ویژگی‌های منافقان در نهج‌ البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
اضافه کردن جستار
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (اضافه کردن جستار)
 
(۱۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در حال ویرایش|Fabbasi}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
خط ۵: خط ۴:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
گمراهان و گمراه کنندگان؛ دگرگونی در رفتارها و همرنگ جماعت شدن؛ فرصت طلبی؛ خوش سخن و بدکردار؛ حسود و دردسر ساز؛ سوق دادن جامعه به ناامیدی؛ چاپلوسی و سماجت برای رسیدن به دنیا؛ هتاک؛ آلوده به گناه؛ دشمنی با [[امیرالمؤمنین|امیرالمومنین(ع)]] از جمله ویژگی‌های منافقان در نگاه امیرالمومنین(ع) است.
گمراهان و گمراه کنندگان؛ دگرگونی در رفتارها و همرنگ جماعت شدن؛ فرصت‌طلبی؛ خوش سخن و بدکردار؛ حسود و دردسر ساز؛ سوق دادن جامعه به ناامیدی؛ چاپلوسی؛ [[دلبستگی به دنیا|سماجت برای رسیدن به دنیا]]؛ [[فحاشی|هتاک]]؛ [[مصادیق گناه در قرآن|آلوده به گناه]]؛ دشمنی با امیرالمومنین(ع) از جمله ویژگی‌های منافقان در نگاه [[امیرالمؤمنین|امیرالمومنین(ع)]] است.
[[پرونده:نهج البلاغه با ترجمه عبد المحمد آیتی.jpeg|بندانگشتی|نهج البلاغه با ترجمه عبدالمحمد آیتی]]
[[پرونده:نهج البلاغه با ترجمه عبد المحمد آیتی.jpeg|بندانگشتی|نهج البلاغه با ترجمه عبدالمحمد آیتی]]
'''گمراهان و گمراه کنندگان'''
'''گمراهان و گمراه کنندگان'''
* اینها هم گمراهند یعنی از راه خدا منحرف شده و هدایت نیافته‌اند و هم با القای شبهه‌های باطل و سخنان نادرست دیگران را به گمراهی می‌کشانند. هم خطاکارند و هم دیگران را به خطا وامی‌دارند.<ref>نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref><ref>این خطبه درنسخه صبحی صالح نهج البلاغه خطبه 194 می‌باشد.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «اینها هم گمراهند یعنی از راه خدا منحرف شده و هدایت نیافته‌اند و هم با القای شبهه‌های باطل و سخنان نادرست دیگران را به گمراهی می‌کشانند. هم خطاکارند و هم دیگران را به خطا وامی‌دارند».<ref name=":0">نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه ۱۸۵.</ref><ref>این خطبه درنسخه صبحی صالح نهج البلاغه خطبه ۱۹۴ می‌باشد.</ref>}}


'''دگرگونی در رفتارها و همرنگ جماعت شدن'''
'''دگرگونی در رفتارها و همرنگ جماعت شدن'''
* منافقان به رنگ‌های گوناگون در می‌آیند. به سبب مقاصد باطل و اغراض فاسدی که دارند احوال آنها پیوسته در تغییر و گفتار و رفتار آنها جوراجور و دستخوش دگرگونی است و با هر کس با چهره و زبانی جداگانه برخورد می‌کنند.<ref>نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «منافقان به رنگ‌های گوناگون در می‌آیند. به سبب مقاصد باطل و اغراض فاسدی که دارند احوال آنها پیوسته در تغییر و گفتار و رفتار آنها دستخوش دگرگونی است و با هر کس با چهره و زبانی جداگانه برخورد می‌کنند».<ref name=":0"/>}}
 
'''فریب کاری'''
'''فریب کاری'''
* به هر وسیله و با هر زبان در صدد فریفتن شمایند.
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «به هر وسیله و با هر زبان در صدد فریفتن شمایند».
* راه را برای فریب دادن مردم هموار گردانیده و طریق رهایی آنان را از تنگنای نیرنگ‌های شان پر پیچ و خم ساخته‌اند.
«راه را برای فریب دادن مردم هموار گردانیده و طریق رهایی آنان را از تنگنای نیرنگ‌های‌شان پر پیچ و خم ساخته‌اند».
* پنهانی به سوی مقاصد خویش گام برمی‌دارند و مانند حرکت بیماری در بدن، آرام آرام به جنبش در می‌آیند.
«پنهانی به سوی مقاصد خویش گام برمی‌دارند و مانند حرکت بیماری در بدن، آرام آرام به جنبش در می‌آیند».
* منافقان برای این که حقّ را باطل جلوه دهند و آن را در جامه تزویر خود بپوشانند شبهاتی آماده کرده‌اند و برای از میان بردن هر حقّی وسیله ای مهیّا کرده‌اند و برای هر دری از حیله و تزویر کلیدی ساخته‌اند.<ref>نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
«منافقان برای این که حقّ را باطل جلوه دهند و آن را در جامه تزویر خود بپوشانند شبهاتی آماده کرده‌اند و برای از میان بردن هر حقّی وسیله‌ای مهیّا کرده‌اند و برای هر دری از حیله و تزویر کلیدی ساخته‌اند».<ref name=":0"/>}}
 
'''فرصت طلبی'''
'''فرصت طلبی'''
* در هر فرصتی شما را هدف خود قرار داده و در هر کمینگاهی در کمین شما نشسته‌اند.<ref>نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «در هر فرصتی شما را هدف خود قرار داده و در هر کمینگاهی در کمین شما نشسته‌اند».<ref name=":0"/>}}
 
'''بیمار دل و خوش ظاهر'''
'''بیمار دل و خوش ظاهر'''
* دل‌های شان بیمار و ظاهرشان از نشانه‌های پاکیزگان است.<ref>نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «دل‌های‌شان بیمار و ظاهرشان از نشانه‌های پاکیزگان است».<ref name=":0"/>}}
بیماری دل‌های منافقان و پاکیزگی ظاهر آنان، دردهای نفسانی است که جان آنها را فرا گرفته مانند حسد، کینه، مکر و فریب، که در نهان بر ضد مسلمانان حیله و تزویر به کار می‌برند و در آشکار نسبت به آنان اظهار خوشرویی و دوستی و محبّت و خیرخواهی می‌کنند. این‌که انسان با زبان چیزی را پسندیده بداند و خلاف آن را در دل داشته باشد، قانون و ضابطه نفاق است.
بیماری دل‌های منافقان و پاکیزگی ظاهر آنان، دردهای نفسانی است که جان آنها را فرا گرفته مانند [[حسد]]، [[کینه]]، فریب، که در نهان بر ضد مسلمانان حیله به کار می‌برند، اما در آشکار نسبت به آنان اظهار خوشرویی و دوستی و محبّت و خیرخواهی می‌کنند. این‌که انسان با زبان چیزی را پسندیده بداند و خلاف آن را در دل داشته باشد، قانون و ضابطه نفاق است.<ref>هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، تهران، مکتبه الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۰ق، ج۱۲، ص۱۷۷.</ref>


'''خوش سخن و بدکردار'''
'''خوش سخن و بدکردار'''
* سخن پردازی آنها دواست و گفتارشان شفاست. لیکن کردارشان دردی است درمان ناپذیر.<ref>نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «سخن پردازی آنها دواست و گفتارشان شفاست. لیکن کردارشان دردی است درمان ناپذیر».<ref name=":0"/>}}
آنها مانند زاهدان و پارسایان مردمان را موعظه کرده، به پرهیزگاری و فرمانبرداری خداوند دستور می‌دهند؛ امّا با گناهانی که مرتکب می‌شوند کردار آنها کردار فاسقان و گمراهان است و گناه کاری منافقان بزرگ‌ترین درد و درمان ناپذیر است.
آنها مانند زاهدان و پارسایان مردمان را موعظه می‌کنند. به پرهیزگاری و فرمانبرداری خداوند دستور می‌دهند؛ امّا با گناهانی که مرتکب می‌شوند کردار آنها کردار فاسقان و گمراهان است و گناه کاری منافقان بزرگ‌ترین درد و درمان ناپذیر است.<ref>ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله، شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، قم، کتابخانه مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۱۶۷.</ref>


امیرمومنان(ع): تنها کسانی که از شر آنها بر شما می‌ترسم آنها هستند که در دل منافقند و در زبان دانا، سخنانی می‌گویند دل پسند ولی اعمالی دارند زشت و ناپسند.<ref>ترجمه گویا و شرح فشرده‌ای بر نهج البلاغه، ترجمه آشتیانی محمدرضا و امامی، محمد جعفر، قم، انتشارات مطبوعات هدف، چاپ اول، بی تا، ج3، ص47، نامه 27.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «تنها کسانی که از شر آنها بر شما می‌ترسم آنها هستند که در دل منافقند و در زبان دانا، سخنانی می‌گویند دل پسند ولی اعمالی دارند زشت و ناپسند».<ref>ترجمه گویا و شرح فشرده‌ای بر نهج البلاغه، ترجمه آشتیانی محمدرضا و امامی، محمد جعفر، قم، انتشارات مطبوعات هدف، چاپ اول، بی تا، ج۳، ص۴۷، نامه ۲۷.</ref>}}


'''[[حسد|حسود]] و دردسر ساز'''
'''حسود و دردسر ساز'''
* اگر در زندگی کسی فراخی و گشایشی بینند بر او حسد می‌ورزند و اگر کسی را در سختی و گرفتاری مشاهده کنند با سخن چینی و فتنه انگیزی بر رنج او می‌افزایند.<ref>نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «اگر در زندگی کسی گشایشی بینند بر او حسد می‌ورزند و اگر کسی را در سختی و گرفتاری مشاهده کنند با سخن چینی و فتنه انگیزی بر رنج او می‌افزایند».<ref name=":0"/>}}
 
حسد از بدترین و خبیث‌ترین اخلاق‌ها شمرده شده است: {{قرآن|أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَیٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِه|سوره=نساء|آیه=۵۴|ترجمه=[آنان] به خاطر آنچه خدا از فضلش به آنان عطا کرده، حسد می‌ورزند.}} [[پیامبر اسلام(ص)]] بر اساس این آیه، حسودان را دشمنان نعمت خدا معرفی کرده است.<ref>فیض کاشانی، محجه البیضاء، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، ج۵، ص۳۲۷.</ref>


'''سوق دادن جامعه به ناامیدی'''
'''سوق دادن جامعه به ناامیدی'''
* اگر کسی امید چیزی را داشته باشد مقتضای طبع آنها این است که او را نومید گردانند، زیرا روش منافق دروغگو همواره بر این است که دور را نزدیک و نزدیک را دور نشان دهد.<ref>نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «اگر کسی امید چیزی را داشته باشد مقتضای طبع آنها این است که او را نومید گردانند، زیرا روش منافق دروغگو، همواره بر این است که دور را نزدیک و نزدیک را دور نشان دهد».<ref name=":0"/>


'''مردمی جلوه دادن خود'''
'''مردمی جلوه دادن خود'''
* در هر غم و اندوهی اشک‌ها می‌ریزند.<ref>نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «در هر غم و اندوهی اشک‌ها می‌ریزند».<ref name=":0"/>}}
کنایه از این که منافقان برای دست یافتن به مقاصد و اغراض خود در برابر گریه و اندوه دیگران، به دروغ اظهار غمگینی می‌کنند و اشک می‌ریزند در حالی که آنان دشمن غمدیدگانند.
 
منافقان برای دست یافتن به مقاصد و اغراض خود در برابر گریه و اندوه دیگران، به دروغ اظهار غمگینی می‌کنند و اشک می‌ریزند در حالی که آنان دشمن غمدیدگانند.<ref>هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، تهران، مکتبه الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۰ق، ج۱۲، ص۱۷۹.</ref>


'''چاپلوسی و سماجت برای رسیدن به دنیا'''
'''چاپلوسی و سماجت برای رسیدن به دنیا'''
* مدح و ستایش را به یکدیگر وام می‌دهند و پاداش خود را انتظار دارند؛ یعنی هر یک از آنها همکار خود را می‌ستاید تا او نیز به ستایش وی اقدام کند و در برابر کار خود از او انتظار پاداش دارد. و اگر از کسی درخواستی داشته باشند برای این که او درخواست آنها را انجام دهد اصرار می‌ورزند و پافشاری می‌کنند.<ref>نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «مدح و ستایش را به یکدیگر وام می‌دهند و پاداش خود را انتظار دارند؛ یعنی هر یک از آنها همکار خود را می‌ستاید تا او نیز به ستایش وی اقدام کند و در برابر کار خود از او انتظار پاداش دارد. و اگر از کسی درخواستی داشته باشند برای این که او درخواست آنها را انجام دهد اصرار می‌ورزند و پافشاری می‌کنند».<ref name=":0"/>}}
فرد خودخواه برای جلب منافع، [[عزت نفس]] خود را از دست داده و به [[چاپلوسی]] می‌پردازد. او در صورتی که احتمال دهد می‌تواند از کسی به وسیله چاپلوسی منافعی را کسب کند، به تملق او می‌پردازد.<ref>اکبری، محمود، خود و ناخود، قم، مؤسسه فرهنگی سماء، ۱۳۸۱ش، ص۹۳.</ref>


'''هتاک'''
'''هتاک'''
* اگر کسی را سرزنش کنند عیب‌های او را آشکار و از این طریق او را شرمنده و سرافکنده می‌سازند و بسا این که عیب‌های او را در حضور کسی به او می‌گویند که دوست نمی‌دارد وی در جریان آنها قرار گیرد.<ref>نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «اگر کسی را سرزنش کنند عیب‌های او را آشکار و از این طریق او را شرمنده و سرافکنده می‌سازند و بسا این که عیب‌های او را در حضور کسی به او می‌گویند که دوست نمی‌دارد وی در جریان آنها قرار گیرد».<ref name=":0"/>}}


'''ستمگری در حکومت'''
'''ستمگری در حکومت'''
* اگر یکی از آنها حکمرانی و فرمانروایی یابد در بیدادگری و شکم خوارگی زیاده روی می‌کند و در شهوترانی و بهره‌گیری از خوشی‌های دنیا پا از حدّ فراتر می‌گذارد.<ref>نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>


امیرمومنان(ع) منافقان را [[یاران شیطان|یاران و پیروان شیطانند]] که خداوند می‌فرماید: {{قرآن||ترجمه=شیطان بر آنان مسلّط شده و یاد خدا را از خاطر آنها برده است. آنان حزب شیطانند! بدانید حزب شیطان زیانکارانند|سوره= مجادله|آیه=19}}<ref>نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «اگر یکی از آنها حکمرانی و فرمانروایی یابد، در بیدادگری و شکم خوارگی زیاده روی می‌کند و در شهوترانی و بهره‌گیری از خوشی‌های دنیا پا از حدّ فراتر می‌گذارد».<ref name=":0"/>}}
 
امیرمومنان(ع) منافقان را [[یاران شیطان|یاران و پیروان شیطانند]] می‌داند که خداوند می‌فرماید: {{قرآن||ترجمه=شیطان بر آنان مسلّط شده و یاد خدا را از خاطر آنها برده است. آنان حزب شیطانند! بدانید حزب شیطان زیانکارانند|سوره= مجادله|آیه=۱۹}}<ref name=":0"/>


'''گنه کاران'''
'''گنه‌کاران'''
* منافقان گناه می‌کارند و کِشته خویش به آب غرور آبیاری می‌کنند و هلاکت درو و برداشت می‌کنند.<ref>نهج البلاغه، ترجمه: آیتی، عبد المحمد، خطبه2</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «منافقان گناه می‌کارند و کِشته خویش به آب غرور آبیاری می‌کنند و هلاکت درو و برداشت می‌کنند».<ref name=":0"/>}}


'''دشمنی با امیرمومنان علی(ع)'''
'''دشمنی با امیرمومنان علی(ع)'''


امیرمومنان(ع) فرمود: اگر با شمشیرم بر بینی مؤمن بزنم که دشمن من شود، با من دشمنی نخواهد کرد و اگر تمام دنیا را به منافق ببخشم تا مرا دوست بدارد، دوست من نخواهد شد و این بدان جهت است که قضای الهی جاری شد و بر زبان [[پیامبر امی|پیامبر امّی(ص)]] گذشت که فرمود: ای علی! مؤمن تو را دشمن نگیرد و منافق تو را دوست نخواهد داشت.<ref>نهج البلاغه، ترجمه: آیتی، عبدالمحمد، حکمت 42.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «اگر با شمشیرم بر بینی مؤمن بزنم که دشمن من شود، با من دشمنی نخواهد کرد و اگر تمام دنیا را به منافق ببخشم تا مرا دوست بدارد، دوست من نخواهد شد و این بدان جهت است که قضای الهی جاری شد و بر زبان [[پیامبر امی|پیامبر امّی(ص)]] گذشت که فرمود: ای علی! مؤمن تو را دشمن نگیرد و منافق تو را دوست نخواهد داشت».<ref name=":0"/>}}


== مطالعه بیشتر ==
== جستارهای وابسته ==
* ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم بحرانی، مترجم: قربانعلی محمدی مقدم و علی اصغر نوایی یحیی زاده، ج۳، ص۷۷۳.
[[ویژگی‌های منافقان در قرآن]]
* شرح نهج البلاغه، سید عباس موسوی، ج۳، ص۳۷۰.


== منابع ==
== منابع ==
خط ۷۰: خط ۷۷:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه = شد
  | تیترها =
  | تیترها = شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
خط ۸۱: خط ۸۸:
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت = ج
  | کیفیت =
  | کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۲٬۱۵۱

ویرایش