مفهوم ظن و گمان به خدا در دعای کمیل: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۶: خط ۲۶:
بعد از این بیان می‌کند {{متن عربی|مَا هَكَذَا الظَّنُّ بِكَ|ترجمه=نه خدایا، هرگز چنین اعتقادی ندارم و بلکه یقینم این است که تو این‌ها را عذاب نخواهی کرد.}} و علتش را چنین می‌گوید: {{متن عربی|وَ لَا أُخْبِرْنا بِفَضْلِكَ عَنْكَ|ترجمه=به خاطر آنچه از فضل تو به ما خبر داده‌اند به چنین یقینی رسیده‌ام.}} بنابر این امام می‌خواهد برساند که خداوندی که ضعف ما را می‌داند و حیله‌های شیطانی و نفسانی در دنیا را هم می‌داند، ممکن نیست [[توبه]] این شخص را نپذیرد و با آن همه عبادت‌ها، باز به خاطر کوتاهی‌های کوچک عذاب کند و این نه این که خداوند چنین حقی نداشته باشد، بلکه چون فضل خداوند بیشتر از این است که توبه بنده را نپذیرد. البته بدون توبه را حضرت نمی‌گوید چون قبل از جمله {{متن عربی|مَا هَكَذَا الظَّنُّ بِكَ}} می‌فرماید اعضا و جوارحی که از تو طلب مغفرت دارند {{متن عربی|وَ أَشارَتْ بِاسْتِغْفارِكَ مُذْعِنَةً}}.
بعد از این بیان می‌کند {{متن عربی|مَا هَكَذَا الظَّنُّ بِكَ|ترجمه=نه خدایا، هرگز چنین اعتقادی ندارم و بلکه یقینم این است که تو این‌ها را عذاب نخواهی کرد.}} و علتش را چنین می‌گوید: {{متن عربی|وَ لَا أُخْبِرْنا بِفَضْلِكَ عَنْكَ|ترجمه=به خاطر آنچه از فضل تو به ما خبر داده‌اند به چنین یقینی رسیده‌ام.}} بنابر این امام می‌خواهد برساند که خداوندی که ضعف ما را می‌داند و حیله‌های شیطانی و نفسانی در دنیا را هم می‌داند، ممکن نیست [[توبه]] این شخص را نپذیرد و با آن همه عبادت‌ها، باز به خاطر کوتاهی‌های کوچک عذاب کند و این نه این که خداوند چنین حقی نداشته باشد، بلکه چون فضل خداوند بیشتر از این است که توبه بنده را نپذیرد. البته بدون توبه را حضرت نمی‌گوید چون قبل از جمله {{متن عربی|مَا هَكَذَا الظَّنُّ بِكَ}} می‌فرماید اعضا و جوارحی که از تو طلب مغفرت دارند {{متن عربی|وَ أَشارَتْ بِاسْتِغْفارِكَ مُذْعِنَةً}}.


امام علی(ع) در جای دیگر دعای کمیل عرضه می‌دارد {{متن عربی|ما ذٰلِكَ الظَّنُ بِكَ|ترجمه=خدایا یقین من به تو این نیست}} دلایل این یقین به فضل و احسان الهی را چنین بیان می‌کند: «ای سرپرست مؤمنان؛ ای غایت آرزوهای [[عارفان]]! ای فریادرس فریادخواهان! ای دوست دل‌های صادق و ای خدای جهانیان! آیا من بپذیرم که تو صدای بنده‌ات را در آتش به خاطر جرمش بشنوی که با امیدواری تو را صدا می‌زند و امید به رحمت تو دارد و با زبان [[اهل توحید]] تو را ندا می‌کند و به پروردگاری تو متوسل شده‌است؟ خدایا بنده‌ات چگونه در عذاب بماند در حالی که امید حلم تو را داشت؟ یا چگونه آتش را تحمل کند در حالی که امیدوار به [[فضل و رحمت]] توست …» تا به این فراز می‌رسد: {{متن عربی|هَيْهاتَ ما ذٰلِكَ الظَّنُ بِكَ|ترجمه=خدا یقین من به تو غیر این است؛}} یعنی من یقین دارم، تو کسی را که امیدوار به بخشش، فضل، رحمت، عفو و [[حلم]] تو بود و از روی صداقت چنین امیدی را داشت، عذاب نمی‌کنی.
امام علی(ع) در جای دیگر دعای کمیل عرضه می‌دارد {{متن عربی|ما ذٰلِكَ الظَّنُ بِكَ|ترجمه=خدایا یقین من به تو این نیست}} دلایل این یقین به فضل و احسان الهی را چنین بیان می‌کند: «ای سرپرست مؤمنان؛ ای غایت آرزوهای [[عارفان]]! ای فریادرس فریادخواهان! ای دوست دل‌های صادق و ای خدای جهانیان! آیا من بپذیرم که تو صدای بنده‌ات را در آتش به خاطر جرمش بشنوی که با امیدواری تو را صدا می‌زند و امید به رحمت تو دارد و با زبان [[اهل توحید]] تو را ندا می‌کند و به پروردگاری تو متوسل شده‌ است؟ خدایا بنده‌ات چگونه در عذاب بماند در حالی که امید حلم تو را داشت؟ یا چگونه آتش را تحمل کند در حالی که امیدوار به [[فضل و رحمت]] توست …» تا به این فراز می‌رسد: {{متن عربی|هَيْهاتَ ما ذٰلِكَ الظَّنُ بِكَ|ترجمه=خدا یقین من به تو غیر این است؛}} یعنی من یقین دارم، تو کسی را که امیدوار به بخشش، فضل، رحمت، عفو و [[حلم]] تو بود و از روی صداقت چنین امیدی را داشت، عذاب نمی‌کنی.


سپس می‌فرماید: «خدایا آنچه من از فضل تو می‌شناسم، این نیست. و آنچه تو با [[یکتا پرستان]] می‌کنی، این نیست.» علت این که ظن به یقین معنا شده است ادامه مناجات آن حضرت در دعای کمیل است که پس از جمله {{متن عربی|هَيْهاتَ ما ذٰلِكَ الظَّنُ بِكَ}} می‌گوید: من با یقین قاطع می‌دانم {{متن عربی|فَبِالْيَقِينِ أَقْطَعُ}} اگر حکمت تو این نبود که بنده‌ات را به خاطر انکار تو و عناد کردنشان در آتش عذاب کنی، البته به آتش فرمان می‌دادی تا سرد و سلامت باشد و هیچ‌کس را در آن، جا نمی‌دادی.
سپس می‌فرماید: «خدایا آنچه من از فضل تو می‌شناسم، این نیست. و آنچه تو با [[یکتا پرستان]] می‌کنی، این نیست.» علت این که ظن به یقین معنا شده است ادامه مناجات آن حضرت در دعای کمیل است که پس از جمله {{متن عربی|هَيْهاتَ ما ذٰلِكَ الظَّنُ بِكَ}} می‌گوید: من با یقین قاطع می‌دانم {{متن عربی|فَبِالْيَقِينِ أَقْطَعُ}} اگر حکمت تو این نبود که بنده‌ات را به خاطر انکار تو و عناد کردنشان در آتش عذاب کنی، البته به آتش فرمان می‌دادی تا سرد و سلامت باشد و هیچ‌کس را در آن، جا نمی‌دادی.
۱٬۴۰۷

ویرایش