مسخ در قرآن

سؤال

در رابطه با مسخ شدگان توضيحاتي دهيد؟

مسخ به معنای دگرگونی شکلی به شکل دیگر، از عذاب‌های الهی گروهی است که به دلیل عدم پیروی از دستور خدا به این عذاب گرفتار شدند. در قرآن مسخ، در مورد اهل قیامت، گروهی از بنی اسرائیل و عده‌ای از حواریون آمده است. در جریان مسخ گروهی از بنی اسرائیل اینطور آمده است که این گروه از صید ماهی در روز شنبه منع شده بودند و به دلیل پیمان شکنی تبدیل به بوزینه شدند. در مورد حواریون هم که داستان آن در سوره مائده آمده است، عده‌ای درخواست طعام آسمانی کردند و پس از نزول مائده بازهم قبول نکردند. در تفاسیر آمده است که این عده تبدیل به خوک شدند.

معنای لغوی و اصطلاحی

واژه مسخ در لغت به معنای، زشت شدن طبيعت، اخلاق و دگرگوني شكلي به شكل ديگر است. در اصطلاح عرفا، مسخ عبارت از مسخ دل‌هاي آنان است كه از درگاه حق رانده شده اند. به گونه اي كه در آغاز دلهاشان رو به سوي خداوند بوده، اما پس از آن از خداوند دل گردانند و اسير وسوسه شيطان شوند و افسار دل به هواي نفس سپارند.

مسخ اهل قیامت

واژه مسخ درباره اهل قيامت يك بار در قرآن آمده است. ﴿و لو نشاء لمسخناهم علي مكانتهم فما استطاعوا مضيا و لا يرجعون؛ و اگر بخواهيم آنان را بر جايگاهشان، مسخ كنيم، پس نتوانند از آنجا بگذرند و نيز بر نمي گردند.﴾(یس:۶۷) از ابن عباس روايت شده است كه منظور از مسخ در اين آيه آن است كه آنان را به شكل بوزينه و گراز در مي‌آوريم..

مسخ بنی اسرائیل

در قرآن كريم به موضوع مسخ بني اسرائيل كه با حكم حرمت صيد در روز شنبه مخالفت كردند و در آن روز به صيد ماهي پرداختند، دو بار اشاره شده است:

• خداوند متعال مي‌فرمايد: الگو:وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَوْا مِنْكُمْ فِي السَّبْتِ فَقُلْنَا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خَاسِئِينَ

• در جايي دیگر مي فرمايد: ﴿فَلَمَّا عَتَوْا عَنْ مَا نُهُوا عَنْهُ قُلْنَا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خَاسِئِينَ؛ پس چون به ترك آنچه از آن نهي شده بودند كبر ورزيدند، به آنان گفتيم: همچون بوزينه گان خوار و زبون باشيد.﴾(اعراف:۱۶۶) از ظاهر عبارت قرآن كريم بر مي‌‌آيد كه آنان واقعا مسخ شدند و به صورت بوزينه گان در آمدند و نظر بيشتر مفسران نيز همين است و گفته اند آنان پس از اين مسخ بيش از سه روز زنده نماندند.

امام صادق(ع) درباره چگونگی تبدیل بنی اسرائیل به بوزینگان فرمودند: آنان به حالت مسخ سه روز باقي ماندند و سپس مردند و از آنان نسلي باقي نماند و ميمون‌هاي فعلي مثل همان ميمون‌ها هستند. (مشابه آنها در شكلند ولي از نسل آنها نيستند.).

گروهی از امت عیسی(ع)

گروهي از امت عيسي(ع) نيز وجود داشتند كه پس از نزول مائده آسماني و مشاهده اعجاز باز هم كفر ورزيدند و با پیامبرشان مخالفت كردند، و در نتيجه به صورت خوك درآمدند. در قرآن آمده است ﴿قَالَ اللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيْكُمْ ۖ فَمَنْ يَكْفُرْ بَعْدُ مِنْكُمْ فَإِنِّي أُعَذِّبُهُ عَذَابًا لَا أُعَذِّبُهُ أَحَدًا مِنَ الْعَالَمِينَ؛ خدا گفت: من آن مائده را برای شما می‌فرستم، ولی هر که بعد از نزول مائده کافر شود وی را عذابی کنم که هیچ یک از جهانیان را چنان عذاب نکنم.﴾(مائده:۱۱۵.). بنابر تفاسیر و روایات، عذاب خداوند تبدیل این گروه به خوک بوده است.

عذاب این گروه در آیه دیگری در سوره مائده ذکر شده است: ﴿قُلْ هَلْ أُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذَٰلِكَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ ۚ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيْهِ وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَازِيرَ وَعَبَدَ الطَّاغُوتَ ۚ أُولَٰئِكَ شَرٌّ مَكَانًا وَأَضَلُّ عَنْ سَوَاءِ السَّبِيلِ؛ بگو آيا شما را آگاه كنم كه كدام قوم نزد خداوند بدترين هستند؟ آن كساني كه خداوند بر آن‌ها لعنت و غضب كرده، و آن‌ها را به شكل بوزينه و خوك مسخ نمود و پرستندگان طاغوت. اين گروه بدترين مردم و گمراه‌ترين خلق از راه راست هستند.﴾(مائده:۶۰) در این آیه تبدیل گروهی به خوک آورده شده است.