۶٬۸۱۴
ویرایش
←بستر تاریخی
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
بستر تاریخی ایراد این خطبه انتقاد [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] از چهار بخشنامه معاویه علیه امام علی(ع) و شیعیانش و به نفع [[بنی‌امیه|امویان]] و پیروان آنان قلمداد شده است.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی(ع) از مدینه تا کربلا، ص۳۶۶–۳۶۸.</ref> در بخشنامه اول از همه خطبا خواسته شد تا [[امام علی(ع)]] را بر منابر لعنت کنند،<ref>سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، تحقیق علاءالدین موسوی، تهران، مؤسسة البعثة، ۱۴۰۷ق، ص۱۶۴.</ref> بر شیعیان سخت بگیرند،<ref>سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص۱۶۵–۱۶۶.</ref> شهادت آنان در محاکم شرعی را نپذیرند<ref>سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص۱۶۶.</ref> و مناقب عثمان را بر منابر نقل کنند و برای نقل‌کنندگان حقوقی معین کنند.<ref>سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص۱۶۶.</ref> در بخشنامه دوم، معاویه نقل فضائل [[ابوبکر]] و [[عمر]] را وظیفه واعظان قرار داد و به آنان گفت که مشابه [[فضایل امام علی(ع) در کلام اهل‌سنت|فضائل امام علی(ع)]] را برای صحابه بیاورند، تا از نظر او [[اهل‌بیت(ع)]] منکوب شوند.<ref>سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص۱۶۶–۱۶۷.</ref> در بخشنامه سوم و چهارم، [[معاویه]] دستور داد نام متهمان به دوستی با امام علی(ع) و خاندانش را از دیوان بیت المال حذف کنند و زندگی را بر آنان سخت کنند و خانه‌هایشان را بر سرشان خراب کنند.<ref>سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص۱۶۷–۱۶۸.</ref> | بستر تاریخی ایراد این خطبه انتقاد [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] از چهار بخشنامه معاویه علیه امام علی(ع) و شیعیانش و به نفع [[بنی‌امیه|امویان]] و پیروان آنان قلمداد شده است.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی(ع) از مدینه تا کربلا، ص۳۶۶–۳۶۸.</ref> در بخشنامه اول از همه خطبا خواسته شد تا [[امام علی(ع)]] را بر منابر لعنت کنند،<ref>سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، تحقیق علاءالدین موسوی، تهران، مؤسسة البعثة، ۱۴۰۷ق، ص۱۶۴.</ref> بر شیعیان سخت بگیرند،<ref>سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص۱۶۵–۱۶۶.</ref> شهادت آنان در محاکم شرعی را نپذیرند<ref>سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص۱۶۶.</ref> و مناقب عثمان را بر منابر نقل کنند و برای نقل‌کنندگان حقوقی معین کنند.<ref>سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص۱۶۶.</ref> در بخشنامه دوم، معاویه نقل فضائل [[ابوبکر]] و [[عمر]] را وظیفه واعظان قرار داد و به آنان گفت که مشابه [[فضایل امام علی(ع) در کلام اهل‌سنت|فضائل امام علی(ع)]] را برای صحابه بیاورند، تا از نظر او [[اهل‌بیت(ع)]] منکوب شوند.<ref>سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص۱۶۶–۱۶۷.</ref> در بخشنامه سوم و چهارم، [[معاویه]] دستور داد نام متهمان به دوستی با امام علی(ع) و خاندانش را از دیوان بیت المال حذف کنند و زندگی را بر آنان سخت کنند و خانه‌هایشان را بر سرشان خراب کنند.<ref>سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص۱۶۷–۱۶۸.</ref> | ||
در [[کتاب سلیم بن قیس هلالی|کتاب سلیم بن قیس]] در ادامه اضافه شده که فشار و اختناق همچنان ادامه داشت، ولی پس از شهادت امام حسن(ع) به اوج رسید؛ به طوری که شیعیان | در [[کتاب سلیم بن قیس هلالی|کتاب سلیم بن قیس]] در ادامه اضافه شده که فشار و اختناق همچنان ادامه داشت، ولی پس از شهادت [[امام حسن(ع)]] به اوج رسید؛ به طوری که شیعیان به‌شدت تحت تعقیب، آزار و قتل قرار گرفتند.<ref>سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص۱۶۸.</ref> در این شرایط، امام حسین(ع) در سفر حجی در سال ۵۸ یا ۵۹ق، در سرزمین منا و در میان جمع قابل توجهی از صحابه و تابعان، خطبه‌ای علیه سیاست‌های معاویه ایراد کرد.<ref>سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص۱۶۸.</ref> | ||
== محتوا و منابع خطبه == | == محتوا و منابع خطبه == | ||
محمدصادق نجمی معتقد است که گرچه خطبه امام حسین(ع) در منا از نظر محتوا ابعاد گوناگونی دارد، در مجموع از سه بخش مستقل تشکیل شده است: | محمدصادق نجمی معتقد است که گرچه خطبه [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] در منا از نظر محتوا ابعاد گوناگونی دارد، در مجموع از سه بخش مستقل تشکیل شده است: | ||
*'''بخش اول''' که حاوی فضایل امام علی(ع) و اهل‌بیت(ع) در سیره رسول خدا(ص) است. | *'''بخش اول''' که حاوی فضایل [[امام علی(ع)]] و اهل‌بیت(ع) در سیره رسول خدا(ص) است. | ||
*'''بخش دوم''' که دعوت به امر به معروف و نهی از منکر و تأکید بر اهمیت انجام این وظیفه اسلامی در مقابل حکام ظالم است. | *'''بخش دوم''' که دعوت به [[امر به معروف و نهی از منکر]] و تأکید بر اهمیت انجام این وظیفه اسلامی در مقابل حکام ظالم است. | ||
*'''بخش سوم''' که شامل تأکید بر وظیفه عالمان و لزوم قیام آنان در مقابل ستمگران و مفاسد سکوت آنان در مقابل ظالمان است.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی(ع) از مدینه تا کربلا، ص۳۶۳.</ref> | *'''بخش سوم''' که شامل تأکید بر وظیفه عالمان و لزوم قیام آنان در مقابل ستمگران و مفاسد سکوت آنان در مقابل ظالمان است.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی(ع) از مدینه تا کربلا، ص۳۶۳.</ref> | ||
درباره منابع این خطبه گفته شده که، از میان بخش‌های سه‌گانه این خطبه، هریک از مورخان و محدثان به نقل بخشی از آن بسنده کرده‌اند و از نقل بقیه خطبه صرف نظر کرده‌اند: | درباره منابع این خطبه گفته شده که، از میان بخش‌های سه‌گانه این خطبه، هریک از مورخان و محدثان به نقل بخشی از آن بسنده کرده‌اند و از نقل بقیه خطبه صرف نظر کرده‌اند: | ||
* سلیم بن قیس هلالی (درگذشته سال ۹۰ق)، به‌تناسب بحث خود، فقط بخش اول خطبه را که مربوط به فضائل اهل‌بیت(ع) است را نقل کرده و تاریخ و محل ایراد خطبه را نیز مشخص کرده است. | * [[سلیم بن قیس هلالی]] (درگذشته سال ۹۰ق)، به‌تناسب بحث خود، فقط بخش اول خطبه را که مربوط به [[فضائل اهل‌بیت(ع)]] است را نقل کرده و تاریخ و محل ایراد خطبه را نیز مشخص کرده است. | ||
* | * [[ابن‌شعبه حرانی]]، محدث شیعه در قرن چهارم، در [[کتاب تحف العقول]] به نقل متن بخش دوم و سوم خطبه اکتفا کرده است. | ||
نجمی معتقد است که اگرچه محدثان این خطبه را | نجمی معتقد است که اگرچه محدثان این خطبه را در بخش‌های مختلف و متعدد نقل کرده‌اند، در مجموع این بخش‌ها همه یک خطبه هستند و این خطبه همان خطبه‌ای است که امام حسین(ع) آن را در منا ایراد کرده است.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی(ع) از مدینه تا کربلا، ص۳۶۳-۳۶۵.</ref> | ||
== متن و ترجمه بخش اول خطبه == | == متن و ترجمه بخش اول خطبه == | ||