نماز جماعت: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۴۸ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۴ دسامبر ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
برای پاسخ به این شبهه لازم است چند بحث مقدماتی توضیح داده شود.
== بررسی واژهٔ صلوه «نماز» در لغت و در اصطلاح ==
واژه «صلوه» در اصل به معنای «دعا کردن» می‌باشد و آیات قرآنی بهترین ادله بر این معنی است.<ref>مفردات راغب اصفهانی، ذیل ماده «صلو».</ref> خداوند متعال در قرآن کریم به پیامبر اسلام می‌فرماید:


== بحث اوّل: بررسی واژهٔ صلوه «نماز» در لغت و در اصطلاح ==
<nowiki>{{قرآن|و صلّ علیهم ان صلاتک سکن لهم</nowiki><ref>توبه / ۱۰۳.</ref>برای آن‌ها دعا کن که دعای تو مایهٔ آرامش برای آنهاست.
در شروع بحث می‌بایست تعریفی دقیق و کامل، از نظر لغوی و اصطلاحی، از واژهٔ «صلوه» ارائه شود. واژه «صلوه» در اصل به معنای «دعا کردن» می‌باشد و آیات قرآنی بهترین ادله بر این معنی است.}}<ref>مفردات راغب اصفهانی، ذیل ماده «صلو».</ref> خداوند متعال در قرآن کریم به پیامبر اسلام می‌فرماید:
 
{{قرآن|و صلّ علیهم ان صلاتک سکن لهمQ<ref>توبه / ۱۰۳.</ref>} یعنی «برای آن‌ها دعا کن که دعای تو مایهٔ آرامش برای آنهاست.»


اما در اصطلاح، یعنی شرع اسلام، «صلوه» عبارت است از همان حرکات و سکنات معیّنی که مسلمانان در شبانه روز ۵ مرتبه آن را به جا می‌آورند و اقامهٔ نماز خوانده می‌شود؛ آغاز آن با تکبیر (الله اکبر) و پایان آن با سلام است.
اما در اصطلاح، یعنی شرع اسلام، «صلوه» عبارت است از همان حرکات و سکنات معیّنی که مسلمانان در شبانه روز ۵ مرتبه آن را به جا می‌آورند و اقامهٔ نماز خوانده می‌شود؛ آغاز آن با تکبیر (الله اکبر) و پایان آن با سلام است.


== بحث دوم: بررسی واژهٔ «صلوه» در قرآن ==
== بررسی واژهٔ «صلوه» در قرآن ==
واژهٔ «صلوه» در آیات قرآنی، بدون در نظر گرفتن مشتقّات آن، ۷۸ بار به‌کار رفته است که از مجموع این کارکردهای «صلوه»، فقط در یک مورد این لفظ در معنای لغوی خود به کار رفته است و آن آیهٔ ۱۰۳ سوره توبه است:
واژهٔ «صلوه» در آیات قرآنی، بدون در نظر گرفتن مشتقّات آن، ۷۸ بار به‌کار رفته است که از مجموع این کارکردهای «صلوه»، فقط در یک مورد این لفظ در معنای لغوی خود به کار رفته است و آن آیهٔ ۱۰۳ سوره توبه است: «ای پیامبر برای آنها دعا کن به‌درستی که دعای تو آرامش برای ایشان است.»
 
«وصل علیهم ان صلاتک سکن لهم» یعنی «ای پیامبر برای آنها دعا کن به‌درستی که دعای تو آرامش برای ایشان است.»


به‌جز این یک مورد بقیهٔ کارکردهای لفظ «صلوه» در قرآن، در معنای اصطلاحی و شرعی آن مطرح شده است؛ در این آیات احکام مرتبط با نماز، اعم از وجوب اقامهٔ نماز، شرایط و واجبات نماز، چگونگی اقامهٔ نماز، قرائت و قبله و مکان نماز گزار و … تبیین شده است.
به‌جز این یک مورد بقیهٔ کارکردهای لفظ «صلوه» در قرآن، در معنای اصطلاحی و شرعی آن مطرح شده است؛ در این آیات احکام مرتبط با نماز، اعم از وجوب اقامهٔ نماز، شرایط و واجبات نماز، چگونگی اقامهٔ نماز، قرائت و قبله و مکان نماز گزار و … تبیین شده است.
خط ۲۲: خط ۱۸:
مهم‌ترین مشتقّات واژهٔ «صلوه» در قرآن کریم عبارتند از صلّ، صلوات، یصلی، صلّوا، که تقریباً ۲۰ مورد می‌باشد، به غیر از ۴ آیه‌ای که در آن این بن‌مایهٔ لغوی به معنی «دعا کردن و رحمت خداوند» استعمال شده است، بقیّه موارد در معنای شرعی و اصطلاحی «صلوه» استفاده شده‌اند.
مهم‌ترین مشتقّات واژهٔ «صلوه» در قرآن کریم عبارتند از صلّ، صلوات، یصلی، صلّوا، که تقریباً ۲۰ مورد می‌باشد، به غیر از ۴ آیه‌ای که در آن این بن‌مایهٔ لغوی به معنی «دعا کردن و رحمت خداوند» استعمال شده است، بقیّه موارد در معنای شرعی و اصطلاحی «صلوه» استفاده شده‌اند.


== بحث سوم: اهمیت نماز در قرآن ==
== اهمیت نماز در قرآن ==
آیات زیادی از قرآن بر وجوب نماز دلالت دارند، در برخی آیات امر به اقامهٔ نماز شده است، و در برخی آیات دیگر به‌طور کامل و دقیق از نماز، وجوب و چگونگی اقامهٔ آن صحبت می‌کند.
آیات زیادی از قرآن بر وجوب نماز دلالت دارند، در برخی آیات امر به اقامهٔ نماز شده است، و در برخی آیات دیگر به‌طور کامل و دقیق از نماز، وجوب و چگونگی اقامهٔ آن صحبت می‌کند.


خداوند در آیهٔ ۱۰۳ سوره نسا چنین فرموده است:
خداوند در آیهٔ ۱۰۳ سوره نسا چنین فرموده است: {{قرآن|اِنَّ الصَّلاه کانَتْ عَلَی الْمُؤْمِنینَ کِتاباً مَوْقُوتاً
 
}} یعنی «همانا نماز وظیفه ثابت و معینیّ برای مؤمنان است.»
{{قرآن|اِنَّ الصَّلاه کانَتْ عَلَی الْمُؤْمِنینَ کِتاباً مَوْقُوتاً}} یعنی «همانا نماز وظیفه ثابت و معینیّ برای مؤمنان است.»


کلمهٔ «الموقوت» یعنی «نماز به وقت‌های معینّی محدود شده است»، مثل نماز صبح که باید در وقت معیّن خود اقامه شود. در این آیه دو حکم مهّم حائز اهمیّت است.
کلمهٔ «الموقوت» یعنی «نماز به وقت‌های معینّی محدود شده است»، مثل نماز صبح که باید در وقت معیّن خود اقامه شود. در این آیه دو حکم مهّم حائز اهمیّت است.
خط ۳۵: خط ۳۰:
ب. نماز از عبادت‌های مطلق نمی‌باشد که حدّ و زمان و شرایط نداشته باشد، بلکه حد و شرایط و اوقات معینّی دارد که تغییر و تبدیل در آن جایز نمی‌باشد.
ب. نماز از عبادت‌های مطلق نمی‌باشد که حدّ و زمان و شرایط نداشته باشد، بلکه حد و شرایط و اوقات معینّی دارد که تغییر و تبدیل در آن جایز نمی‌باشد.


بحث پنجم: اقامهٔ نماز و شکرگذاری حق‌تعالی
== اقامهٔ نماز و شکرگذاری حق‌تعالی ==
 
یکی از اسرار مهم نماز تشکر از پروردگار است، خداوند در این مورد چنین می‌فرماید:
یکی از اسرار مهم نماز تشکّر از پروردگار است، خداوند در این مورد چنین می‌فرماید:


{{قرآن|اعبدوا ربکم الذی خلقکم و الذین من قبلکم<ref>بقره / ۲۱.</ref> یعنی «عبادت کنید خداوندی را که شما و نیاکان شما را آفرید.»
{{قرآن|اعبدوا ربکم الذی خلقکم و الذین من قبلکم<ref>بقره / ۲۱.</ref> یعنی «عبادت کنید خداوندی را که شما و نیاکان شما را آفرید.»
خط ۴۷: خط ۴۱:
حال شکرگذاری به درگاه خداوند گاهی با زبان و گفتار است و گاهی با عمل و رفتار و نماز. اما بهترین نوع شکرگذاری طبق فرمودهٔ خداوند اقامهٔ نماز است:
حال شکرگذاری به درگاه خداوند گاهی با زبان و گفتار است و گاهی با عمل و رفتار و نماز. اما بهترین نوع شکرگذاری طبق فرمودهٔ خداوند اقامهٔ نماز است:


{{قرآن|فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ<ref>کوثر / ۲.</ref> یعنی «پس (بشکرانه آن) برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی ذبح کن.»
<nowiki>{{قرآن|فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ</nowiki><ref>کوثر / ۲.</ref> پس (بشکرانه آن) برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی ذبح کن.


در این آیه خداوند به پیامبرش می‌فرماید، به شکرانهٔ این‌که ما به تو کوثر و خیر کثیر دادیم، نماز را بر پا کن.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور ج۹، ستاد اقامه نماز، تهران صفحه ۲۵۳.</ref>
در این آیه خداوند به پیامبرش می‌فرماید، به شکرانهٔ این‌که ما به تو کوثر و خیر کثیر دادیم، نماز را بر پا کن.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور ج۹، ستاد اقامه نماز، تهران صفحه ۲۵۳.</ref>
خط ۵۳: خط ۴۷:
== نتیجه‌گیری ==
== نتیجه‌گیری ==
با مباحثی که گذشت به این نتیجه می‌رسیم که نماز یک عملی است که از طرف خداوند به‌وسیلهٔ پیامبرش بر ما عرضه شده است و ما باید طبق دستور شارع به‌عنوان یک تکلیف و بدون چون و چرا به آن عمل کنیم. چون نماز عبادتی توقیفی است و ما با یقین بر این‌که اوامر الهی به سود و مصلحت انسان‌هاست، شکرگذاری خداوند بوسیلهٔ اقامهٔ نماز، یکی از مواردی است که سود آن شامل حال برپاکنندگان نماز می‌شود. پس بین این مسئله که نماز عبادتی توقیفی باشد، یعنی ما مأمور به انجام آن باشیم، یا نماز وسیله‌ای باشد برای شکر گذاری از خداوند، هیچ گونه منافاتی وجود ندارد.
با مباحثی که گذشت به این نتیجه می‌رسیم که نماز یک عملی است که از طرف خداوند به‌وسیلهٔ پیامبرش بر ما عرضه شده است و ما باید طبق دستور شارع به‌عنوان یک تکلیف و بدون چون و چرا به آن عمل کنیم. چون نماز عبادتی توقیفی است و ما با یقین بر این‌که اوامر الهی به سود و مصلحت انسان‌هاست، شکرگذاری خداوند بوسیلهٔ اقامهٔ نماز، یکی از مواردی است که سود آن شامل حال برپاکنندگان نماز می‌شود. پس بین این مسئله که نماز عبادتی توقیفی باشد، یعنی ما مأمور به انجام آن باشیم، یا نماز وسیله‌ای باشد برای شکر گذاری از خداوند، هیچ گونه منافاتی وجود ندارد.
{{پایان پاسخ}}
 
<span></span>
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}


== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر ==
== مطالعه بیشتر ==
۱. تفسیر نمونه، آیه الله مکارم شیرازی، ذیل آیه ۱۰۳ سوره توبه.
۱. تفسیر نمونه، آیه الله مکارم شیرازی، ذیل آیه ۱۰۳ سوره توبه.


خط ۶۳: خط ۵۸:
۳. تفسیر نور، محسن قرائتی، ج۹، ص۲۵۳
۳. تفسیر نور، محسن قرائتی، ج۹، ص۲۵۳


# جامع آیات و احادیث موضوعی نماز، عباس عزیزی
۴. جامع آیات و احادیث موضوعی نماز، عباس عزیزی
# پرتویی از اسرار نماز، محسن قرائتی
 
# ترجمه کنز العرفان فی فقه القرآن، عقیقی بخشایشی
۵. پرتویی از اسرار نماز، محسن قرائتی
# یکصد وهشتاد پرسش و پاسخ، آیه الله مکارم شیرازی
 
{{پایان مطالعه بیشتر}}
۶. ترجمه کنز العرفان فی فقه القرآن، عقیقی بخشایشی
 
۷. یکصد وهشتاد پرسش و پاسخ، آیه الله مکارم شیرازی
 
<span></span>


== منابع ==
== منابع ==
۱۵٬۱۴۸

ویرایش