حجاب زنان در صدر اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

 

زنان تا قبل از [[اسلام]] به [[حجاب]] خود توجه خاصی نداشتند، گزارشاتی که به استفاده زنان عرب از لباس‌های نازک و بدن نما و عدم پوشش سر و گردن تصریح دارند بیانگر نوع پوشش آن منطقه می‌باشد. با ظهور اسلام در سرزمین عربستان، حجاب زنان و مردان متحول شد و در این‌باره آیات و روایات متعددی جهت اصلاح فرهنگ پوشش و لباس صادر شد. پس از آن به تدریج زنان مسلمان تلاش نمودند، پوشش خود را بر اساس دستورات الهی حفظ کنند هرچند برای زنان سالمند در این مورد سختگیری نشده است.

آیه ۵۹ سوره احزاب از جمله آیاتی است که مردم را به حجاب توصیه می‌کند، خداوند در این آیه می‌فرماید:

::{{قرآن|يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ ۗ}} ''اى پيامبر، به زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو كه چادر خود را بر خود فرو پوشند. اين مناسب‌تر است، تا شناخته شوند و مورد آزار واقع نگردند.''<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۷ ص۴۲۵</ref>

نزول آیات حجاب در سوره نور پس از آن و در سالهای میانی حیات پیامبر در [[مدینه]]، جدی‌ترین اقدام در این خصوص بود چرا که تا قبل از آن گرچه توصیه‌هایی بر اصلاح پوشش از سوی [[پیامبر(ص)]] می‌شد اما حجاب به نحوی‌که در سوره نور آمده واجب نشده بود. پس از آن بود که زنان مسلمان تلاش نمودند تا در پوشش خود بر اساس دستور [[خداوند]] تغییراتی اساسی ایجاد نمایند. [[عایشه]] و به نقلی [[ام سلمه]] همواره زنان انصار را به سبب رعایت حجاب و استفاده از پوشش مشکی مورد ستایش قرار می‌دادند.<ref>زمخشری، الکشاف، بیروت، دار الکتاب العربی، ج۳، ص۲۳۱ / ذیل آیه ۳۱نور؛ ابوداوود، السنن، تحقیق محیی الدین عبدالحمید، بیروت، مکتبه العصریه، ج۴، ص۶۱.</ref>  

::{{قرآن|وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ ۖ...}} ''و به زنان با ایمان بگو چشمهای خود را (از نگاه هوس‌آلود) فروگیرند، و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را -جز آن مقدار که نمایان است- آشکار ننمایند و (اطراف) روسری‌های خود را بر سینه خود افکنند (تا گردن و سینه با آن پوشانده شود)، و زینت خود را آشکار نسازند مگر برای شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدر شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران همسرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان هم‌کیششان، یا بردگانشان [=کنیزانشان‌]، یا افراد سفیه که تمایلی به زن ندارند، یا کودکانی که از امور جنسی مربوط به زنان آگاه نیستند؛ و هنگام راه رفتن پاهای خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان دانسته شود (و صدای خلخال که برپا دارند به گوش رسد). و همگی بسوی خدا بازگردید ای مؤمنان، تا رستگار شوید!''

درشان نزول این آیه اکثر مفسران مانند طبرسی، علامه طباطبائی، مکارم شیرازی و … می‌گویند چون زنان عرب معمولاً پیراهنهائی می‌پوشیدند که گریبان‌هایشان باز بود و روسری‌های خود را بنحوی می‌گذاشتند که دور گردن و سینه را نمی‌پوشانید و قهراً گوش‌ها و جلوی سینه‌ها نمایان می‌شد این آیه نازل شد و دستور داد که باید روسری‌ها را طوری ببندید که قسمتهای یاد شده پوشیده گردد و زنان مو و سینه و دور گردن و زیر گلوی خود را بپوشانند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، کتاب فروشی اسلامی، ج۵، ص۱۳۸ ذیل آیه ۳۱ سوره نور – مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، دارالکتب اسلامیه، ج۱۴ ص۴۴۰ –طباطبائی، المیزان، دارالکتب اسلامیه، ج۱۵ ص۱۲۶.</ref>

در تفسیر مجمع البیان در ذیل آیه مورد بحث آمده است «زنان مأمور شده‌اند که روسریهای خود را برروی سینه خود بیفکنند تا دور گردن و موها و گوش و گوشواره‌ها پوشیده شود.»<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۵، ص۱۳۸.</ref>

====سیره اهل بیت(ع) در حفظ حجاب====

[[قرآن]] زنان سالخورده را از قاعده حجاب مستثنی می‌کند اما رعایت و حفظ حجاب را برای ایشان بهتر دانسته و به آن توصیه می‌کند؛ {{قرآن|وَالْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا يَرْجُونَ نِكَاحًا فَلَيْسَ عَلَيْهِنَّ جُنَاحٌ أَنْ يَضَعْنَ ثِيَابَهُنَّ غَيْرَ مُتَبَرِّجَاتٍ بِزِينَةٍ ۖ وَأَنْ يَسْتَعْفِفْنَ خَيْرٌ لَهُنَّ ۗ…}}<ref>(نور:۶۰)</ref> ؛''و زنان سالخورده که (از ولادت و عادت) باز نشسته‌اند و امید ازدواج و نکاح ندارند بر آنان باکی نیست در صورتی که اظهار تجملات و زینت خود نکنند که جامه‌های خود (یعنی لباسهای رو مانند عبا و چادر و روپوش و امثال آن) را نزد نامحرمان برگیرند، و باز هم عفت و تقوا گزینی (و بر نگرفتن جامه) بر آنان (در دین و دنیا) بهتر است''.

* حجاب‌شناسی، نویسنده: حسین مهدوی زاده.

* حجاب از دیگاه قرآن و سنت، نویسنده: فتحیه فتاحی زاده.