حقوق کودک از نظر اسلام و حقوق بشر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}


حق کودک در اسلام و حقوق بشر عبارت است از حمایت و رعایت مواردی که به شادمانی و مصلحت بیشتر کودکان منتهی می‌شود. قوانین وضع شده در زمینه حقوق کودک ـچه در اسلام و چه در نظام حقوق بشرـ در جهت این است که از کودکان بیشترین حمایت صورت پذیرد تا آنان بتوانند به عنوان آینده‌سازان جامعه بشریت، به سعادت کامل و نهایی دست یابند.
حق کودک در اسلام و حقوق بشر عبارت است از حمایت و رعایت مواردی که به شادمانی و مصلحت بیشتر کودکان منتهی می‌شود. قوانین وضع شده در زمینه حقوق کودک ـ چه در اسلام و چه در نظام حقوق بشر ـ در جهت این است که از کودکان بیشترین حمایت صورت پذیرد تا آنان بتوانند به عنوان آینده‌سازان جامعه بشریت، به سعادت کامل و نهایی دست یابند.


در اسلام و قانون مدنی ایران، نگهداری کودک به نحو احسن بر عهده والدین اوست. همینطور باید کودک را به شیوه‌ای نیکو تعلیم دهند و تربیت کنند. اسلام به حقوق مالی کودک و فرزند هم توجه شایانی کرده و آن را تحت نفقه اقارب واجب کرده است؛ که شامل حق مسکن، خوراک و پوشاک و... می‌شود. و همینطور اسلام برای کودک حق تکریم و احترام قایل است.
در اسلام و قانون مدنی ایران، نگهداری کودک به نحو احسن بر عهده والدین اوست. همینطور باید کودک را به شیوه‌ای نیکو تعلیم دهند و تربیت کنند. اسلام به حقوق مالی کودک و فرزند هم توجه شایانی کرده و آن را تحت نفقه اقارب واجب کرده است؛ که شامل حق مسکن، خوراک و پوشاک و... می‌شود. و همینطور اسلام برای کودک حق تکریم و احترام قایل است.
خط ۱۴: خط ۱۴:


==حقوق اطفال از نظر اسلام==
==حقوق اطفال از نظر اسلام==
در مکتب اسلام، حقوق متعدد و در مراحل مختلفی برای کودکان مشخص شده‌است و والدین و افراد اجتماع موظف به رعایت این حقوق شده‌اند. اولین و اساسی‌ترین حق برای کودک، حق داشتن پدر و مادر شایسته‌ است. از نگاه اسلام، خانواده محبوبترین بنیاد و بنیان اجتماعی است. پدر و مادر بر اساس پیوند ازدواج در کنار هم قرار گرفته و کانون پر مهر و محبت خانواده را تشکیل می‌دهند. کودک محصول این پیوند مقدس خواهد بود. از دید اسلامی، رعایت این حق کودک منوط به پیوند و ازدواج قانونی و شرعی است؛ تولد فرزند خارج از این دایره، اولین تعدی به حقوق کودک است که اسلام از آن نهی کرده‌ است. کودکی که خود را محصول پیوندی بی‌هویت و غیر مقدس بداند در آینده دچار اختلال‌های عاطفی و روانی فراوان خواهد شد.
در مکتب اسلام، حقوق متعدد و در مراحل مختلفی برای کودکان مشخص شده‌ است و والدین و افراد اجتماع موظف به رعایت این حقوق شده‌اند. اولین و اساسی‌ترین حق برای کودک، حق داشتن پدر و مادر شایسته‌ است. از نگاه اسلام، خانواده محبوب‌ترین بنیاد و بنیان اجتماعی است. پدر و مادر بر اساس پیوند ازدواج در کنار هم قرار گرفته و کانون پر مهر و محبت خانواده را تشکیل می‌دهند. کودک محصول این پیوند مقدس خواهد بود. از دید اسلامی، رعایت این حق کودک منوط به پیوند و ازدواج قانونی و شرعی است؛ تولد فرزند خارج از این دایره، اولین تعدی به حقوق کودک است که اسلام از آن نهی کرده‌ است. کودکی که خود را محصول پیوندی بی‌هویت و غیر مقدس بداند در آینده دچار اختلال‌های عاطفی و روانی فراوان خواهد شد.


*از دیگر حقوقی که برای اطفال وجود دارد، حق حضانت است. فقهای [[امامیه]] در تعریف حضانت بیان می‌کنند: حضانت عبارت است از ولایت و سلطنت بر تربیت طفل و متعلقات آن از قبیل نگهداری کودک، گذاردن او در بستر، پاکیزه کردن، شستن جامه‌های او و مانند آن.<ref>شهید ثانی، سالک الافهام، ج۸، ص۴۲۱؛ خوانساری، سید احمد، جامع المدارک، ج۴، صص ۴۷۲ و ۴۷۳.</ref>بنابراین، در حضانت، هر آنچه که برای نگهداری طفل مطابق اقتضای سن او لازم است، باید انجام گیرد. حضانت، هم ناظر به حمایت جسمی از کودک است و هم ناظر به حمایت روحی و اخلاقی طفل. ماده ۱۱۶۸ [[قانون مدنی]] ایران در این باره مقرر می‌دارد: «نگاهداری اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین است».
*از دیگر حقوقی که برای اطفال وجود دارد، حق حضانت است. فقهای [[امامیه]] در تعریف حضانت بیان می‌کنند: حضانت عبارت است از ولایت و سلطنت بر تربیت طفل و متعلقات آن از قبیل نگهداری کودک، گذاردن او در بستر، پاکیزه کردن، شستن جامه‌های او و مانند آن.<ref>شهید ثانی، سالک الافهام، ج۸، ص۴۲۱؛ خوانساری، سید احمد، جامع المدارک، ج۴، صص ۴۷۲ و ۴۷۳.</ref>بنابراین، در حضانت، هر آنچه که برای نگهداری طفل مطابق اقتضای سن او لازم است، باید انجام گیرد. حضانت، هم ناظر به حمایت جسمی از کودک است و هم ناظر به حمایت روحی و اخلاقی طفل. ماده ۱۱۶۸ [[قانون مدنی]] ایران در این باره مقرر می‌دارد: «نگاهداری اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین است».


*یکی دیگر از حقوق مهم که برای کودکان در اسلام مورد توجه فراوان قرار گرفته‌است، حق تعلیم و تربیت آنان است. تعلیم و تربیت غالباً با هم استعمال می‌شوند، به طوری که گویا یک معنا دارند؛ در صورتی که هر یک از آنها دارای مفهومی غیر از مفهوم دیگری است. «تعلیم» در لغت به معنای یاد دادن و آموزش بوده و عبارت است از انتقال علوم و فنون و به‌طور کلی انتقال دانسته‌ها به فراگیر و متعلم. و تربیت به معنای پرورش و نشو و نما دادن به کار می‌رود.
*از دیگر حقوق کودکان، حق تعلیم و تربیت آنان است. تعلیم و تربیت غالباً با هم استعمال می‌شوند، به طوری که گویا یک معنا دارند؛ در صورتی که هر یک از آنها دارای مفهومی غیر از مفهوم دیگری است. «تعلیم» در لغت به معنای یاد دادن و آموزش بوده و عبارت است از انتقال علوم و فنون و به‌طور کلی انتقال دانسته‌ها به فراگیر و متعلم. و تربیت به معنای پرورش و نشو و نما دادن به کار می‌رود.


*در اسلام ضمن این که به جایگاه علم و دانش آموزی به‌طور عمومی فراوان اشاره شده‌ است، تعلیم و تربیت فرزندان نیز به‌طور مستقل مورد توجه قرار گرفته و بر آن تأکید شده‌است. [[قانون مدنی ایران]] نیز که برگرفته شده از دیدگاه‌های اسلامی است، در ماده ۱۱۷۸ می‌گوید: «ابوین مکلف هستند در حدود توانایی خود به تربیت اطفال خویش بر حسب مقتضی اقدام کنند و نباید آن‌ها را مهمل بگذارند.» حق تعلیم و تربیت شاخه‌های گوناگونی از جمله تعلیم آموزه‌های دینی، علوم پایه و عمومی، تربیت عاطفی، تربیت اجتماعی و… را در بر می‌گیرد.
*در اسلام ضمن این که به جایگاه علم و دانش آموزی به‌طور عمومی فراوان اشاره شده‌ است، تعلیم و تربیت فرزندان نیز به‌طور مستقل مورد توجه قرار گرفته و بر آن تأکید شده‌است. [[قانون مدنی ایران]] نیز که برگرفته شده از دیدگاه‌های اسلامی است، در ماده ۱۱۷۸ می‌گوید: «ابوین مکلف هستند در حدود توانایی خود به تربیت اطفال خویش بر حسب مقتضی اقدام کنند و نباید آن‌ها را مهمل بگذارند.» حق تعلیم و تربیت شاخه‌های گوناگونی از جمله تعلیم آموزه‌های دینی، علوم پایه و عمومی، تربیت عاطفی، تربیت اجتماعی و… را در بر می‌گیرد.


*اسلام به حقوق مالی کودکان توجه کرده و برای آنان نفقه در نظر گرفته‌ است و نفقه از حقوقی است که فرزندان نسبت به والدین و اجداد از آن برخوردارند. نفقه اولاد در حقوق اسلامی در ذیل عنوان نفقه اقارب مورد بحث قرار گرفته‌ است. نفقه در لغت به معنی هزینه، خرج، خرجی، آنچه هزینه عیال و اولاد، روزی و مایحتاج معاش آمده‌است.<ref>لغتنامه دهخدا، ج۴۸، ص۶۷۳.</ref> معنای اصطلاحی نفقه نیز نزدیک به معنی لغوی آن است و در اصطلاح فقهی و حقوقی عبارت از چیزهایی است که شخص برای ادامه زندگی به آنها محتاج است، از قبیل: خوراک، پوشاک، مسکن و اساس منزل و همه آنچه که یک شخص در زندگی به‌طور متعارف به آن نیازمند است.<ref>نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۳۱، ص۳۷۶.</ref> در فقه امامیه، نفقه ابوین و اولاد واجب است و بر آن ادعای اجماع مسلمین شده‌است و مستند آن آیه شریفه ۳۱ سوره اسراء است و علاوه بر این، روایات بسیاری نیز از اهل بیت (ع) در این زمینه وارد شده‌است.<ref>برای اطلاع از روایات، ر.ک. الحر العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۲۳۷.</ref>
*اسلام به حقوق مالی کودکان توجه کرده و برای آنان نفقه در نظر گرفته‌ است و نفقه از حقوقی است که فرزندان نسبت به والدین و اجداد از آن برخوردارند. نفقه اولاد در حقوق اسلامی در ذیل عنوان نفقه اقارب مورد بحث قرار گرفته‌ است. نفقه در لغت به معنی هزینه، خرج، خرجی، آنچه هزینه عیال و اولاد، روزی و مایحتاج معاش آمده‌است.<ref>لغتنامه دهخدا، ج۴۸، ص۶۷۳.</ref> معنای اصطلاحی نفقه نیز نزدیک به معنی لغوی آن است و در اصطلاح فقهی و حقوقی عبارت از چیزهایی است که شخص برای ادامه زندگی به آنها محتاج است، از قبیل: خوراک، پوشاک، مسکن و اساس منزل و همه آنچه که یک شخص در زندگی به‌طور متعارف به آن نیازمند است.<ref>نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۳۱، ص۳۷۶.</ref> در فقه امامیه، نفقه ابوین و اولاد واجب است و بر آن ادعای اجماع مسلمین شده‌است و مستند آن آیه شریفه ۳۱ سوره اسراء است و علاوه بر این، روایات بسیاری نیز از [[اهل بیت‌(ع)]] در این زمینه وارد شده‌است.<ref>برای اطلاع از روایات، ر.ک. الحر العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۲۳۷.</ref>


در اسلام، حقوق دیگری نیز برای کودک ذکرشده است از جمله حق ارث، حق استیفای قصاص، حق تکریم و احترام به شخصیت کودک و … که به جهت اختصار از توضیح آنها خودداری می‌شود.
در اسلام، حقوق دیگری نیز برای کودک ذکرشده است از جمله حق ارث، حق استیفای قصاص، حق تکریم و احترام به شخصیت کودک و … که به جهت اختصار از توضیح آنها خودداری می‌شود.
۱۵٬۱۶۱

ویرایش