هفتاد و سه فرقه امت پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها

حدیثی از پیامبر(ص) راجع به هفتاد و سه فرقه شدن امتش آمده، آیا این عدد حقیقی است یا خیر؟ و اگر حقیقی است چرا تعداد فرق یهودی و مسیحی را به ترتیب ۷۱ و ۷۲ بیان کرده‌اند؟

'''انشعاب امت پیامبر به هفتاد و سه فرقه''' در برخی از [[منابع روایی شیعه]] و [[اهل‌سنت]] بیان شده است. اما در منابع اصلی اهل‌سنت مانند صحیح مسلم و بخاری و نیز در کتب اربعه شیعه نیامده است. این روایت دارای موافقان و مخالفانی است و هر کدام بر نظر خود دلایلی بیان نموده‌اند. در بررسی محتوایی و دلالتی این روایت نیز به چند گروه تقسیم شده که برخی آن را نشان‌دهنده زیادی تعداد فرقه‌ها بیان نموده که با وجود تقسیم‌بندی فرقه‌های یهودی و مسیحی با عدد خاص قابل پذیرش نیست و گروه دیگری این تقسیم‌بندی را مربوط به طول دوران وجود [[امت اسلامی]] بیان کرده‌اند و گفته‌اند که برخی از فرقه‌ها هنوز به وجود نیامده‌اند.

حدیث اختلاف امت بعد از [[پیامبر(ص)]] و افتراق آنان به هفتاد و سه فرقه در برخی از منابع روایی شیعه و اهل‌سنت با اندک اختلافی در عبارت آمده است، هر چند این روایت در [[صحیح مسلم]] و [[صحیح بخاری]] و همچنین [[کتب اربعه شیعه]] نیامده و تنها در [[روضه کافی]] بیان شده است. از جمله کتاب‌های که این حدیث در آن آمده عبارت‌اند از [[مسند احمد حنبل]]،<ref>احمد حنبل، مسند، ج۳، ص۱۴ و ج۵، ص۱۸۲</ref> [[مستدرک حاکم نیشابوری]]،<ref>حاکم نیشابوری، مستدرک، ج۱، ص۲۱۸</ref> از کتاب‌های اهل‌سنت و کتاب [[خصال شیخ صدوق]]،<ref>صدوق، محمد بن علی، الخصال، ج۲، ص۵۸۵</ref> [[بحارالأنوار]] [[علامه مجلسی]]، از کتاب‌های شیعه، و در دیگر کتاب‌ها نیز از این حدیث نام برده شده است. از این‌رو محققان و حدیث‌پژوهان از قدیم بر صحت و اعتبار حدیث از نظر سند و محتوای آن اختلاف دارند اما از نظر سند برخی نظیر [[ابن حزم اندلسی]] در کتاب [[ملل و نحل]] خود،<ref>اندلسی، ابن حزم، ملل و نحل، ج۱، ص۲۴۸.</ref> و نیز [[فخر رازی]] در [[تفسیر کبیر]]،<ref>رازی، فخرالدین، التفسیر الکبیر او مفاتیح الغیب، ج۲۲، ص۱۸۴</ref> ذیل آیه ۹۳ [[سوره انبیاء]] این حدیث را معتبر ندانسته و در صحت سند آن خدشه کرده است.