نشوز: تفاوت میان نسخه‌ها

سؤال: نشوز زن در آیهٔ ۳۴ سوره نساء «وَ اللَّاتیِ تخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ» به چه معنی است و شامل چه مواردی می‌شود؟

آیهٔ ۳۴ سوره نساء، آیه‌ای است که در آن به مسئله نشوز زن اشاره شده است. این آیه می‌فرماید: «الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلیَ النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلیَ بَعْضٍ وَ بِمَا أَنفَقُواْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ فَالصَّلِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَتٌ لِّلْغَیْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ وَ اللَّاتیِ تخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَ اهْجُرُوهُنَّ فیِ الْمَضَاجِعِ وَ اضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَکُمْ فَلَا تَبْغُواْ عَلَیهْنَّ سَبِیلاً إِنَّ اللَّهَ کاَنَ عَلِیًّا کَبِیرًا.»

نشوز در اصطلاح فقهاء عبارت از عدم انجام وظایف ناشی از زناشوئی از طرف زن یا شوهر می‌باشد.

هرگاه زن یکی از تکالیف مشترک یا اختصاصی خود را انجام ندهد، مانند آنکه به نظافت خود نپردازد و آرایش ننماید که موجب تنفر شوهر را از خود فراهم آورد موجب نشوز او می‌گردد؛ همچنین است هرگاه زن مانع از نزدیکی جنسی شوهر یا استمتاعات دیگر با خود شود یا بدون اجازهٔ شوهر از منزل خود خارج گردد؛ اما اطاعت ننمودن زن از شوهر در سایر کارهائی که مربوط به روابط زناشوئی نمی‌باشد، مانند جاروب کردن منزل، آشپزی نمودن، رختخواب انداختن، خیاطی و دوخت و دوز نمودن و امثال آنها موجب نشوز او نمی‌گردد.<ref>رک امام خمینی، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۲۵ ه‍. ق، ج۳، ص: ۵۴۴. «نشوز» در زوجه، خروج او از اطاعت شوهر است که بر زن واجب می‌شود، از اینکه خود را تمکین نکند و چیزهایی را که تنفرآور است و ضدیّت با تمتع و لذت بردن از او دارد از خود برطرف نکند؛ بلکه ترک نظافت و آرایش خود با اینکه شوهر آنها را می‌خواهد از این قبیل است و همچنین است خروج او از خانه او بدون اذنش و غیر اینها؛ و در جایی که اطاعت از او واجب نیست ترک آن موجب تحقق نشوز نمی‌باشد؛ پس اگر زن از خدمات خانه و حوائج مرد که به تمتع بردن او ارتباط ندارد خودداری نماید نشوز تحقق پیدا نمی‌کند از قبیل جارو کردن یا خیاطی یا غذا پختن یا غیر اینها، حتی آب دادن و پهن کردن رختخواب؛ و نیز رک: میرزای قمی، جامع الشتات فی أجوبه السؤالات، تهران: کیهان، ۱۴۱۳ ه‍. ق، ج۴، ص۴۹۴؛ و ر ک فاضل هندی، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۶ ه‍. ق، ج۷، ص۵۲۴.</ref>

# هرگاه زن برای انجام تکالیف مذهبی واجب، اجازهٔ بیرون رفتن از منزل، از شوهر بخواهد و شوهر اجازه ندهد، زن می‌تواند خارج شود و این امر موجب نشوز او نمی‌گردد، مانند آنکه زن مستطیع شود و بخواهد به حج برود یا برای انجام غسل واجب به حمام برود.

۷- در مدت بین عقد و عروسی، زن مستحق نفقه می‌باشد، مگر آنکه ثابت شود که زن حاضر برای آمدن به خانهٔ شوهر نبوده است، که در این صورت ناشزه می‌گردد. همچنین است هرگاه تأخیر عروسی از زمان عقد به توافق زوجین باشد، زیرا ظاهر در توافق آنست که زن حق نفقهٔ خود را برای مدت مزبور ساقط نموده است.<ref>محمدتقی بهجت، محمدتقی بهجت، استفتاءات، قم: دفتر آیت الله بهجت، ۱۳۲۸ ق، ج۴، ص۴۵۶.</ref>

* مسکنی، مهدی، نشوز را بشناسید تا با عشق زندگی کنید: بررسی تطبیقی نشوز از منظر فقه امامیه و حقوق مدنی، تهران: عقیل، ۱۳۸۷ش.