راه‌های حل اختلاف بین بستگان
برای بهبود و تقویت روابط بین بستگان و ترغیب و تشویق افراد به انجام صلۀ رحم چه پيشنهادي داريد؟
اصلاح بين فاميل و تلاش براي از بين بردن كدورتها و برقراري روابط آنها، بسيار مورد تأکید اسلام قرار گرفته است. تا آنجا كه رسول خدا(ص) در كلامي زيبا اين امر را برتر از روزه و نماز و صدقه برشمردند[۱]. اما اين كار غالباً امري پيچيده است؛ مخصوصاً در كينههاي ريشهدار و كهنه به همين دليل براي رسيدن به آن بايد از نكات و دقايقي بهره گرفت، كه به برخي اشاره ميشود.
۱. پيدا كردن ريشههاي اختلاف: چرا كه با ريشهيابي، موضع درمان و تصميم براي راه حل آن روشنتر ميگردد.
۲. شتابزدگي در بسياري از مواقع، نتيجه معكوس دارد به خصوص اگر اختلافات عميق و ريشهدار باشد. در اين گونه موارد بايد جهات اختلاف را بررسي كرد و گاه روي كاغذ آورد، سپس به حل يك يك آنها پرداخت و به هر يك از دو طرف امتيازي داده شود و تعادلي برقرار گردد و كار به صلح و آشتي و سپس برقراري روابط بيانجامد.
۳. بايد در مسائل عاطفي، از آيات و رواياتي كه عواطف مذهبي طرفين را تحريك و بسيج ميكند، بهره گرفت و هر دو طرف يا آنكه قطع روابط نموده، را از عواقب و زشتي آن با خبر نمود.
۴. ميتوان براي هر دو طرف شخصيت والايي قائل شد تا به خاطر احساس شخصيت حاضر به عفو و گذشت نسبت به بعضي از خواستههاي خود بشود و يا از آنكه آگاهتر است يا خاضعتر و يا كوچكتر است، در كمال احترام خواهش نمود كه پيش قدم شود و با دادن هديه و يا با شروع سخن به قضيه خاتمه بدهد.
۵. مراحل تدريج را نبايد از نظر دور داشت و مثلا در ابتدا با پيغام و بعد تلفني و بعد حضوري باب رفع كدورتها و قطع رحم را باز نمود.
۶. گاه اصلاح كننده در صورت نياز، بايد از خود نوعي فداكاري به خرج دهد و مثلاً زمينه تشكيل جلسهاي مشترك و يا تحمل ديگر هزينههاي مالي را فراهم آورد.
۷. شخص مصلح بايد خود را بيطرف و نسبت به هر دو علاقهمند و با محبت نشان دهد، زيرا هرگونه جانبداري از يكي از طرف او را از رسيدن به مقصود باز ميدارد.
۸. شخص آشتي دهنده نبايد به دنبال تعيين مقصر و مجرم باشد. چرا كه آتش اختلاف و كدورت را شعلهور مينمايد، بلكه از آنها بخواهد با بزرگواري همديگر را ببخشند و از كوتاهيهاي جزئي صرفنظر نمايند.
۹. جايگاه خانوادگي و يا اجتماعي كسي كه ميانجيگري ميكند؛ بسيار مهم است.
۱۰. يكي از موارد جواز دروغ[۲] همين موارد است؛ مثلاً بگويد فلان كس به تو علاقه زياد دارد و بارها در پشت سر ذكر خير شما را ميگفت) و براي آشتي ابراز آمادگي نمود.
۱۱. در بسياري از مواقع، پيمودن اين راه نياز به صبر و حوصله و خونسردي دارد. و نبايد زود نااميد شد؛ چرا كه پيچيدهترين اختلافات را ميتوان با شكيبايي و تدبير حل كرد. به هم زدن روابط و قطع رحم، كار سريع و آساني است، ولي اصلاح آن نياز به زمان دارد. يك بناي عظيم را ميتوان با چند بمب منفجر كرد و با خاك يكسان نمود، ولي ساختن آن سالها وقت لازم دارد. بناي اعتماد و دوستي و محبت و صميميت در ميان فاميل و ارحام نيز چنين است. بنابراين شتابزدگي هرگز عاقلانه نيست.
مطالعه بیشتر
زواری نسب میانجی، سلمان، صله ارحام آثار و ثمرات آن، قم: نوید اسلام، ۱۳۸۱. غریب شاه، مصطفی، خویشاوندی و صله ارحام، تهران: قلم علم، ۱۳۸۹. محمودی ارسنجانی، علی، حقوق والدین و صله رحم، احترام به سادات و همسایه، قم: مدرسه امام علی بن ابیطالب(ع)، ۱۳۸۹.8. بارکر، آلن، بهبود مهارت‌های ارتباطی، ترجمۀ عبدالرضا شاه محمدی، تهران: فریش، ۱۳۸۹.