مراحل کلی مبارزه با نفس: تفاوت میان نسخه‌ها

در آیات و روایات و توصیه‌های اخلاقی و عرفانی و ادبیات ما، پیروی از هوای نفس سرچشمه همه خطاها و گمراهی‌ها به شمار آمده است و سبب هلاکت و نابودی انسان دانسته شده است.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۶۷، ص۶۴، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق.</ref> بنابراین منظور از مبارزه با نفس، مقابله با نفسی هست که انسان را به سمت ظلمت و شقاوت أمر می‌کند. نکته قابل توجه و مهم این است که موفقیت در این مبارزه حیاتی فقط با نظر لطف و رحمت الهی قابل تحقق است؛{{قرآن|وَمَا أُبَرِّئُ نَفْسِی إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّی|ترجمه=من خود را از گناه تبرئه نمی‌کنم؛ زیرا نفس طغیان گر، بسیار به بدی فرمان می‌دهد مگر زمانی که پروردگارم رحم کند؛|سوره=یوسف(۱۲)|آیه=۵۳}}و شخصی که قدم در این مسیر می‌گذرد لازم است که همواره دست نیاز به رحمت معبود بلند کند و از او کمک بخواهد.

البته باید گفت که برای مقابله با نفس مراحل گوناگونی از جهات مختلف گفته شده است مانند اینکه ابتدا باید مبارزه کرد برای معصیت نکردن، سپس وارد مراحل بالاتر شد مثل ترک مکروهات، مباحات، خلاف مروت و ….

ذکر این مراحل به منزله آن است که اینها در طول یکدیگر می‌باشند یعنی اینکه ابتدا باید شخص از خواب غفلت و بی‌مبالاتی بیدار شود و از راه اشتباهی که می‌رود بازگردد و با توبه واقعی در مسیر عبودیت پروردگار قدم بردارد، رفتارهای خود را همیشه زیر نظر گیرد و برخلاف رضایت او عمل نکند. در طی این مسیر آنچه مقدم است عبارت است از انجام امور واجب و ترک حرام ها؛ لذا با وجود ارتکاب گناهان،انجام مستحبات و ترک مباحات چندان برای انسان مفید نخواهد بود.

  |شاخه فرعی۱ = تهذیب نفس

  |شاخه فرعی۲ = خودشناسی

  |شاخه فرعی۳ =

  | نمایه =