راه‌های زیاد شدن رزق و روزی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
۱. رزق در لغت: رزق به معنای روزی و عطای دائمی می‌باشد، حال چه دنیوی و چه اخروی و چه مادی و چه معنوی باشد رزق می‌گویند. در قرآن شریف به نبوت و معرفت نیز رزق گفته شده است.<ref>. قریشی، سیداکبر، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۶۱، ص۸۲.</ref>
آنچه از آیات و روایات بدست می‌آید، این است که برای زیاد شدن روزی به تلاش شبانه‌روزی و همه‌جانبه نیاز است. تولید و درآمد توسعه‌دار بدون تلاش ـ چه فکری و چه جسمی ـ معنا ندارد و سرابی بیش نیست. تلاش و به دنبال آن تولید گاهی در تجارت، گاهی در صنعت، گاهی در کشاورزی، گاهی در هنر، گاهی در تحقیق و تولید علم و گاهی … بدست می‌آید و علاقه‌ها و سلیقه‌ها و شؤون اجتماعی و خانوادگی افراد در انتخاب آنها نقش دارد. این کار حرکت است و درآمد زاست و به دنبال آن باید از خداوند برکت و توسعه معنوی تقاضا نمود که این کار از راه توکل، توسل، دعا، عبادت، پرهیزکاری و رعایت حلال و حرام الهی، پرداخت خمس و زکات و صدقه، قناعت زیبا، برنامه‌ریزی و پس‌انداز و غیره بدست می‌آید. پس برای زیاد شدن روزی، عوامل زیادی اعم از عوامل مادی و معنوی دخیل است تا روزی انسان زیاد شود و برکت معنوی پیدا کند.


۲. پیش فرض و جواب اولی:
== رزق در لغت ==
رزق به معنای روزی و عطای دائمی می‌باشد، حال چه دنیوی و چه اخروی و چه مادی و چه معنوی باشد رزق می‌گویند. در قرآن شریف به نبوت و معرفت نیز رزق گفته شده است.<ref>. قریشی، سیداکبر، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۶۱، ص۸۲.</ref>


گفت آری گر توکل رَهبرست
== تلاش از منظر قرآن ==
 
قرآن شریف می‌فرماید: {{قرآن|ان لَیسَ لِلانسانِ الّا ما سعی}}<ref>. نجم/۳۹.</ref> «این که برای انسان هیچ چیز نیست مگر آنچه کوشیده است» سعی یعنی حرکت سریع و تلاش همه‌جانبه، خیر و شرّ، سود و زیان، فلاکت و کرامت، تنگدستی و توسعه در رزق و روزی. همه به تلاش انسان بستگی دارد و هر کاری که شخصاً انجام می‌دهد از آن بهره می‌گیرد.<ref>. المیزان، ج۱۹، چاپ بیروت، ص۴۶.</ref>
این سبب هم سنّت پیغمبرست
 
گفت پیغمبر بآواز بلند
 
با توکل زانوی اشتر ببند
 
رَمز اَلکاسب جیب الله شنو
 
از توکل در سبب کاهل مشو<ref>. مثنوی معنوی، دفتر اول، ابیات: ۹۱۲–۹۱۴.</ref>
 
۳. تلاش از منظر قرآن: قرآن شریف می‌فرماید: {{قرآن|ان لَیسَ لِلانسانِ الّا ما سعی}}<ref>. نجم/۳۹.</ref> «این که برای انسان هیچ چیز نیست مگر آنچه کوشیده است» سعی یعنی حرکت سریع و تلاش همه‌جانبه، خیر و شرّ، سود و زیان، فلاکت و کرامت، تنگدستی و توسعه در رزق و روزی. همه به تلاش انسان بستگی دارد و هر کاری که شخصاً انجام می‌دهد از آن بهره می‌گیرد.<ref>. المیزان، ج۱۹، چاپ بیروت، ص۴۶.</ref>


در جای دیگر قرآن شریف می‌فرماید: {{قرآن|کُلُّ نفسٍ بما تَسعی}}<ref>. طه/۱۵.</ref> یعنی هر کس بر وفق کوشش و تلاش جزا یابد. آیات زیادی وجود دارد که تلاش دنیایی را زمینه‌ساز بهره‌های بزرگ اخروی می‌داند. در سوره شرح می‌فرماید: {{قرآن|فَاِذا فَرَغتَ فَانصب و الی رَبّکَ فَارْغَب}}<ref>. شرح: ۹۴ / ۷ و ۸.</ref> پس هنگامی که از کار مهمی فارغ می‌شوی به مهم دیگری پرداز و به سوی پروردگارت توجه کن.
در جای دیگر قرآن شریف می‌فرماید: {{قرآن|کُلُّ نفسٍ بما تَسعی}}<ref>. طه/۱۵.</ref> یعنی هر کس بر وفق کوشش و تلاش جزا یابد. آیات زیادی وجود دارد که تلاش دنیایی را زمینه‌ساز بهره‌های بزرگ اخروی می‌داند. در سوره شرح می‌فرماید: {{قرآن|فَاِذا فَرَغتَ فَانصب و الی رَبّکَ فَارْغَب}}<ref>. شرح: ۹۴ / ۷ و ۸.</ref> پس هنگامی که از کار مهمی فارغ می‌شوی به مهم دیگری پرداز و به سوی پروردگارت توجه کن.


۴. تشویق به تجارت در روایات: در کتاب شریف وسائل‌الشیعه باب و فصلی آمده تحت عنوان این که: مستحب است انسان به دنبال زمینه‌ها و اسباب روزی برود. در این باب روایات زیادی آمده است که انسان به تلاش همه‌جانبه، تولید و تجارت دعوت می‌کند، حدیثی از امام صادق(ع) نقل شده که امام(ع) می‌فرماید: «تِسعَه اَعشارِ الرّزق فی التّجاره»<ref>. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل‌الشیعه، ج۱۷، ص۷، ح ۲۱۸۴۵.</ref> یعنی نه دهم(۹/۰) روزی در تجارت است. حدیث دیگری از امام صادق(ع) نقل شده که می‌فرماید: التجاره تَزیدُ فی العقل»<ref>. همان، ص۱۲، ح ۲۱۸۵.</ref> یعنی تجارت عقل را زیاد می‌کند. در حدیث دیگر آمده: «عزت انسان در بازار است و در بازار بدست می‌آید.»<ref>. همان، ص۱۲، ح ۲۱۸۵۲.</ref>
== تشویق به تجارت در روایات ==
در کتاب شریف وسائل‌الشیعه باب و فصلی آمده تحت عنوان این که: مستحب است انسان به دنبال زمینه‌ها و اسباب روزی برود. در این باب روایات زیادی آمده است که انسان به تلاش همه‌جانبه، تولید و تجارت دعوت می‌کند، حدیثی از امام صادق(ع) نقل شده که امام(ع) می‌فرماید: «تِسعَه اَعشارِ الرّزق فی التّجاره»<ref>. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل‌الشیعه، ج۱۷، ص۷، ح ۲۱۸۴۵.</ref> یعنی نه دهم(۹/۰) روزی در تجارت است. حدیث دیگری از امام صادق(ع) نقل شده که می‌فرماید: التجاره تَزیدُ فی العقل»<ref>. همان، ص۱۲، ح ۲۱۸۵.</ref> یعنی تجارت عقل را زیاد می‌کند. در حدیث دیگر آمده: «عزت انسان در بازار است و در بازار بدست می‌آید.»<ref>. همان، ص۱۲، ح ۲۱۸۵۲.</ref>


باب دیگری در همین کتاب آمده: ترک تجارت مکروه و ناپسند است. در این باب روایات زیادی آمده از جمله، حدیثی از امام صادق(ع) نقل شده: «تَرکُ التّجاره ینقص العقلِ»<ref>. همان، ص۱۳، ح ۲۱۸۵۶.</ref> ترک تجارت، عقل انسان را کم می‌کند. در حدیث دیگر آمده: «ترکُ التّجاره مزهبه لِلعقل»<ref>. همان، ص۱۳، ح ۲۱۸۶۸.</ref> یعنی ترک تجارت عقل انسان را از بین می‌برد. باب و فصل دیگری در همین کتاب آمده تحت عنوان این که: خرید و فروش مستحب و پسندیده است. احادیث زیادی در این باب آمده است از جمله: «.... فانّ الرّزقَ یَنزِلُ مَع الشّراءِ»<ref>. همان، ص۳۱۸، ح ۲۱۸۷۰.</ref> روزی با خرید و فروش نازل می‌شود و فرو می‌آید. به هر تقدیر تمام روایات این کتاب یعنی ج۱۷ وسایل‌الشیعه در رابطه با تجارت و تشویق به آن است که بررسی همه آن در این نوشتار، مقدور نیست. این روایات از باب مشت نمونه خروار نقل شده است.
باب دیگری در همین کتاب آمده: ترک تجارت مکروه و ناپسند است. در این باب روایات زیادی آمده از جمله، حدیثی از امام صادق(ع) نقل شده: «تَرکُ التّجاره ینقص العقلِ»<ref>. همان، ص۱۳، ح ۲۱۸۵۶.</ref> ترک تجارت، عقل انسان را کم می‌کند. در حدیث دیگر آمده: «ترکُ التّجاره مزهبه لِلعقل»<ref>. همان، ص۱۳، ح ۲۱۸۶۸.</ref> یعنی ترک تجارت عقل انسان را از بین می‌برد. باب و فصل دیگری در همین کتاب آمده تحت عنوان این که: خرید و فروش مستحب و پسندیده است. احادیث زیادی در این باب آمده است از جمله: «.... فانّ الرّزقَ یَنزِلُ مَع الشّراءِ»<ref>. همان، ص۳۱۸، ح ۲۱۸۷۰.</ref> روزی با خرید و فروش نازل می‌شود و فرو می‌آید. به هر تقدیر تمام روایات این کتاب یعنی ج۱۷ وسایل‌الشیعه در رابطه با تجارت و تشویق به آن است که بررسی همه آن در این نوشتار، مقدور نیست. این روایات از باب مشت نمونه خروار نقل شده است.
خط ۳۵: خط ۲۶:
در وسائل‌الشیعه فصل و بابی آمده تحت عنوان این که: کار با دست مستحب و پسندیده است. در یکی از احادیث این باب آمده که امام صادق(ع) می‌فرماید: من دوست دارم مرد در طلب زندگی و روزی عرق بریزد.<ref>. همان، ح ۲۱۹۲۴. ص۲۰.</ref>
در وسائل‌الشیعه فصل و بابی آمده تحت عنوان این که: کار با دست مستحب و پسندیده است. در یکی از احادیث این باب آمده که امام صادق(ع) می‌فرماید: من دوست دارم مرد در طلب زندگی و روزی عرق بریزد.<ref>. همان، ح ۲۱۹۲۴. ص۲۰.</ref>


۵. توکل، توسل، دعا و…: واژه‌های که بار معنایی آنها مذهبی و دینی می‌باشد، باید درست و دقیق معنا شود. برخی‌ها توکّل را، تنبلی، تن‌پروری و تکدّی‌گری معنا می‌کنند. توکل یعنی با اعتماد به خدا و با اطمینان به تدبیر خداوند، برو دنبال تلاش و تولید. یعنی از تو حرکت، از خدا برکت، نه به معنایی مفت‌خوری و تکدّی‌گری. توسل و دعا هم در جامعه دینی و امت معنا نشده است. دعا یعنی خواند و ارتباط نیکو با خدا نه به معنای تقاضای زندگی بسیار مرفه از خداوند و بعد هم نشستن و منتظر بسته‌بندیهای آسمانی ماندن.
== توکل، توسل، دعا ==
واژه‌های که بار معنایی آنها مذهبی و دینی می‌باشد، باید درست و دقیق معنا شود. برخی‌ها توکّل را، تنبلی، تن‌پروری و تکدّی‌گری معنا می‌کنند. توکل یعنی با اعتماد به خدا و با اطمینان به تدبیر خداوند، برو دنبال تلاش و تولید. یعنی از تو حرکت، از خدا برکت، نه به معنایی مفت‌خوری و تکدّی‌گری. توسل و دعا هم در جامعه دینی و امت معنا نشده است. دعا یعنی خواند و ارتباط نیکو با خدا نه به معنای تقاضای زندگی بسیار مرفه از خداوند و بعد هم نشستن و منتظر بسته‌بندیهای آسمانی ماندن.


آن دعا از هفت گردون درگذشت
آن دعا از هفت گردون درگذشت
خط ۴۷: خط ۳۹:
دعا باید بُرد داشته باشد و از هفت گردون گذر نماید. استجابت دعا نیز به زمینه‌های معنوی نیاز دارد.
دعا باید بُرد داشته باشد و از هفت گردون گذر نماید. استجابت دعا نیز به زمینه‌های معنوی نیاز دارد.


۶. درآمد و برکت: تلاش و تجارت، درآمدزاست و توکل و دعا و توسّل و … برکت‌زا. درآمد یک چیزی است و برکت چیز دیگر. خیلی‌ها درآمد زیادی دارند ولی زندگیشان رونق و صفا ندارد. برخی درآمدشان اندک است ولی زندگی‌شان باصفا و آرام است.
درآمد و برکت: تلاش و تجارت، درآمدزاست و توکل و دعا و توسّل و … برکت‌زا. درآمد یک چیزی است و برکت چیز دیگر. خیلی‌ها درآمد زیادی دارند ولی زندگیشان رونق و صفا ندارد. برخی درآمدشان اندک است ولی زندگی‌شان باصفا و آرام است.
 
۷. قناعت زیبا و پرهیز از تجمل و ریخت و پاش: در اسلام به قناعت زیبا و میانه‌روی در زندگی سفارش زیادی شده است. قرآن شریف در یک تعبیر و تشبیه بسیار زیبا می‌فرماید: «دوست را (از شدّت بخل و حرص) برگردنت مبند، و نیز بسیار گشاده‌اش مدار که ملامت‌زده و درمانده می‌نشینی»<ref>. اسری/ ۲۹.</ref> یعنی نه خیلی باید حریص بود که انگار دست انسان شکسته و به گردن آویزان است و اصلاً به جیب نمی‌رود و نه خیلی گشاده‌دستی که خود و خانواده‌ات درمانده شوند بلکه باید میانه‌روی در زندگی را جدی گرفت. رسول اسلام(ص) می‌فرماید: «القِناعه مالٌ لایَنْفدُ»<ref>. نهج‌الفصاحه، ح ۲۱۱۱، ص۴۴۸.</ref> قناعت مالی است که تمام نمی‌شود.


۸. خلاصه و جمع‌بندی: آنچه به‌طور مسلم از آیات و روایات بدست می‌آید، این است که برای زیاد شدن روزی به تلاش شبانه‌روزی و همه‌جانبه نیاز است. تولید و درآمدت توسعه‌دار بدون تلاش ـ چه فکری و چه جسمی ـ معنا ندارد و سرابی بیش نیست. تلاش و به دنبال آن تولید گاهی در تجارت، گاهی در صنعت، گاهی در کشاورزی، گاهی در هنر، گاهی در تحقیق و تولید علم و گاهی … بدست می‌آید و علاقه‌ها و سلیقه‌ها و شؤون اجتماعی و خانوادگی افراد در انتخاب آنها نقش دارد. این کار حرکت است و درآمد زاست و به دنبال آن باید از خداوند برکت و توسعه معنوی تقاضا نمود که این کار از راه توکل، توسل، دعا، عبادت، پرهیزکاری و رعایت حلال و حرام الهی، پرداخت خمس و زکات و صدقه، قناعت زیبا، برنامه‌ریزی و پس‌انداز و غیره بدست می‌آید. پس برای زیاد شدن روزی، عوامل زیادی اعم از عوامل مادی و معنوی دخیل است تا روزی انسان زیاد شود و برکت معنوی پیدا کند.
== قناعت و پرهیز از تجمل و ریخت و پاش ==
{{پایان پاسخ}}
در اسلام به قناعت زیبا و میانه‌روی در زندگی سفارش زیادی شده است. قرآن شریف در یک تعبیر و تشبیه بسیار زیبا می‌فرماید: «دوست را (از شدّت بخل و حرص) برگردنت مبند، و نیز بسیار گشاده‌اش مدار که ملامت‌زده و درمانده می‌نشینی»<ref>. اسری/ ۲۹.</ref> یعنی نه خیلی باید حریص بود که انگار دست انسان شکسته و به گردن آویزان است و اصلاً به جیب نمی‌رود و نه خیلی گشاده‌دستی که خود و خانواده‌ات درمانده شوند بلکه باید میانه‌روی در زندگی را جدی گرفت. رسول اسلام(ص) می‌فرماید: «القِناعه مالٌ لایَنْفدُ»<ref>. نهج‌الفصاحه، ح ۲۱۱۱، ص۴۴۸.</ref> قناعت مالی است که تمام نمی‌شود.
<span></span>
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}


خط ۵۸: خط ۴۹:
# کار در اسلام اثر استاد ابراهیمی.
# کار در اسلام اثر استاد ابراهیمی.
# موازنه اسلام بین دین و دنیا، اثر چند تن از محققین.
# موازنه اسلام بین دین و دنیا، اثر چند تن از محققین.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
<span></span>


== منابع ==
== منابع ==
۱۵٬۱۶۱

ویرایش