]]، [[مرجع تقلید|مرجع تقلید شیعه]]، حتي در مواردي كه توريه مصداق دروغ نيست، گاهي مفاسد دروغ را در بردارد و سبب افكندن مردم در خطا مي‌شود و از اين نظر ممكن است به مرحله حرام برسد؛ بنابراين تنها دروغ نبودن براي توريه كردن كافي نيست؛ بلكه بايد مفاسد ديگر نيز در آن نباشد.<ref>تفسير نمونه، تهران، نشر دارالكتب الاسلاميه، ۱۳۷۲ ش، ج۱۹، ص۹۶.</ref> | ||
=== توریه واجب === | === توریه واجب === | ||
برخی از فقیهان شیعه، مانند [[شیخ مرتضی انصاری]] و آیت‌الله مکارم شیرازی، در برخي موارد توريه كردن را واجب دانسته‌اند. برای نمونه، هنگامی که فردی را مجبور به دروغگویی کرده باشند یا به خاطر مصلحتی مثل آشتی | برخی از فقیهان شیعه، مانند [[شیخ مرتضی انصاری]] و آیت‌الله مکارم شیرازی، در برخي موارد توريه كردن را واجب دانسته‌اند. برای نمونه، هنگامی که فردی را مجبور به دروغگویی کرده باشند یا به خاطر مصلحتی مثل آشتی دادنِ دو [[مسلمان]] می‌خواهد دروغ بگوید، [[واجب]] است در صورت اماکن به جای دروغ گفتن، توریه کند.<ref name=":0" /> | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||