۱۱٬۸۷۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷ |
||
| (۹ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
توحید در کتاب توحید از نظر اسلام نوشته طالقانی چگونه تبیین گردیده است؟ | توحید در کتاب توحید از نظر اسلام نوشته طالقانی چگونه تبیین گردیده است؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۷: | ||
| مشخصات نشر = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی --> | | مشخصات نشر = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی --> | ||
| نسخه الکترونیکی = | | نسخه الکترونیکی = | ||
}} | }}'''کتاب توحید از نظر اسلام''' تألیف [[سید محمود طالقانی]] در سال ۱۳۵۸ شمسی چاپ گردید. دیدگاه طالقانی درباره توحید با عدم پذیرش سلطه‌گری انسان‌های دیگر پیوند دارد. طالقانی در پروژه فکری خود بر مقوله رهایی‌بخشی و ایجاد همبستگی و پیوستگی [[توحید در حاکمیت|توحید]] در میان انسان‌ها تاکید می‌کند. | ||
توحید از نظر اسلام تألیف سید محمود طالقانی | |||
نویسنده در مطلبی مهم اعتقاد خود را چنین می‌آورد که توحید تنها یک عقیده قلبی و درونی نیست که انسان را در معابد متوقف سازد. همچنین یک بحث فلسفی و کلامی نیست که در «گنجینه کتب بایگانی شود». بلکه حقیقتی است که می‌باید در فکر و خلق و عمل تحولی پدید آرد و جهت سیر زندگی و خط مشی اجتماعی را برگرداند. چشم‌انداز فکر انسان‌ها را وسیع و شخصیتش را مستقل سازد. | |||
در اعتقاد طالقانی «توحیدِ اسلام خَلق را از تاریکی اوهام بسوی نور ایمان و از ذلت بندگی بشر و زیر بار قوانین و عادات بشری رفتن بسوی عزت اسلام و بندگی آفریننده جهان پیش می‌برد». حقیقت توحید از اعتراف به زبان و تأثیر در وجدان شروع می‌شود آنگاه در مظاهر حیاتی تجلی نموده انسان را از بندگی شهوات و اوهام و ارباب‌های ساختگی می‌رهاند. بندگی دیگران و تن به قوانین و رسوم و عادات بشری دادن صورت دیگری از بت‌پرستی جاهلی است. | |||
در | نویسنده این سوال را مطرح می‌کند که آیا برای نجات بشر در دوره جاهلیتِ بت‌پرستی و در این عصر جاهلیت تمدن‌نمای ماده‌پرستی چاره‌ای جز این تحول توحیدی و تغییر خط سیر حیاتی می‌توان یافت؟ | ||
== کلیات == | == کلیات == | ||
کتاب | کتاب توحید از نظر اسلام تألیف سید محمود طالقانی در سال ۱۳۵۸ شمسی چاپ گردید. طالقانی روحانی شیعه، مفسر و روشنفکر دینی بود که تلاش‌های گسترده‌ای بر علیه نظام پادشاهی داشت. وی مقبولیت گسترده‌ای میان جریان‌های مختلف انقلابی نیز داشت. کتاب توحید از نظر اسلام به همراه برخی کتاب‌های دیگر وی، بازتاب اندیشه‌های توحیدی طالقانی است. دیدگاه طالقانی درباره توحید با عدم پذیرش اربابی و سلطه‌گری انسان‌های دیگر پیوند دارد. طالقانی در پروژه فکری خود بر مقوله رهایی‌بخشی و ایجاد همبستگی و پیوستگی توحید در میان انسان‌ها تاکید می‌کند. در دیدگاه طالقانی توحید معادل آزادی از بندها و استبداد معادل شرک و در بند کشیدن آدمیان بود.<ref>«[https://3danet.ir/socio-political-monotheism4/ طالقانی و رهایی‌بخشی توحید اجتماعی-سیاسی]»، صدانت، تاریخ بازدید: ۱ اسفند ۱۴۰۲ش.</ref> | ||
فصل‌های ابتدایی این کتاب بیشتر به بحث‌های مقدمه‌ای باز میگردد. کتاب با فصلی تحت عنوان «تربیت از نظر قرآن» آغاز می‌شود. نویسنده معتقد است احتیاج انسان را با محیط بیرون مرتبط میسازد و محیط، عواطف و میل‌ها را بیدار می‌نماید. در نتیجه انسان به رنگ محیط و منطبق با آن در می‌آید. محیط بیرونی هر یک از قوه‌های درونی انسان را تقویت نماید، همان قوه بزرگ و نیرومند میگردد. وی نتیجه می‌گیرد که تربیت همان ایجاد محیط است.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۶- ۷.</ref> | |||
عنوان فصل دوم «طبیعت غریزه فطرت» است. نویسنده، این سه موضوع طبیعت، غریزه و فطرت را عامل فساد و در عین حال عامل نظم و تکامل می‌داند.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۱.</ref> از نگاه طالقانی فطرت نخستین ظهور عقل است<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۲.</ref> و اصل و مبدأ همه معلومات و ادراکات است.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۳.</ref> و پیامبران مبعوث شده‌اند تا انسان را به «بهشت ادراکات لطیف فطرت» متوجه سازند.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۳.</ref> به همین جهت اولین قدمی که موجود زنده برای آزادی از حکومت خواص طبیعت و قوای نباتی و غرائز حیوانی بر می‌دارد این است که خود را به عقل استعدادی و فطری برساند.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۲.</ref> | |||
توحید | فصل سوم «پدیده دین آیه فطرت» نام دارد.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۵.</ref> به اعتقاد طالقانی دین برای بیدار گشتن فطرت است. وی در تشبیهی چنین می‌اورد که «دانش‌هایِ محدودِ غرور انگیز مانند چراغی است بدست ره‌نوردی در بیابانِ تاریک که محیط محدود را روشن میسازد ولی حجابِ محیط دورتر است و همان چراغ موجب گمراهی و سقوط در پرتگاه خواهد شد. ولی چشم عادی مانند فطرت است که همه فضای بیابان و موجودات را دور و نزدیک را یکسان مینگرد و هرچه جلوتر می‌رود قدرت تشخیص قوی‌تر میگردد».<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۸.</ref> فصل چهارم کتاب به «مسئولیت انسان نسبت به خود» نام نهاده شده است.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۲۱.</ref> | ||
== تبیینی ضد ظلم از توحید == | |||
نویسنده از صفحه ۲۵ کتاب به توحید از نظر اسلام می‌پردازد و کلام خود را با آیه ۶۴ آل‌عمران آغاز می‌کند که دعوتی همگانی به توحید است.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۲۶.</ref> | |||
طالقانی معتقد است از وقتی که عقل فطری آدمی آماده‌ی درافت حقیقت توحید شد، خداوند پیامبران را برانگیخت تا توحید را میان مردم نشر دهند و تحول و انقلابی در درون انسان‌ها پدید آورند.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۲۶.</ref> وی معتقد است پیامبران با تذکرات پی در پی و دستور به انجام اعمال صالح تلاش کردند ریشه توحید را در میان مردم محکم کنند.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۲۷.</ref> نویسنده معتقد است اسلام به جهت اینکه آخرین دین بوده، کلمه توحید را از هر جهت کامل نموده و آن‌ها را از محدوده اعتقادی صِرف بیرون کشیده و در حیطه عبادات و اراده در آورده است.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۲۷.</ref> | |||
در اعتقاد طالقانی «توحیدِ اسلام خلق را از تاریکی اوهام بسوی نور ایمان و از ذلت بندگی بشر و زیر بار قوانین و عادات بشری رفتن بسوی عزت اسلام و بندگی آفریننده جهان پیش می‌برد». حقیقت توحید از اعتراف به زبان و تأثیر در وجدان شروع می‌شود آنگاه در مظاهر حیاتی تجلی نموده انسان را از بندگی شهوات و اوهام و ارباب‌های ساختگی می‌رهاند. بندگی دیگران و تن به قوانین و رسوم و عادات بشری دادن صورت دیگری از بت‌پرستی جاهلی است.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۲۹.</ref> | |||
نویسنده در مطلبی مهم اعتقاد خود را چنین می‌آورد که توحید تنها یک عقیده قلبی و درونی نیست که انسان را در معابد متوقف سازد. همچنین یک بحث فلسفی و کلامی نیست که در «گنجینه کتب بایگانی شود» بلکه حقیقتی است که می‌باید در فکر و خلق و عمل تحولی پدید آرد و جهت سیر زندگی و خط مشی اجتماعی را برگرداند، چشم‌انداز فکر انسان‌ها را وسیع و شخصیتش را مستقل سازد.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۳۰.</ref> | |||
نویسنده | نویسنده این سوال را مطرح می‌کند که آیا برای نجات بشر در دوره جاهلیتِ بت‌پرستی و در این عصر جاهلیت تمدن‌نمای ماده‌پرستی چاره‌ای جز این تحول توحیدی و تغییر خط سیر حیاتی می‌توان یافت؟<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۳۱.</ref> | ||
کتاب | == تبیین افکار کواکبی == | ||
طالقانی در بخش‌های انتهایی کتاب به تبیین افکار کواکبی از متفکران معاصر جهان عرب پرداخته است. وی نخست از کتاب «طبایع الاستبداد» نوشته کواکبی بحث می‌کند و بخش‌هایی از آن‌را در کتاب خود نقل می‌کند. وی از این کتاب نقل می‌کند که علماء امت اتفاق نظر دارند که مُنکرتر از هر منکر ظلم است. سپس این سوال را مطرح می‌کند پس چرا نباید از این منکر جلوگیری شود. باید با ریشه این منکر مبارزه کرد زیرا تا ریشه آن ثابت است ثمرات زهرآگین آن با کمک شیطان به صورت‌های گوناگون باقی است. بدین جهت باید در اصل و فرع و آثار و نتایج استبداد که ریشه‌ی ظلم است بررسی نمود.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۳۵.</ref> | |||
کتاب دیگر کواکبی به نام «ام‌القری» مورد بررسی طالقانی قرار گرفته است.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۳۸.</ref> بررسی زندگی‌نامه و برخی افکار و نظریات کواکبی از دیگر مطالب کتاب توحید از نظر اسلام طالقانی است. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۸۲: | خط ۷۲: | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = | | شاخه اصلی = کلام | ||
| شاخه فرعی۱ = | | شاخه فرعی۱ = آفریدگار | ||
| شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ = | ||
| شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =شد | ||
| تیترها = | | تیترها =شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| خط ۹۷: | خط ۸۷: | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | | بازبینی نویسنده = | ||
| بازبینی = | | بازبینی = شد | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ب | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||