۶۰۲
ویرایش
(صفحهای تازه حاوی «{{جا:ویرایش}} {{شروع متن}} {{سوال}} در خصوص «حی علی خیر العمل» و اینکه آیا اذان تعلیمی از سوی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم حاوی آن بوده یا نه؟ و علل حذف آن از سوی یکی از خلفا در اذان اهل سنت، نیز حقیر را آگاه فرمایید؟ {{پایان سوال}} {{پاسخ}} ==اذان...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲: | خط ۲: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
آیا اذان تعلیمی از سوی پیامبر اکرم(ص) حاوی «حی علی خیر العمل» بود؟ و دلیل حذف آن از سوی یکی از خلفا در اذان اهل سنت چیست؟ | |||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
«حَیَّ عَلیٰ خَیرِ العَمل» در اذان از فرازهای اختلافی میان شیعه و اهلسنت است. طبق گزارشهای تاریخی این فزار از زمان پیامبر(ص) تا زمان حکومت عمر جزوی از اذان بود. | |||
==جزوی از اذان== | |||
«حَیَّ عَلیٰ خَیرِ العَمل» بهمعنای «بشتابید بهسوی بهترین عمل»، از فرازهای [[اذان]] و [[اقامه]] است. این جمله از اختلافات [[شیعه]] و [[سنی]] است.<ref> عاملی، «حی علی خیر العمل فی الأذان»، ص۵۲.</ref> گاهی از آن و همچنین فراز «حی علَی الْفَلاح»، با عنوان «حَیْعَلَه» یاد میشود.<ref>انصاری، الموسوعة الفقهیة المیسرة، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۲۱۹.</ref> | |||
اذان | طبق پارهای از [[روایات]] کیفیت اذان توسط وحی به [[پیامبر(ص)]] رسید.<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، به تصحیح و تحقیق ربانی شیرازی، عبد الرحیم، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ چهارم، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۶۱۲.</ref> این واقعه در دو سال نخست [[هجرت]]، پس از [[تغییر قبله]] از بیت المقدس به سوی [[کعبه]]، تشریع گردید.<ref>جمعی از نویسندگان، دائره المعارف بزرگ اسلامی، تهران، انتشارات حیّان، چاپ اول، ۱۳۷۵ش. ج۷، ص۳۸۵.</ref> | ||
[[فقهای شیعه]] بر این مطلب [[اجماع]] دارند که مجموع جملات اذان و اقامه، سی و پنچ جمله (۱۸ جمله اذان و ۱۷ جمله اقامه) است و احادیث متعدد نیز بر این مطلب دلالت دارند. یکی از فرازهای اذان و اقامه «حیّ علی خیر العمل» است که دو بار در اذان و دوبار در اقامه ذکر میشود.<ref>سید مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۱۳۷؛ نوری، محمد اسماعیل، اذان شعار اسلام، قم، انتشارات احسن الحدیث، چاپ اول، ۱۳۷۷ش، ص۱۴.</ref> | |||
فقیهان اهلسنت حی علی خیر العمل را جزو اذان نمیدانند و به جای آن گفتن [[الصلاة خیر من النوم]] در اذان صبح را مستحب میدانند.<ref>نگاه کنید به جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعه، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۲۸۳.</ref> از نظر آنان گفتن حی علی خیر العمل در اذان [[مکروه]] است.<ref>نگاه کنید به نووی، المجموع شرح المهذب، دارالفکر، ج۳، ص۱۹۸.</ref> | |||
==حذف از اذان== | |||
بر اساس [[روایات]]، در زمان پیامبر(ص)، حی علی خیر العمل جزو اذان بود.<ref> نگاه کنید به بیهقی، السنن الکبری، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۶۲۵.</ref> این فراز از اذان و اقامه در زمان پیامبر اکرم(ص) و مدتی بعد از رحلت ایشان در اذان و اقامه ذکر میشد.<ref>وسائل الشیعه، همان، ج۵، ص۴۱۸.</ref> چنانکه گزارشهایی وجود دارد که برخی [[صحابه]] مانند [[عبدالله بن عمر]]،<ref>مالک بن انس، الموطأ، المکتبة العلمیة، ج۱، ص۵۵؛ بیهقی، السنن الکبری، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۶۲۵.</ref> [[بلال حبشی]]<ref>بیهقی، السنن الکبری، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۶۲۵.</ref> و ابومحذوره<ref> عزان، حی علی خیرالعمل، ۱۴۱۹ق، ص۲۱.</ref> در اذان حی علی خیر العمل میگفتند. | |||
این شعار تا حکومت عمر همچنان در اذانها گفته میشد.<ref>دائره المعارف بزرگ اسلامی، همان، ص۳۸۶ و اذان شعار اسلام، همان، ص۲۳.</ref> [[عمر بن خطاب]] در زمان حکومتش، حی علیٰ خیر العمل را از اذان حذف کرد.<ref>تفتازانی، شرحالمقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۸۳.</ref> بهگفته [[شیخ صدوق]]، به نقل از ابنعباس هدف خلیفه دوم جلوگیری از رویگردانی مردم از [[جهاد]] با استناد به برتری نماز عنوان شده است.<ref>صدوق، عللالشرائع، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۳۶۸.</ref> | |||
==نماد اذان شیعه== | |||
در طول تاریخ «حی علی خیر العمل» از نمادهای [[شیعه]] محسوب شده و در حکومتهای شیعه چون [[فاطمیان]]،<ref>ابنخلدون، دیوان المبتدأ، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۶۱.</ref> ابن طولون<ref>ابناثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۸، ص۵۹۰.</ref> و [[آلبویه]]<ref> حلبی، السیرة الحلبیه، دارالکتب العلمیه، ج۲، ص۱۳۶.</ref> و حتی پس از گرایش اولجایتو به مذهب تشیع، در اذان ذکر میشد.<ref>قاشانی، تاریخ اولجایتو، ۱۳۴۸ش، ص۱۰۰.</ref> | |||
حاکمان اهلسنت «حی علی خیر العمل» را از اذان حذف میکردند.<ref> ابنکثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۱۲، ص۲۶۳؛ ابناثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۹، ص۶۳۲.</ref> در مقابلِ حی علی خیر العمل، عبارت [[الصلاة خیر من النوم]] یا «تثویب» نماد اذان اهلسنت شد.<ref> نگاه کنید به مالک بن انس، الموطأ، المکتبة العلمیة، ج۱، ص۵۴.</ref> از نظر [[امامیه]] و [[زیدیه]]، اضافه کردن الصلاة خیر من النوم در اذان، [[بدعت]] دانسته شده است.<ref> سید مرتضی، السمائل الناصریات، ۱۴۱۷ق، ص۱۸۳.</ref> | |||
==مقصود از خیر العمل== | |||
در برخی روایات خیر العمل به [[نماز]] تفسیر شده است؛<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۰۶؛ ابن حیون، دعائم الاسلام، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۱۴۲؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۵۲.</ref> اما براساس برخی دیگر از احادیث، مراد از خیر العمل، [[ولایت]] <ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۳۶۸، ح۴؛ شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۲۴۱.</ref> یا نیکی به [[فاطمه(س)]] و فرزندان او<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۳۶۸، ح۵؛ شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۲۴۱.</ref> بیان شده است. در روایتی از [[امام کاظم علیهالسلام|امام کاظم(ع)]] علت حقیقی این کار، جلوگیری از گرایش مردم بهسوی ولایت دانسته شده است؛ هرچند در ظاهر علت آن جلوگیری از رویگردانی مردم از جهاد معرفی شده است.<ref>صدوق، عللالشرائع، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۳۶۸؛ وسائل الشیعه، همان، ج۵، ص۴۱۸.</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
خط ۴۵: | خط ۴۹: | ||
| شاخه فرعی۱ = حکومتهای پس از پیامبر(ص) | | شاخه فرعی۱ = حکومتهای پس از پیامبر(ص) | ||
| شاخه فرعی۲ = خلفا | | شاخه فرعی۲ = خلفا | ||
| شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | |||
| تیترها = | |||
| ویرایش = | |||
| لینکدهی = | |||
| ناوبری = | |||
| نمایه = | |||
| تغییر مسیر = | |||
| ارجاعات = | |||
| بازبینی = | |||
| تکمیل = | |||
| اولویت = | |||
| کیفیت = | |||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} |
ویرایش