حدیث برابر بودن ثواب زیارت عبدالعظیم حسنی و امام حسین(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

یکی از اهالی ری نزد امام حسن عسکری(ع) رفت. امام(ع) پرسید: «کجا بودی؟» پاسخ داد: «امام حسین(ع) را زیارت کردم». امام(ع) فرمود: «اگر قبر عبدالعظیم که نزد شما است را زیارت کنی، مانند کسی هستی که حسین(ع) را زیارت کرده است.»

=== ضعف سند ===

شیخ صدوق و ابن قولویه این روایت را با دو سند متفاوت، هر دو از محمد بن یحیی عطار و او از یکی از اهالی ری، از امام حسن عسکری نقل کرده‌اند.<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‏، قم، دار الشريف الرضي للنشر، ۱۴۰۶ق، ص۹۹؛ ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، به تحقیق و تصحیح عبدالحسین امینی، نجف، دار المرتضویه، ۱۳۵۶ش، ص۳۳۴.</ref> در هر دو سند، نام فردی که از امام(ع) حدیث را نقل کرده ذکر نشده است؛ بنابراین روایت [[حدیث مرسل|مرسل]] بوده و [[حدیث ضعیف|ضعیف]] است.  

=== قرینه‌های تقویت کننده ضعف سند ===

* راوی اصلی حدیث، محمد بن یحیی، از استادان شیخ کلینی است که رجال‌شناسان شیعه او را به بزرگی یاد کرده و او را به [[وثاقت]]، [[راستگویی]]، [[علم]] و [[تقوا]] ستوده‌اند.<ref>ر. ک. نجاشی، احمد، رجال نجاشی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ص۲۵۰؛ میر داماد، محمد باقر، التعلیقه علی کتاب الکافی، قم، خیام، چاپ اول، ۱۴۰۳، ج۱، ص۷۶ و ۳۶۵.</ref> بنابراین گذشتن از این روایت اگر چه از فردی مجهول روایت شده آسان نیست.

* بسیاری از عالمان شیعه مانند علامه مجلسی و ملاصدرا این روایت را نقل کرده و تلقی به قبول کرده‌اند. این تلقی به قبول با علم به ضعف سند بوده است؛<ref>برای نمونه نگاه کنید به صدر الدین شیرازی، محمد، شرح اصول کافی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۸۳، ج۳، ص۲۷۶؛ مجلسی، محمد تقی، روضه المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، قم، مؤسسه کوشانپور، چاپ اول، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۳۵۷ و ج۱۴، ص۱۶۵.</ref> بنابراین قرینه‌ای است که از ضعف سند می‌کاهد.

* بر اساس روایتی که شیخ صدوق نقل در کتاب من‌ لا یحضره الفقیه ذکر کرده، به کسی که توانایی زیارت و دیدار اهل بیت(ع)‌ را ندارد، سفارش شده به دیدار دوستان صالح اهل بیت(ع) برود؛ زیرا برای او ثوابی همانند ثواب زیارت اهل بیت(ع)‌ نوشته می‌شود.<ref>ابن بابویه، محمد، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۷۳.</ref><ref group="یاددداشت">نزدیک به محتوای این روایت در کتاب وسائل الشیعه ج۱۴، ص۵۸۱، در  باب «بَابُ اسْتِحْبَابِ زِیَارَه الْمُؤْمِنِینَ خُصُوصاً الصُّلَحَاء» نقل شده است.</ref> این حدیث در کتاب کامل الزیارات از از امام کاظم(ع) نیز، نقل شده است.<ref>ابن قولویه، جعفر، کامل الزیارات، نجف اشرف، دار المرتضویه، چاپ اول، ۱۳۵۶ش، ص۳۱۹.</ref> علامه مجلسی این روایت را [[حدیث منقولِ|منقولِ]] مانندِ [[حدیث صحیح|صحیح]] دانسته است.<ref>مجلسی، محمدتقی، لوامع صاحبقرانی مشهور به شرح فقیه، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۱۴، ج‏۶، ص۱۴۴.</ref>