کراهت تلاوت سوره یوسف توسط زنان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|فاطمی}}
{{درگاه|فاطمی}}روایاتی که تلاوت سوره یوسف برای زنان را مکروه می‌داند ضعف سندی دارد. فضیلت تلاوت قرآن برای همه است و اگر استثنایی بود خود قرآن آن را ذکر می‌کرد. و نیز اینکه دقت در سوره یوسف نشان می‌دهد اصل داستان [[حضرت یوسف(ع)]] و زلیخا بسیار مختصر و با کلماتی که اشاره به این موضوع دارد بیان شده است و وجه عبرت‌گیری و اخلاقی آن در این سوره برجسته است و می‌تواند برای زنان مفید واقع شود.
'''خواندن سوره یوسف برای دختران''' در برخی روایات نهی شده است. با بررسی سندی و دلالی این روایات می‌توان چنین بیان نمود که این روایات در سند دارای ضعف بوده و با توجه به دلالت روایات، این نهی ارشادی بوده و دلالت بر کراهت عبادی دارد. بنابراین نمی‌توان به استناد این روایات حتی با بیان سه روایت، حکم به کراهت و یا نهی از آن نمود.


==احادیث نخواندن سوره یوسف==
==احادیث نخواندن سوره یوسف==
خط ۱۵: خط ۱۴:


'''حدیث سوم''': کلینی از علی بن محمّد از ابن جمهور از پدرش از فضاله بن ایّوب از سکونی از ابا عبدالله ([[امام صادق(ع)]]) نقل می‌کند که فرمود: رسول خدا(ص) فرمود: {{متن عربی|حقّ الولد علی والده … إذا کانَتْ اُنْثی أن یَستَفْرِهَ اُمَّها و یَستَحْسِنَ اسْمَها و یُعَلِّمَها سوره النورِ و لایُعَلِّمَها سوره یوسُفُ …|ترجمه=از حقوق فرزند بر پدرش این است که… هرگاه دختر بود، اسباب رفاه مادرش را (بیش از پیش) فراهم آورد، و نام نیکو بر وی نهد، و سوره نور را بدو بیاموزد، و سوره یوسف را به وی نیاموزد.}}<ref>کافی، همان، ج۶، ص۴۸، ح۴؛ وسائل الشیعه، ج۲۱، ص۴۸۱، ح۷.</ref>
'''حدیث سوم''': کلینی از علی بن محمّد از ابن جمهور از پدرش از فضاله بن ایّوب از سکونی از ابا عبدالله ([[امام صادق(ع)]]) نقل می‌کند که فرمود: رسول خدا(ص) فرمود: {{متن عربی|حقّ الولد علی والده … إذا کانَتْ اُنْثی أن یَستَفْرِهَ اُمَّها و یَستَحْسِنَ اسْمَها و یُعَلِّمَها سوره النورِ و لایُعَلِّمَها سوره یوسُفُ …|ترجمه=از حقوق فرزند بر پدرش این است که… هرگاه دختر بود، اسباب رفاه مادرش را (بیش از پیش) فراهم آورد، و نام نیکو بر وی نهد، و سوره نور را بدو بیاموزد، و سوره یوسف را به وی نیاموزد.}}<ref>کافی، همان، ج۶، ص۴۸، ح۴؛ وسائل الشیعه، ج۲۱، ص۴۸۱، ح۷.</ref>
==حکم خواندن سوره یوسف با توجه به روایات==
جای تردید نیست که در استفاده از متون [[کتاب و سنّت]]، نمی‌توان به مدلول‌های حرفی کلام اکتفا نمود. بلکه حتّی ظهور کلام، علاوه بر توجّه به مدلول‌های حرفی، و با توجه به قراین حال و مقام منعقد خواهد شد. هم‌چنان‌که این ظهور منعقد شده نیز پس از جستجو و ملاحظه سایر قراین احتمالی منفصل از کلام، حجیّت می‌یابد؛ بنابراین ـ و با توجّه به آیات و روایات عام یا مطلقی که دستور به قرائت قرآن به‌طور کلّی داده‌اند، یا توصیه و تأکید به خواندن سوره یوسف نموده ‌است، و با قدر متیقّن و فرهنگ مسلّم رایج در زمان صدور این احادیث، جای هیچ تردیدی نمی‌ماند که این احادیث اساساً ظهور در منع از خواندن [[سوره یوسف(ع)]] بر بانوان ندارد، چه رسد به آن‌که چنین ظهوری حجّت باشد یا نباشد.
===کراهت قرائت===
با توجه به فضیلت قرائت قرآن و با چشم‌پوشی از ضعف سندی، این نهی حمل بر ارشاد و توصیه به وجه افضل در قرائت، یا [[تعلیم قرآن]] به بانوان، یعنی سایر سوره‌ها به ویژه [[سوره نور]] دارد، که از فواید و فضیلت و ثواب بیشتری برای آنان مترتب است. بدین معنا که خواندن این سوره در عین این‌که عبادت است و برای بانوان فضیلت و فواید دارد، لیکن به ملاحظاتی قرائت سایر سوره بر ایشان مفیدتر و با فضیلت‌تر است؛ یا حداکثر این نهی حمل بر کراهت عبادی، نه کراهت عادی، می‌شود به این معنی که خواندن این سوره در عین اشتمال بر فضیلت و ثواب عبادت و قرآن، از سایر سوره‌ها بر ایشان ثواب و فضیلت کمتری دارد.
===حکم  ارشادی===
از جمله قراین حمل، تعلیلی است که در ذیل حدیث آمده‌ است که نشان می‌دهد حکم، [[حکم مولوی]] نیست بلکه ارشاد به حکم عقلی است که عقل اگر به دور از کنش‌های لغزش‌زا، دقت نماید تصدیق خواهد نمود. وقتی ارشاد به حکم عقل شد، عقل و وجدان نیز در چنین زمینه‌ای به این حکم می‌کند که حکمت آن حکم از نظر افراد و موارد نه کلیت دارد و نه غلبه. بلکه حدیث ناظر به این است که این سوره در مواردی و برای برخی می‌تواند اقتضای حرکاتی مانند حرکات همسر عزیز مصر را داشته باشد، و البته پرواضح است که این حد و مقدار از حکمت، اقتضای ارشاد به قرائت سوره دیگری را که فواید آن بیشتر باشد، دارد؛ یا حداکثر گفته شود که این مقدار از حکمت مقتضی کراهت عبادی است، نه کراهت عادی به معنای رجحان ترک.


==ضعف سندی==
==ضعف سندی==
خط ۳۰: خط ۲۰:
اگر گفته شود اطلاق «ابن جمهور» به محمد بن الحسن بن جمهور است و در این‌جا مراد از «ابن جمهور» پسرش «حسن بن محمد» باشد، به قرینه عبارت «عن أبیه»، و حسن بن محمّد توثیق دارد، جواب این است مراد از «أبیه» پدر حسن بن محمد یعنی محمد بن الحسن بن جمهور خواهد بود و باز مشکل وجود خواهد داشت.
اگر گفته شود اطلاق «ابن جمهور» به محمد بن الحسن بن جمهور است و در این‌جا مراد از «ابن جمهور» پسرش «حسن بن محمد» باشد، به قرینه عبارت «عن أبیه»، و حسن بن محمّد توثیق دارد، جواب این است مراد از «أبیه» پدر حسن بن محمد یعنی محمد بن الحسن بن جمهور خواهد بود و باز مشکل وجود خواهد داشت.


===استفاضه جبران کننده ضعف سندی===
==حکم خواندن سوره یوسف با توجه به روایات==
استفاضه به معنای مستفیض بودن روایت یعنی اطمینان عرفی به وثوق روایت از طریق بیان آن از راویان متعدد است. در این‌جا نمی‌توان گفت که سه طریق را مستفیض می‌گویند و استفاضه جبران کننده ضعف است، زیرا جواب این خواهد بود، که اولاً غالب محقّقان بالای سه طریق را مستفیض می‌داند، نه سه نفر.<ref>العاملی، زین الدین (شهید ثانی) الرعایه فی علم الدرایه، تحقیق عبدالحسین محمد علی البقّال، قم، ۱۴۱۳ق، ص۶۹.</ref> به علاوه، هر استفاضه جبران‌کننده ضعف سند نخواهد بود، بلکه تنها استفاضه‌ای که از نظر کثرت و سایر جهات موجب وثوق و اطمینان عرفی به صدور آنها گردد، در فقه اعتبار کاربردی می‌یابد. و این معنا در مورد بحث حاصل نیست.
جای تردید نیست که در استفاده از متون [[کتاب و سنّت]]، نمی‌توان به مدلول‌های حرفی کلام اکتفا نمود. بلکه حتّی ظهور کلام، علاوه بر توجّه به مدلول‌های حرفی، و با توجه به قراین حال و مقام منعقد خواهد شد. هم‌چنان‌که این ظهور منعقد شده نیز پس از جستجو و ملاحظه سایر قراین احتمالی منفصل از کلام، حجیّت می‌یابد؛ بنابراین ـ و با توجّه به آیات و روایات عام یا مطلقی که دستور به قرائت قرآن به‌طور کلّی داده‌اند، یا توصیه و تأکید به خواندن سوره یوسف نموده ‌است، و با قدر متیقّن و فرهنگ مسلّم رایج در زمان صدور این احادیث، جای هیچ تردیدی نمی‌ماند که این احادیث اساساً ظهور در منع از خواندن [[سوره یوسف(ع)]] بر بانوان ندارد، چه رسد به آن‌که چنین ظهوری حجّت باشد یا نباشد.  
 
روایاتی وجود دارد که تشویق می‌کند این سوره برای خانواده‌ها خوانده شود و همچنین محتوای سوره و اطلاق فضیلت تلاوت و تأمل همه قرآن برای همه انسان‌ها نشان می‌دهد این گونه روایات‌ها که تلاوت سوره یوسف را برای زنان مکروه می‌داند، اعتبار نداشته باشد.<ref>تفسیر نمونه، جلد  9، صفحه 297</ref>  


{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}


== برای مطالعه بیشتر ==
== مطالعه بیشتر ==
جمال انسانیت، تفسیر سوره یوسف، نعمت الله صالحی نجف آبادی، انتشارات امید فردا.
 
تفسیر سوره یوسف، سید محمد ضیا آبادی، موسسه بنیاد خیریه الزهرا


{{پایان مطالعه بیشتر}}
تفسیر سوره یوسف،سید حسن طاهری خرم آبادی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.{{پایان مطالعه بیشتر}}


== منابع ==
== منابع ==
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۱۰۵

ویرایش