سند روایت ما عرفناک حق معرفتک

سؤال

آیا حدیث «مَا عَرَفْنَاكَ حَقَّ مَعْرِفَتِكَ وَ مَا عَبَدْنَاكَ حَقَّ عِبَادَتِكَ.» مستند است؟

حدیث «مَا عَرَفْنَاكَ حَقَّ مَعْرِفَتِكَ وَ مَا عَبَدْنَاكَ حَقَّ عِبَادَتِكَ.؛ ما تو را چنان كه حق معرفتت مى‌باشد نشناختيم، و ما تو را آن گونه كه حق عبادت تو است پرستش نكرديم.» در برخی از کتاب‌های شیعه و اهل‌سنت آمده ‌است. اما این روایت تنها منسوب به پیامبر(ص) است و در هیچ‌یک از کتاب‌ها سندی برای حدیث ذکر نکرده‌اند.

منابع روایی که این حدیث را آورده‌اند عبارتند از:

کتاب‌های شیعه:

کتاب‌های اهل‌سنت:

  • فیض القدیر فی شرح الجامع الصغیر[۴] نوشته مناوی؛
  • تفسیر روح المعانی[۵] نوشته آلوسی.

بنابراین می‌توان گفت به این دلیل که حدیث سند ندارد و در کتب معتبر وجود ندارد، این روایت از اعتبار کافی برخوردار نیست.


منابع

  1. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۲۱۵.
  2. ابن ابی‌جمهور احسائی، محمد بن زین‌الدین، عوالی اللئالي العزيزية فی الأحاديث الدينية، تحقیق مجتبی عراقی، قم، مؤسسه سيد الشهداء(ع)، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۱۳۲.
  3. سید علی‌خان شیرازی، علی بن احمد، ریاض السالکین في شرح صحیفة سید الساجدین صلوات‌ الله علیه، تحقیق محسن حسینی امینی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۱۷.
  4. مناوی، محمد بن علی، فيض القدير شرح الجامع الصغير، مصر، المكتبة التجارية الكبرى، ۱۳۵۶ق، ج۲، ص۴۱۰.
  5. آلوسی، شهاب‌الدين محمود بن عبدالله الحسينی، روح المعانی فی تفسير القرآن العظيم و السبع المثانی، تحقیق علی عبدالباری عطية، بیروت، دار الكتب العلمية، ۱۴۱۵ق، ج۹، ص۱۹۲.