تغلیظ دیه: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۷۹ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ه‌است' به 'ه است')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
تغلیظ دیه دقیقاً یعنی چه؟ چرا در ماه‌های حرام دیه بیشتر می‌شود؟
تغلیظ دیه دقیقاً یعنی چه؟ چرا در ماه‌های حرام دیه بیشتر می‌شود؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}مطابق نظر فقها و روایات اسلامی هرگاه جنایات چه بصورت خطاء و چه به صورت عمد در یکی از ماه‌های حرام یا در حرم مکه واقع شود باید علاوه بر [[دیه]] کامل، ثلث دیه را هم به عنوان تغلیظ ادا کرد.
{{پاسخ}}مطابق نظر فقها و روایات اسلامی هرگاه جنایات چه بصورت خطاء و چه به صورت عمد در یکی از ماه‌های حرام (رجب، ذی القعده، ذی الحجه و محرم) یا در حرم مکه واقع شود باید علاوه بر [[دیه]] کامل، ثلث دیه را هم به عنوان [[تغلیظ دیه|تغلیظ]] ادا کرد.


==تعریف دیه و تغلیظ==
==تعریف دیه و تغلیظ==
دیه در لغت: در کتاب لسان العرب آمده‌ است: «الدیه حق القتیل» دیه حق مقتول است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۱۵، ص۲۵۸.</ref> در اصطلاح: مرحوم صاحب جواهر می‌فرمایند: «دیه مالی است که تأدیه‌اش بر شخص آزاد به سبب ارتکاب جنایت بر نفس یا غیر آن (اعضاء) واجب می‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۴۲، ص۲.</ref>
دیه در لغت: در کتاب لسان العرب آمده‌ است: «الدیه حق القتیل» دیه حق مقتول است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۱۵، ص۲۵۸.</ref> در اصطلاح: مرحوم صاحب جواهر می‌فرمایند: «دیه مالی است که تأدیه‌اش بر شخص آزاد به سبب ارتکاب جنایت بر نفس یا غیر آن (اعضاء) واجب می‌شود.»<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۴۲، ص۲.</ref> [[آیت الله خوئی]] می‌فرمایند: «دیه مالی است که در صورت وقوع جنایت بر نفس یا اعضای بدن یا وارد ساختن جرح باید ادا شود.»<ref>خوئی، مبانی تکمله المنهاج، ج۲، ص۱۶۸.</ref>
 
آیت الله خوئی در کتاب مبانی تکلمه المنهاج می‌فرمایند: «دیه مالی است که در صورت وقوع جنایت بر نفس یا اعضای بدن یا وارد ساختن جرح باید ادا شود.<ref>خوئی، مبانی تکمله المنهاج، ج۲، ص۱۶۸.</ref>


تغلیظ در لغت به معنای تشدید کردن و تأکید کردن و غلیظ کردن است. در المعجم الوسیط آمده به معنا جَعله غلیظاً<ref>مصطفی، ابراهیم، المعجم الوسیط، ج۲، ص۶۵۹.</ref> (آن را غلیظ قرار داد). تغلیظ در اصطلاح: افزودن یک سوم بر مقدار دیه است.
تغلیظ در لغت به معنای تشدید کردن و تأکید کردن و غلیظ کردن است. در المعجم الوسیط آمده به معنا جَعله غلیظاً<ref>مصطفی، ابراهیم، المعجم الوسیط، ج۲، ص۶۵۹.</ref> (آن را غلیظ قرار داد). تغلیظ در اصطلاح: افزودن یک سوم بر مقدار دیه است.
خط ۲۲: خط ۲۰:


==علت تغلیظ دیه==
==علت تغلیظ دیه==
فلسفه و علت تغلیظ دیه در [[ماه‌های حرام]]<ref>به ماه‌های رجب، ذی القعده، ذی الحجه و محرم، ماه‌های حرام گفته می‌شود.</ref>:
'''ماه‌های حرام در قرآن'''


ابتدا لازم است آیاتی از قرآن که در مورد ماه‌های حرام و حرم مکه وجود دارد بیان شود:
آیاتی از قرآن در مورد ماه‌های حرام و حرم مکه:


۱. آیه ۵ [[سوره توبه]]: «هنگامی که ماه‌های حرام به پایان رسید مشرکان را هر کجا یافتید بکشید و دستگیرشان کنید.»
۱. آیه ۵ [[سوره توبه]]: «هنگامی که ماه‌های حرام به پایان رسید مشرکان را هر کجا یافتید بکشید و دستگیرشان کنید.»
خط ۳۴: خط ۳۲:
۴. آیه ۹۷ [[سوره مائده]]: «خداوند کعبه و ماه حرام و قربانی و دامهای قلاده به گردن را قیام برای مردم قرار داد…»
۴. آیه ۹۷ [[سوره مائده]]: «خداوند کعبه و ماه حرام و قربانی و دامهای قلاده به گردن را قیام برای مردم قرار داد…»


از مجموع این آیات به دست می‌آید که خداوند برای ماه‌های حرام و مکه احترام خاصی قائل شده‌ است. دلیل این امر آن است که مردم باید مکانی داشته باشند تا در آن احساس امنیت کنند و به آن پناه ببرند و در آن جا نگران هیچ خطری نباشند و این مکان حرم امن الهی همان مکه است و همچنین مردم باید در زمانی بتوانند احساس امنیت کنند و آسوده‌خاطر باشند، گروهی به اصلاح معیشت خود بپردازند، گروهی به عبادت خدا مشغول شوند، گروهی به استراحت بپردازند و این زمان همان ماه‌های حرام است.<ref>تفسیر المیزان، آقای طباطبائی، ج۶، ص۱۴۳.</ref>
از مجموع این آیات به دست می‌آید که خداوند برای ماه‌های حرام و مکه احترام خاصی قائل شده‌ است. دلیل این امر آن است که مردم باید مکانی داشته باشند تا در آن احساس امنیت کنند و به آن پناه ببرند و در آن جا نگران هیچ خطری نباشند و این مکان حرم امن الهی همان مکه است. و همچنین مردم باید در زمانی بتوانند احساس امنیت کنند و آسوده‌خاطر باشند، گروهی به اصلاح معیشت خود بپردازند، گروهی به عبادت خدا مشغول شوند، گروهی به استراحت بپردازند و این زمان همان ماه‌های حرام است.<ref>تفسیر المیزان، آقای طباطبائی، ج۶، ص۱۴۳.</ref>
 
از وحدت ملاک این آیات می‌توان به تغلیظ دیه پی برد؛ زیرا تمامی این آیات بر لزوم احترام ماه‌های حرام متفقند و قتل نیز هتک حرمتی است که مستوجب تشدید مجازات است.


از وحدت ملاک این آیات می‌توان به تغلیظ دیه پی برد، زیرا تمامی این آیات بر لزوم احترام ماه‌های حرام متفقند و قتل نیز هتک حرمتی است که مستوجب تشدید مجازات است؛ مضافاً بر اینکه روایات معصومین (ع) بر این امر تصریح دارد:
'''روایات'''


۱. کُلَیب بن معاویه الاسدی می‌گوید از امام صادق(ع) درباره فردی که در ماه حرام کشته می‌شود پرسیدم که دیه او چه مقدار است. امام فرمود یک دیه و ثلث آن. در این روایت قتل بعنوان مطلق بیان شده و شامل هر سه نوع قتل یعنی قتل عمد، قتل شبه عمد و قتل خطائی (مثل تصادفات) می‌شود.<ref>کلینی، کافی، ج۷، ص۲۸۱–۲۸۲، رقم ۶ وشیخ حر عاملی، وسائل الشیعه (آل البیت)، ج۲۹، ص۲۰۳.</ref>
۱. کُلَیب بن معاویه الاسدی می‌گوید از امام صادق(ع) درباره فردی که در ماه حرام کشته می‌شود پرسیدم که دیه او چه مقدار است. امام فرمود یک دیه و ثلث آن. در این روایت قتل بعنوان مطلق بیان شده و شامل هر سه نوع قتل یعنی قتل عمد، قتل شبه عمد و قتل خطائی (مثل تصادفات) می‌شود.<ref>کلینی، کافی، ج۷، ص۲۸۱–۲۸۲، رقم ۶ وشیخ حر عاملی، وسائل الشیعه (آل البیت)، ج۲۹، ص۲۰۳.</ref>
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱

ویرایش