حدیث مضمر: تفاوت میان نسخه‌ها

روایت '''مُضْمَر''' روایتی است که در آن به جای اسم معصوم(ع) از ضمیر «عنه» یا «عنهما» و … استفاده می‌شود.<ref>بروجردی، علی، طرائف المقال، قم، مکتبه مرعشی النجفی، چاپ اول، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۵۰. نویسنده: جدیدی نژاد، محمد رضا، معجم مصطلحات الرجال والدرایة، قم، دار الحدیث للطباعة والنشر، چاپ دوم، ۱۳۸۲ش، ص۱۶۴.</ref>

گاهی راوی از امام به «عنه» تعبیر می‌کند مانند: مُحَمَّدُ بْنُ مُسْلِمٍ عَنْهُ‏(ع)‏.<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ ق، ج۲، ص۳۰.</ref> گاهی هم راوی روایتی را از دو امام نقل می‌کند و به جای اسم معصومان می‌گوید «عنهما» مانند: حماد عن حریز عن محمد بن مسلم عنهما (ع‏).<ref>اشعری قمی، احمد بن محمد بن عیسی، النوادر، قم، مدرسه الامام المهدی(ع)، چاپ اول، ۱۴۰۸ ق، ص۶۴.</ref> گاهی نیز راوی به جای نام معصوم(ع) با لفظ دیگری روایت می‌کند مانند: «سَأَلْتُهُ(ع)؛ از او پرسیدم»<ref>اشعری قمی، احمد بن محمد بن عیسی، النوادر، قم، مدرسه الامام المهدی(ع)، چاپ اول، ۱۴۰۸ ق، ص۶۸.</ref> یا «کَتَبْتُ إِلَیْهِ(ع)؛ به او نوشتم»<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۰۲.</ref>

* اگر نشانه‌ای باشد که این روایت از کدام امام می‌باشد، بعد از ثقه بودن خود راوی و [[سلسله حدیث|سلسله سند]] روایت، به آن عمل می‌شود. مثل اینکه در ابتدای یک حدیث نام معصوم را ذکر کرده باشد و در احادیث بعدی به ذکر ضمیر اکتفا کند.<ref>بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، موسسة النشر الاسلامی، بی‌تا، بی‌جا، ج۵، ص۳۱۲</ref>

* چنین روایتی اعتبار ندارد چون ممکن است از امام نباشد و ضمیر به فرد دیگری برگردد که نامش نیامده است.<ref>خاقانی، علی، رجال الخاقانی، بی جا، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق، ص ۲۵. موسوی عاملی، محمد بن علی، مدارک الاحکام، قم، مؤسسه آل البیت لاحیاءالتراث، بی‌تا، ج۲، ص۲۵۲.</ref>

* برخی از فقها گفته‌اند روایاتی که نقل‌کنندگان آن‌ها فقیه و جلیل‌القدر باشند مانند زراره، محمد بن مسلم و … قابل استناد هستند در غیر اینصورت معتبر نیست.<ref>خراسانی، محمد کاظم، کفایة الاصول، تحقیق: موسسة آل البیت لاحیاء التراث، موسسة آل البت لاحیاء التراث، بیروت، ۱۴۲۹ق، ص۳۸۹. مامقانی، عبدالله بن محمد حسن، نهایة المقال فی تکملة غایة الأمال، نجف، أحمد بن الشیخ محمّد حسین، ۱۳۴۵ق، ص۳۱۷.</ref>

{{پانویس|۲}}

  | ویرایش =

  | لینک‌دهی = شد

  | بازبینی نویسنده =

  | بازبینی =

  | اولویت = ج

  | کیفیت = ب