پرش به محتوا

سند روایت عزاداری جغد: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:
پاسخ اجمالی:
پاسخ اجمالی:


هر چند این روایات از دیدگاه علم رجال قابل استناد نیستند، اما عزاداری حیوانات از نگاه علم و عقل پذیرفتنی است؛ زیرا علم روز ثابت می‌کند که حیوانات نیز دارای درک و شعور هستند و هر موجود دارای درک و شعور می‌تواند بر مصیبتی عزادار باشد؛ از دیدگاه قرآن کریم نیز حیوانات مکلف و مسئول‌اند و در قیامت محشور خواهند شد.
از جمله این روایات، چهار روایت در کامل الزیارات است که درباره عزاداری جغد برای ابا عبد الله الحسین (سلام الله علیه) می‌باشند:
پاسخ تفصیلی:
در روایاتی آمده است که حیوانات هم همانند انسان‌ها عزاداری می‌کنند و اینگونه روایات می‌تواند گویای این حقیقت باشد که همانگونه که موجودات دارای شعور، مکلف هستند و در قیامت هم محشور خواهند شد، این موجودات می‌توانند در مصیبت اولیای الهی نیز عزادار باشند و با عقل سلیم نیز سازگاری دارد و علم نیز وجود احساس و عواطفی مانند غم و شادی را در حیوانات اثبات کرده است؛ از جمله این روایات، چهار روایت در کامل الزیارات است که درباره عزاداری جغد برای ابا عبد الله الحسین (سلام الله علیه) می‌باشند:


== حدیث اوّل: ==
== حدیث اول ==
محمّد بن الحسین بن احمد بن ولید و جماعتی از اساتیدم از سعد بن عبد اللَّه از محمّد بن عیسی بن عبید از صفوان بن یحیی از حسین بن ابی غندر که گفت: امام صادق (علیه السّلام) درباره جغد فرمود: آیا احدی از شما آن را در روز دیده است؟ عرض شد: خیر. حضرت فرمود: جهتش آنست که وقتی امام حسین شهید شد این حیوان قسم خورد که در آبادی سکنا نکرده و منزلش تنها در خرابه‌ها باشد، پس پیوسته در روز صائم و حزین است تا شب فرا برسد و وقتی شب درآمد از ابتداء آن تا صبح بر مصیبت حضرت امام حسین زمزمه و نوحه‌سرائی و مرثیه‌خوانی می‌کند.<ref>ابن قولویه، جعفر، کامل الزیارات، ترجمه: ذهنی تهرانی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۷ش، ص۳۱۸، باب۳۱.</ref>
ابن قولویه قمی (درگذشت ۳۶۷ق) در کتاب کامل الزیارات چهار روایت درباره عزاداری جغد برای امام حسین(ع) آورده است. روایت نخستی که وی آورده چنین است:
سند حدیث:
 
در سند این روایت محمد بن عیسی بن عبید آمده که هر چند نجاشی وی را ثقه دانسته، اما شیخ طوسی و ابن داود، محمد بن عیسی را ضعیف و غالی و احادیثش را غیرقابل استناد می‌دانند.<ref>رک: فهرست شیخ طوسی، ص۴۰۳. رجال ابن داوود، ص۵۰۹.</ref>
محمّد بن الحسین بن احمد بن ولید و جماعتی از اساتیدم، از سعد بن عبدالله، از محمد بن عیسی بن عبید، از صفوان بن یحیی، از حسین بن ابی غندر روایت کرده‌اند که گفت: امام صادق(ع) درباره جغد فرمود: «آیا احدی از شما آن را در روز دیده است؟» عرض شد: «خیر.» امام(ع) فرمود: «دلیلش آن است که وقتی امام حسین(ع) شهید شد، این حیوان قسم خورد که در آبادی سکونت نکند و منزلش تنها در خرابه‌ها باشد، پس پیوسته در روز روزه‌دار و اندوهگین است تا شب فرا برسد. وقتی شب رسید از ابتداء آن تا صبح بر مصیبت امام حسین(ع) زمزمه و نوحه‌سرائی و مرثیه‌خوانی می‌کند.»<ref>ابن قولویه، جعفر، کامل الزیارات، ترجمه: ذهنی تهرانی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۷ش، ص۳۱۸، باب۳۱.</ref>
حسین بن ابی غندر نیز به صراحت توثیق نشده و فقط نامش آمده است.<ref>رک: رجال نجاشی، ص۵۵. فهرست شیخ طوسی، ص۱۵۳.</ref>
 
=== بررسی سند ===
در سند این روایت محمد بن عیسی بن عبید آمده است. محمد بن عیسی بن عبید از نظر [[احمد بن علی نجاشی|نَجاشی]]، [[علم رجال|رجال‌شناس]] شیعه قرن پنجم قمری، ثقه و مورد اطمینان است؛ ولی [[شیخ طوسی]] و [[حسن بن داوود حلی]]، از عالمان شیعه، محمد بن عیسی را ضعیف و غالی و احادیثش را غیرقابل استناد دانسته‌اند.<ref>رک: فهرست شیخ طوسی، ص۴۰۳. رجال ابن داوود، ص۵۰۹.</ref>
 
در سند این روایت، حسین بن ابی غندر نیز وجود دارد که به صراحت توثیق نشده (مورد اطمینان بودن او ذکر نشده است) و فقط نامش آمده است.<ref>نگاه کنید به رجال نجاشی، ص۵۵؛  فهرست شیخ طوسی، ص۱۵۳.</ref>


== حدیث دوّم: ==
== حدیث دوم ==
حکیم بن داود بن حکیم از سلمه بن ابی الخطّاب از حسین بن علی بن صاعد بربری که متصدّی قبر حضرت امام رضا (علیه السّلام) بود نقل کرده که وی گفت: پدرم برای من نقل نمود که حضرت رضا فرمود: این جغد را می‌بینی؟ مردم چه می‌گویند؟ عرض کردم: فدایت شوم آمده‌ایم که از شما بپرسیم. حضرت فرمودند: این جغد در عصر جدّم رسول خدا در قصرها و خانه‌ها سکنی داشت و هر وقت مردم مشغول خوردن طعام بودند این حیوان پر می‌زد و در مقابل ایشان خود را می‌رساند و مردم طعام و غذا جلویش می‌ریختند و این حیوان طعام خورده و از آب خود را سیراب می‌کرد و سپس به منزلش برمی‌گشت ولی هنگامی که حضرت حسین بن علی شهید شد، از شهر و آبادی خارج گشت و در خرابه‌ها، کوه‌ها و بیابان‌ها مکان گرفت و گفت: شما بد امّتی هستید! پسر دختر پیامبر خود را کشتید و من به نسبت به نفس خود از شما در امان نیستم.<ref>کامل الزیارات، پیشین، ص۳۱۸، باب۳۱.</ref>
حکیم بن داود بن حکیم از سلمه بن ابی الخطّاب از حسین بن علی بن صاعد بربری که متصدّی قبر حضرت امام رضا (علیه السّلام) بود نقل کرده که وی گفت: پدرم برای من نقل نمود که حضرت رضا فرمود: این جغد را می‌بینی؟ مردم چه می‌گویند؟ عرض کردم: فدایت شوم آمده‌ایم که از شما بپرسیم. حضرت فرمودند: این جغد در عصر جدّم رسول خدا در قصرها و خانه‌ها سکنی داشت و هر وقت مردم مشغول خوردن طعام بودند این حیوان پر می‌زد و در مقابل ایشان خود را می‌رساند و مردم طعام و غذا جلویش می‌ریختند و این حیوان طعام خورده و از آب خود را سیراب می‌کرد و سپس به منزلش برمی‌گشت ولی هنگامی که حضرت حسین بن علی شهید شد، از شهر و آبادی خارج گشت و در خرابه‌ها، کوه‌ها و بیابان‌ها مکان گرفت و گفت: شما بد امّتی هستید! پسر دختر پیامبر خود را کشتید و من به نسبت به نفس خود از شما در امان نیستم.<ref>کامل الزیارات، پیشین، ص۳۱۸، باب۳۱.</ref>
سند حدیث:
سند حدیث:
حکیم بن داود در کتب رجالی مجهول است، سلمه بن ابی الخطاب تضعیف شده است،<ref>رک: رجال نجاشی، ص۱۸۸. رجال ابن داود، ص۴۵۹.</ref> حسین بن علی بن صاعد و پدرش (علی بن صاعد) نیز مجهول هستند.
حکیم بن داود در کتب رجالی مجهول است، سلمه بن ابی الخطاب تضعیف شده است،<ref>رک: رجال نجاشی، ص۱۸۸. رجال ابن داود، ص۴۵۹.</ref> حسین بن علی بن صاعد و پدرش (علی بن صاعد) نیز مجهول هستند.


== حدیث سوّم: ==
== حدیث سوم ==
محمّد بن جعفر رزّاز از دائی خود محمّد بن الحسین بن ابی الخطّاب از حسن بن علیّ بن فضّال از شخصی از امام صادق (علیه السّلام) نقل کرد که امام فرمود: جغد در روز صائم است و وقتی افطار نمود قلبش در مصائب حضرت حسین بن علی محزون و افسرده می‌شود تا صبح فرا برسد.<ref>کامل الزیارات، پیشین، ص۳۱۸، باب۳۱.</ref>
محمّد بن جعفر رزّاز از دائی خود محمّد بن الحسین بن ابی الخطّاب از حسن بن علیّ بن فضّال از شخصی از امام صادق (علیه السّلام) نقل کرد که امام فرمود: جغد در روز صائم است و وقتی افطار نمود قلبش در مصائب حضرت حسین بن علی محزون و افسرده می‌شود تا صبح فرا برسد.<ref>کامل الزیارات، پیشین، ص۳۱۸، باب۳۱.</ref>
سند حدیث:
سند حدیث:
حسن بن علی بن فضال فطحی مذهب است و روایت را از شخصی نقل می‌کند که معلوم نیست کیست و آیا ثقه بود یا نه؛ بنابراین این روایت مرفوعه است.
حسن بن علی بن فضال فطحی مذهب است و روایت را از شخصی نقل می‌کند که معلوم نیست کیست و آیا ثقه بود یا نه؛ بنابراین این روایت مرفوعه است.


== حدیث چهارم: ==
== حدیث چهارم ==
علی بن الحسین بن موسی از سعد بن عبد اللَّه از موسی بن عمر از حسن بن علی میثمی نقل کرده که امام صادق (علیه السّلام) به شخصی به نام یعقوب فرمود: آیا تا به حال دیده‌ای که جغدی در روز آواز بخواند؟ گفت: خیر. حضرت فرمود: می‌دانی چرا؟ عرض کرد: خیر. امام فرمود: برای اینکه در طول روز این حیوان صائم بوده و وقتی شب فرا رسد افطار کرده و از آنچه خداوند منّان روزی او کرده استفاده نموده سپس پیوسته تا صبح بر مصائب حضرت حسین بن علی زمزمه نموده و نوحه‌سرائی می‌کند.<ref>کامل الزیارات، پیشین، ص۳۱۸، باب۳۱.</ref>
علی بن الحسین بن موسی از سعد بن عبد اللَّه از موسی بن عمر از حسن بن علی میثمی نقل کرده که امام صادق (علیه السّلام) به شخصی به نام یعقوب فرمود: آیا تا به حال دیده‌ای که جغدی در روز آواز بخواند؟ گفت: خیر. حضرت فرمود: می‌دانی چرا؟ عرض کرد: خیر. امام فرمود: برای اینکه در طول روز این حیوان صائم بوده و وقتی شب فرا رسد افطار کرده و از آنچه خداوند منّان روزی او کرده استفاده نموده سپس پیوسته تا صبح بر مصائب حضرت حسین بن علی زمزمه نموده و نوحه‌سرائی می‌کند.<ref>کامل الزیارات، پیشین، ص۳۱۸، باب۳۱.</ref>
سند حدیث:
سند حدیث:
automoderated
۶٬۳۴۱

ویرایش