سؤال

فرعون در قرآن چه کسی است؟

درگاه‌ها
واژه-ها.png


فرعون نام حاکمان مصر قدیم است. پیش از فتح مصر به دست کمبوجیه پادشاه ایران، بیست و شش سلسله از پادشاهان بر مصر حکومت کردند که هر یک از آنان را فرعون نامیده‌اند. این نام از سریانی به عربی راه یافته است.[۱] مقصود از فرعون در قرآن، حاکم مصر در زمان حضرت موسی(ع) است. او ادعای رب بودن می‌کرد و بنی اسرائیل را به بردگی و بندگی گرفته بود.

نام فرعون در قرآن ۷۴ بار آمده که مقصود فرعون زمان حضرت موسی(ع) (یکی فرعون مصر در زمان تولد حضرت موسی و دیگری فرعون مصر در زمان پیامبری حضرت موسی) است.[۲] فرعون خود را «رب اعلی» معرفی می‌کرد[۳] و همه چیز را از خودش می‌دانست.[۴] اما خود خدایانی داشت.[۵] قرآن، فرعون را فردی برتری جو، متکبر[۶]، مُفسِد، ذوالاتاد (صاحب میخ، کنایه از قدرت) و مسرف[۷] توصیف می‌کند. فرعون ظلم می‌کرد، پسران بنی‌اسرائیل را می‌کشت و زنان‌شان را برای کنیزی نگه می‌داشت.[۸] بنی‌اسرائیل توسط مأموران در شکنجه و عذاب بودند.[۹] خداوند موسی و هارون را با دلایل روشن نزد فرعون فرستاد اما او تکذیب کرد و ایمان نیاورد.[۱۰] موسی و هارون از او درخواست کردند از عذاب بنی‌اسرائیل دست بکشد و آنان را با ایشان روانه کند. اما فرعون قبول نکرد.[۱۱]

سرانجام خداوند، موسی و بنی‌اسرائیل را از دریا عبور داد و فرعون و قومش که آنان را تعقیب می‌کردند در دریا غرق شدند.[۱۲]

در قرآن آمده است که فرعون برای خود قصری (برج) مرتفع ساخت تا با ادعای خود خدای موسی را ببیند.[۱۳]

داستان معجزه موسی و سحر ساحران فرعون

گفتگوی فرعون و موسی در جایی معین انجام شد تا هرکدام از دو طرف معجزه خود را ارائه کنند. آنان سحری کردند و حضرت موسی(ع) عصای خود را انداخت، تبدیل به موجودی شد و وسایل ساحران را بلعید، ساحران ایمان آوردند اما فرعون ایمان نیاورد.[۱۴]

برج ساختن فرعون برای دیدن خدای موسی

براساس آیات قرآن فرعون دستور بر ساخت ساختمان بلندی داد تا بتواند در بالای آن خدای موسی(ع) را ببیند.[۱۵] داستانِ ساختن برج پس از ماجرای مبارزه موسی با ساحران بود که فرعون را در موضع ضعف و شکست قرار داد.[۱۶] فرعون در ادامه این دستور گفت که به کلام موسی اطمینان ندارد.[۱۷] این دستور خطاب به هامان، وزیر فرعون بود.[۱۸] قرآن در دو سوره از این واقعه یاد کرده است.[۱۹]


منابع

  1. خرمشاهی، بهاءالدین، قرآن شناخت، تهران، ۱۳۷۹، طرح نو، ص۲۱۷.
  2. خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۵۵۶
  3. سوره نازعات، آیه۲۴.
  4. سوره زخرف، آیه ۵۱.
  5. سوره اعراف، آیه ۱۲۷.
  6. سوره مؤمنون، آیه ۴۶.
  7. سوره یونس، آیه ۸۳. سوره دخان، آیه ۳۱.
  8. سوره قصص، آیه ۴.
  9. سوره بقره، آیه ۴۹.
  10. سوره مؤمنون، آیه ۴۵ تا ۴۹. سوره طه، آیه ۴۳.
  11. سوره طه، آیه ۴۷.
  12. آیات ۹۰ سوره یونس، ۴۰ سوره قصص، ۵۵ سوره زخرف، ۵۰ سوره بقره
  13. آیه ۳۸ سوره قصص
  14. سوره طه، آیات ۴۷ تا ۷۳.
  15. سوره قصص، آیه۳۸.
  16. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش، ج۱۶، ص۸۵.
  17. سوره قصص، آیه۳۸.
  18. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۸۱۵.
  19. سوره قصص، آیه۳۸. سوره غافر، آیه۳۶.