عوامل بدبینی: تفاوت میان نسخه‌ها

بی تردید نمی‌توان گفت که شرایط محیط در بدگمانی و گمان نیک ما بی‌اثر است و محیط غالب اجتماع بر این دو نمی‌گذارد. حضرت علی(ع) می‌فرمایند: «آنگاه که جامعه و روزگار و مردمش (اغلب) شایسته و نیکوکارند، سوء ظن و گمان بد درباره کسی که از او انحرافی دیده نشده ظلم است و آنگاه که فساد و تباهی به روزگار و مردم غلبه پیدا کرده است (بیش تر مردم فاسد باشند) کسی‌که حسن ظنّ داشته باشد گول خورده است.<ref>جزایری، سید محمد علی؛ دروس اخلاق اسلامی، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه، ۱۳۸۲، ص ۱۶۵.</ref> بدگمانی به این معنی نیست که در معاشرت‌ها و روابط اجتماعی به مردم نسبت بد بدهیم بلکه به معنی این است که چون احتمال می‌دهیم از ناحیه دیگران ضرر مالی، معنوی، آبرویی و … بخوریم باید سنجیده‌تر و زیرکانه تر عمل کنیم و مراقب روابط خود باشیم.