حدیث برابر بودن ثواب زیارت عبدالعظیم حسنی و امام حسین(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آیا سند روایت برابر بودن پاداش زیارت عبدالعظیم حسنی و امام حسین(ع) معتبر است؟ دیگر اشکالات: سند این روایت ضعیف است؛ روایت خبر واحد است و نمی‌توان طبق خبر واحد و آن هم روایت ضعیف، فتوا داد؛ در این روایت آمده امام هادی فرمود زیارت قبر عبد العظیم حسنی برابر با زیارت امام حسین است در حالی که امام هادی قبل از عبد العظیم حسنی به شهادت رسیده است.
آیا سند حدیث برابر بودن پاداش زیارت عبدالعظیم حسنی و امام حسین(ع) معتبر است؟ این روایت از امام هادث(ع) نقل شده، آیا درگذشت عبدالعظیم حسنی پس از شهادت امام هادی(ع) نبوده است؟ در این صورت چگونه محتوای این روایت قابل پذیرش است؟ {{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
خط ۲۷: خط ۲۶:
*بر اساس روایتی که شیخ صدوق نقل در کتاب من‌ لا یحضره الفقیه ذکر کرده، به کسی که توانایی زیارت و دیدار اهل بیت(ع)‌ را ندارد، سفارش شده به دیدار دوستان صالح اهل بیت(ع) برود؛ زیرا برای او ثوابی همانند ثواب زیارت اهل بیت(ع)‌ نوشته می‌شود.<ref>ابن بابویه، محمد، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۷۳.</ref><ref group="یاددداشت">نزدیک به محتوای این روایت در کتاب وسائل الشیعه ج۱۴، ص۵۸۱، در  باب «بَابُ اسْتِحْبَابِ زِیَارَه الْمُؤْمِنِینَ خُصُوصاً الصُّلَحَاء» نقل شده است.</ref> این حدیث در کتاب کامل الزیارات از از امام کاظم(ع) نیز، نقل شده است.<ref>ابن قولویه، جعفر، کامل الزیارات، نجف اشرف، دار المرتضویه، چاپ اول، ۱۳۵۶ش، ص۳۱۹.</ref> علامه مجلسی این روایت را [[حدیث منقولِ|منقولِ]] مانندِ [[حدیث صحیح|صحیح]] دانسته است.<ref>مجلسی، محمدتقی، لوامع صاحبقرانی مشهور به شرح فقیه، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۱۴، ج‏۶، ص۱۴۴.</ref>
*بر اساس روایتی که شیخ صدوق نقل در کتاب من‌ لا یحضره الفقیه ذکر کرده، به کسی که توانایی زیارت و دیدار اهل بیت(ع)‌ را ندارد، سفارش شده به دیدار دوستان صالح اهل بیت(ع) برود؛ زیرا برای او ثوابی همانند ثواب زیارت اهل بیت(ع)‌ نوشته می‌شود.<ref>ابن بابویه، محمد، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۷۳.</ref><ref group="یاددداشت">نزدیک به محتوای این روایت در کتاب وسائل الشیعه ج۱۴، ص۵۸۱، در  باب «بَابُ اسْتِحْبَابِ زِیَارَه الْمُؤْمِنِینَ خُصُوصاً الصُّلَحَاء» نقل شده است.</ref> این حدیث در کتاب کامل الزیارات از از امام کاظم(ع) نیز، نقل شده است.<ref>ابن قولویه، جعفر، کامل الزیارات، نجف اشرف، دار المرتضویه، چاپ اول، ۱۳۵۶ش، ص۳۱۹.</ref> علامه مجلسی این روایت را [[حدیث منقولِ|منقولِ]] مانندِ [[حدیث صحیح|صحیح]] دانسته است.<ref>مجلسی، محمدتقی، لوامع صاحبقرانی مشهور به شرح فقیه، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۱۴، ج‏۶، ص۱۴۴.</ref>


بررسی تاریخ وفات حضرت عبدالعظیم
== درگذشت عبدالعظیم پیش یا پس از شهادت امام هادی(ع)؟ ==
تاریخ شهادت عبدالعظیم حسنی مورد اختلاف است. آقابزرگ تهرانی تاریخ وفات او را ۱۵ شوال ۲۵۲ق ثبت کرده است.<ref name=":1" /> در این صورت، تاریخ درگذشت وی پیش از شهادت امام هادی(ع) (۲۵۴ق) بوده است.
 


موضوع تاریخ ولادت و وفات حضرت عبدالعظیم جزء اموری است که دیدگاه‌های متفاوتی پیرامون آن بیان شده است. متأسفانه با وجود عظمت شخصیتی جناب عبدالعظیم، منبع معتبری که بتوان بر اساس آن با اطمینان از تاریخ تولد و وفات ایشان سخن گفت، در دسترس ما نیست.


آیت الله استادی درباره تاریخ وفات ایشان اینگونه می‌نویسند:
آیت الله استادی درباره تاریخ وفات ایشان اینگونه می‌نویسند:
خط ۳۵: خط ۳۵:
اگر بر روایت کامل الزیارات و ثواب الاعمال اعتماد کنیم، باید بگوییم که عبدالعظیم در دوران امامت حضرت هادی و قبل از شهادت آن حضرت از دنیا رفته است؛ زیرا دوران امامت آن حضرت از سال ۲۲۰ تا ۲۵۴ بوده است. تعیین تاریخ دقیق یا تقریبی ممکن نیست و هیچ دلیلی بر این که سال وفات عبدالعظیم همان سال شهادت حضرت هادی یعنی ۲۵۴ باشد، در دسترس نیست. همچنین هیچ دلیلی بر این که سال وفات او حدود ۲۵۰ یا یکی دو سال قبل از شهادت حضرت هادی باشد، نداریم.<ref>ر. ک. شناخت نامه حضرت عبدالعظیم حسنی و شهر ری، مقاله آشنایی با حضرت عبدالعظیم و مصادر شرح حال او، آیت الله رضا استادی، قم، سازمان چاپ و نشر دار الحدیث، اول، ۱۳۸۲، صص۶۷–۶۹.</ref>
اگر بر روایت کامل الزیارات و ثواب الاعمال اعتماد کنیم، باید بگوییم که عبدالعظیم در دوران امامت حضرت هادی و قبل از شهادت آن حضرت از دنیا رفته است؛ زیرا دوران امامت آن حضرت از سال ۲۲۰ تا ۲۵۴ بوده است. تعیین تاریخ دقیق یا تقریبی ممکن نیست و هیچ دلیلی بر این که سال وفات عبدالعظیم همان سال شهادت حضرت هادی یعنی ۲۵۴ باشد، در دسترس نیست. همچنین هیچ دلیلی بر این که سال وفات او حدود ۲۵۰ یا یکی دو سال قبل از شهادت حضرت هادی باشد، نداریم.<ref>ر. ک. شناخت نامه حضرت عبدالعظیم حسنی و شهر ری، مقاله آشنایی با حضرت عبدالعظیم و مصادر شرح حال او، آیت الله رضا استادی، قم، سازمان چاپ و نشر دار الحدیث، اول، ۱۳۸۲، صص۶۷–۶۹.</ref>


با این حال مرحوم علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی تاریخ وفات ایشان را نیمه شوال سال ۲۵۲ق ثبت کرده است.<ref>آقا بزرگ طهرانی، محمد محسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، نجف، مطبعه الغری، ج۷، ص۱۹۰.</ref>
با این حال مرحوم علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی تاریخ وفات ایشان را نیمه شوال سال ۲۵۲ق ثبت کرده است.<ref name=":1">آقا بزرگ طهرانی، محمد محسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، نجف، مطبعه الغری، ج۷، ص۱۹۰.</ref>


آیت الله استادی در مورد رفع این اشکال که حضرت عبدالعظیم از اصحاب امام عسکری است، می‌گویند: ممکن است برخی با استناد به نقل برخی کتب رجالی که حضرت عبدالعظیم را از اصحاب امام عسکری نیز معرفی کرده‌اند، چنین نتیجه بگیرند که تاریخ وفات عبدالعظیم لزوماً باید بعد از شهادت امام هادی باشد، ولی این اشکال را می‌توان اینگونه پاسخ داد که اگر منظور این بزرگان درک امام عسکری به همراه نقل روایت است که در منابع روایی از طریق عبدالعظیم روایتی از امام عسکری نقل نشده است یا حداقل به دست ما نرسیده است و اگر منظور درک زمان امام عسکری باشد، پاسخ آن است که با توجه به ولادت امام عسکری در سال ۲۳۲ق قطعا عبدالعظیم ایشان را درک کرده است، ولی نه در دوران امامت ایشان.
آیت الله استادی در مورد رفع این اشکال که حضرت عبدالعظیم از اصحاب امام عسکری است، می‌گویند: ممکن است برخی با استناد به نقل برخی کتب رجالی که حضرت عبدالعظیم را از اصحاب امام عسکری نیز معرفی کرده‌اند، چنین نتیجه بگیرند که تاریخ وفات عبدالعظیم لزوماً باید بعد از شهادت امام هادی باشد، ولی این اشکال را می‌توان اینگونه پاسخ داد که اگر منظور این بزرگان درک امام عسکری به همراه نقل روایت است که در منابع روایی از طریق عبدالعظیم روایتی از امام عسکری نقل نشده است یا حداقل به دست ما نرسیده است و اگر منظور درک زمان امام عسکری باشد، پاسخ آن است که با توجه به ولادت امام عسکری در سال ۲۳۲ق قطعا عبدالعظیم ایشان را درک کرده است، ولی نه در دوران امامت ایشان.
automoderated
۶٬۳۴۱

ویرایش