عدالت صحابه: تفاوت میان نسخه‌ها

۷٬۱۰۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۲
افزودن مطلب
(ابرابزار)
(افزودن مطلب)
 
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=Mnazarzadeh}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
خط ۵: خط ۴:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
[[صحابه پیامبر(ص)]] در نظر [[اهل سنت]]، عادل هستند. موافقان عدالت صحابه به آیاتی از قرآن مانند بهترین امت بودن، رضایت خداوند از صحابه و رفع عذاب از آن‌ها استناد کرده‌اند. همچنین برخی از روایات نقل شده از اهل سنت در تمجید صحابه نیز از ادله موافقان است. در مقابل مخالفان عدالت صحابه، با تأیید عدالت برخی از صحابه راستین پیامبر(ص)، معتقدند برخی از صحابه اعمالی منافی عدالت انجام داده‌اند که در قرآن ذکر شده است، مانند انجام گناه، نفاق، کسانی که به پیامبر(ص) اتهام می‌زدند و افرادی که قلب‌هایشان مریض است. در روایات نقل شده توسط اهل سنت نیز مواردی مانند اجرای حد بر برخی از صحابه و جهنمی بودن آن‌ها ذکر شده است.


== مراد از صحابه ==
== مراد از صحابه ==
{{اصلی|صحابه}}
{{اصلی|صحابه}}
صحابه در عبارات علمای اهل سنت دارای تعاریف مختلفی است که به اجمال به سه مورد اشاره می‌شود:
صحابه در عبارات علمای [[اهل سنت]] دارای تعاریف مختلفی است که به اجمال به سه مورد اشاره می‌شود:
* احمد بن حنبل می‌گوید هر کس با پیامبر(ص) مصاحب بوده و یک سال یا یک ماه یا یک روز یا یک لحظه او را دیده باشد، از اصحاب پیامبر است.<ref>ابوبعلی فراء حنبلی، العده فی اصول الفقه، ج۳، ص۹۸۸ به نقل از شیعه‌شناسی پاسخ به شبهات علی اصغر رضوانی، ج۱، ص۳۱۹.</ref>
* احمد بن حنبل می‌گوید هر کس با [[پیامبر(ص)]] مصاحب بوده و یک سال یا یک ماه یا یک روز یا یک لحظه او را دیده باشد، از اصحاب پیامبر(ص) است.<ref>ابوبعلی فراء حنبلی، العده فی اصول الفقه، ج۳، ص۹۸۸ به نقل از شیعه‌شناسی پاسخ به شبهات علی اصغر رضوانی، ج۱، ص۳۱۹.</ref>
* بخاری می‌گوید: هر مسلمانی که با پیامبر(ص) مصاحبت داشته، یا او را ملاقات نموده از اصحاب پیامبر است.<ref>ابن حجر عسقلانی شهاب الدین، فتح الباری شرح صحیح بخاری، ج۷، ص۳، دارالمعرفه للطباعه والنشر، بیروت، چاپ دوم.</ref>
* بخاری می‌گوید: هر مسلمانی که با پیامبر(ص) مصاحبت داشته، یا او را ملاقات نموده از اصحاب پیامبر(ص) است.<ref>ابن حجر عسقلانی شهاب الدین، فتح الباری شرح صحیح بخاری، ج۷، ص۳، دارالمعرفه للطباعه والنشر، بیروت، چاپ دوم.</ref>
* سعید بن مسبب می‌گوید: صحابی پیامبر تنها کسانی هستند که حداقل یک یا دو سال با آن حضرت بوده و در یک یا دو غزوه با رسول خدا(ص) شرکت کرده باشد.<ref>همان.</ref>
* سعید بن مسبب می‌گوید: صحابی پیامبر تنها کسانی هستند که حداقل یک یا دو سال با آن حضرت بوده و در یک یا دو [[غزوه]] با رسول خدا(ص) شرکت کرده باشد.<ref>همان.</ref>


== اختلاف در عدالت صحابه ==
== اختلاف در عدالت صحابه ==
درباره عدالت [[صحابه پیامبر(ص)|صحابه]] دو عقیده مخالف وجود دارد: اکثر [[اهل سنت]] عقیده دارند که همه صحابه افراد صالح، صادق، با تقوی و عادل بودند، به همین دلیل اگر هر کدام از آنان روایتی از [[پیامبر(ص)]] نقل کند صحیح و قابل قبول است، و کمترین ایرادی بر آنها جایز نبوده و اگر کارهای خلافی از آنها سر زده باشد باید توجیه گردد و از آن چشم پوشی شود.
درباره عدالت [[صحابه پیامبر(ص)|صحابه]] دو عقیده مختلف وجود دارد: اکثر [[اهل سنت]] عقیده دارند که همه صحابه افراد صالح، صادق، با تقوا و عادل بودند، به همین دلیل اگر هر کدام از آنان روایتی از [[پیامبر(ص)]] نقل کند صحیح و قابل قبول است، و کمترین ایرادی بر آنها جایز نبوده و اگر کارهای خلافی از آنها سر زده باشد باید توجیه گردد و از آن چشم پوشی شود.


شیعه امامیه، عقیده دارند که در میان صحابه افراد با شخصیت، فداکار، پاک، با تقوی فراوان بوده‌اند، ولی افراد منافق و ناصالح نیز وجود داشته که قرآن مجید و پیامبر اسلام از آنها بیزاری می‌جستند. تنها صحابه پیامبر بودن فضیلتی نیست که موجب شود صدور اعمال منافی عدالت نادیده گرفته شود.
اهل‌تسنن، صحابی بودن را نه تنها امتیاز و فضیلت دانسته، بلکه مصحّح عدالت نیز می‌دانند. در میان کلمات بزرگان اهل‌تسنن، افراط در مدح صحابه و مذمّت در حق منتقدان آنان به چشم می‌خورد که برای نمونه به بعضی اشاره می‌شود:
 
۱ – انتقاد بر صحابه مساوی با ارتداد و کفر: کسانی که یکی از صحابه رسول خدا(ص) را مورد انتقاد قرار ‌دهند، زندیق و کافر هستند.<ref>یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۳۴، به نقل از الاصابه، ابن حجر العسقلانی، ص۱۷ و ۱۸.</ref>
 
۲- طرد انتقاد کننده صحابه از جامعه: هر کسی از صحابه عیب‌جویی کند یا نقصی بر آنان بگیرد، با او چیزی نخورید و نیاشامید و بر جنازه‌اش [[نماز]] نخوانید.<ref>یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۳۴، به نقل از الکبائر، الذهبی، ص۲۳۸.</ref>
 
بنابراین نظر، همه صحابه عادل بوده، سخنانشان صحیح و اعمالشان درست است، اگر چه سخن و عمل آنها با کتاب و [[سنت]] منافات داشته باشد، چون آنان [[مجتهد]] بوده و خود بهتر به سنت آگاهی داشتند.
 
[[شیعه]] امامیه، عقیده دارند که در میان صحابه افراد با شخصیت، فداکار، پاک و با تقوا فراوان بوده‌اند، ولی افراد منافق و ناصالح نیز وجود داشته که قرآن و پیامبر(ص) از آن‌ها بیزاری می‌جستند. تنها صحابه پیامبر بودن فضیلتی نیست که موجب شود صدور اعمال منافی عدالت نادیده گرفته شود.
 
== دلایل موافقان ==
[[اهل سنت]] برای اثبات عدالت صحابه به برخی از آیات قرآن و روایات استناد کرده‌اند.
 
=== در قرآن ===
آیاتی که در قرآن، در مورد تمجید از صحابه و امت پیامبر(ص) آمده است به چند گروه تقسیم می‌شود:
* برخی آیات که از امت پیامبر(ص) تمجید کرده است. مانند آیات {{قرآن|کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ|ترجمه=شما بهترین امتی هستید که برای مردم به وجود آورده شدید|سوره=آل عمران|آیه=۱۱۰}} و آیه {{قرآن|وَکَذٰلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَی النَّاسِ|ترجمه=و شما را گروهی قرار داده‌ایم که در نهایت میانه‌روی هستید تا شما در مقابل (مخالفان) گواه باشید|سوره=بقره|آیه=۱۴۳}} بنابر برخی از تفاسیر اهل سنت، امت وسط به معنای عدالت صحابه است.
* آیاتی که از عذاب را از صحابی پیامبر نفی کرده است: {{قرآن|یَوْمَ لَا یُخْزِی اللَّهُ النَّبِیَّ وَالَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ|ترجمه=روزی که خداوند، پیامبر اکرم(ص) و کسانی که همراه وی هستند، ذلیل و رسوا نخواهد کرد.|سوره=تحریم|آیه=۸}}
* آیاتی که رضایت الهی را برای صحابه اثبات می‌کند: {{قرآن|وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِ‌ینَ وَالْأَنصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّ‌ضِی اللَّـهُ عَنْهُمْ وَرَ‌ضُوا عَنْهُ|ترجمه=و پیشگامان نخستین از مهاجران و انصار، و کسانی که با نیکوکاری از آنان پیروی کردند، خدا از ایشان خشنود و آنان [نیز] از او خشنودند|سوره=توبه|آیه=۱۰۰}} و آیه {{قرآن|لَّقَدْ رَضِیَ اللَّـهُ عَنِ الْمُؤْمِنِینَ إِذْ یُبَایِعُونَکَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ|ترجمه=به راستی خدا هنگامی که مؤمنان، زیر آن درخت با تو بیعت می‌کردند از آنان خشنود شد|سوره=فتح|آیه=۱۸}}
 
=== روایات ===
برخی از روایاتی که در شأن صحابه توسط پیامبر(ص) صادر شده است، اشاره می‌گردد:
* اهل سنت از رسول خدا(ص) نقل کرده‌اند: بهترین مردمان، مردم عصر من هستند…<ref>بخاری، محمد، صحیح البخاری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۱ق، ج۳، ص۱۵۱.</ref>
* [[پیامبر(ص)]] فرمودند: صحابه مرا بد نگویید زیرا اگر کسی از شما برابر کوه احد طلا در راه خدا خرج کند برابر با مدّ صحابی و حتی با نصف مدش هم نمی‌تواند باشد.<ref>همان، ج۴، ص۱۵۹.</ref>
* در روایت دیگری که از پیامبر(ص) در کتب اهل سنت نقل شده است آمده است: هر گاه کسانی را دیدید که از اصحاب من بدگویی می‌کنند بگوئید لعنت خدا باد بر کسی که بد است.<ref>همان، ص۱۹۵.</ref>
 
== دلایل مخالفان ==
مخالفان عدالت صحابه، یک دلیل عمده برای رد عدالت صحابه اقامه کرده‌اند، و آن اینکه در هیچ‌یک از آیات و روایاتی که اهل سنت برای عدالت صحابه نقل کرده‌اند، صحبتی از عدالت همه صحابه نشده است، بنابر این با توجه به قرائن دیگر مانند آیات و روایاتی که از منابع خود اهل سنت نقل شده است، برخی از صحابه اعمالی مانند گناه، نفاق، تهمت و سایر مواردی که مخالف عدالت است انجام داده‌اند.


== دلایل رد عدالت صحابه ==
=== در قرآن ===
=== در قرآن ===
افرادی از اهل سنت که می‌گویند همه صحابه بدون هیچ استثنائی دارای مقام عدالت بودند، آیاتی که در آن به نقد عملکرد صحابه پرداخته است را در نظر نگرفته‌اند:
افرادی از اهل سنت که می‌گویند همه صحابه بدون هیچ استثنائی دارای مقام عدالت بودند، آیاتی که در آن به نقد عملکرد صحابه پرداخته است را در نظر نگرفته‌اند:
خط ۴۲: خط ۶۷:
* رسول خدا می‌فرماید: گروه از اصحاب من که گرفتار عذاب‌اند، من می‌گویم اینها اصحاب من اصحاب نی‌اند گفته می‌شود، اینها بد از مفارقت تو به عقب برگشته علی الدام مرتد بودند.<ref>بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، ج۷، ص۲۰۸ کتاب الرقاق، دارالفکر للطباعه والنشر والتوزیع، بیروت ۱۴۰۱.</ref>
* رسول خدا می‌فرماید: گروه از اصحاب من که گرفتار عذاب‌اند، من می‌گویم اینها اصحاب من اصحاب نی‌اند گفته می‌شود، اینها بد از مفارقت تو به عقب برگشته علی الدام مرتد بودند.<ref>بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، ج۷، ص۲۰۸ کتاب الرقاق، دارالفکر للطباعه والنشر والتوزیع، بیروت ۱۴۰۱.</ref>
* [[ام سلمه]] می‌گوید: از رسول خدا(ص) شنیدم که فرمود: از اصحاب من کسانی هستند که بعد از مردن هرگز مرا نخواهند دید.<ref>ابوریه المصری، محمود، اضواء علی السنّه المحمدیه پاورقی، ص۳۴۵، نشر البطحاء چاپ ۵.</ref>
* [[ام سلمه]] می‌گوید: از رسول خدا(ص) شنیدم که فرمود: از اصحاب من کسانی هستند که بعد از مردن هرگز مرا نخواهند دید.<ref>ابوریه المصری، محمود، اضواء علی السنّه المحمدیه پاورقی، ص۳۴۵، نشر البطحاء چاپ ۵.</ref>
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}


== منابع ==
== منابع ==
خط ۵۰: خط ۷۲:
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = ادیان و مذاهب
  | شاخه اصلی = ادیان و مذاهب
|شاخه فرعی۱ = اسلام
| شاخه فرعی۱ = اسلام
|شاخه فرعی۲ = صحابه
| شاخه فرعی۲ = صحابه
|شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =شد
  | تیترها =
  | تیترها =شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
| بازبینی نویسنده =
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ب
  | کیفیت =
  | کیفیت =ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۶۰۲

ویرایش