تغلیظ دیه: تفاوت میان نسخه‌ها

{{پاسخ}}

 

مطابق نظر فقها و روایات اسلامی هر گاه جنایات چه بصورت خطاء و چه به صورت عمد در یکی از ماه‌های حرام یا در حرم مکه واقع شود باید علاوه بر دیه کامل، ثلث دیه را هم به عنوان تغلیظ ادا کرد. از این رو بیان فلسفه تشدید دیه، مستندات فقهی و روائی این حکم از اهم مباحثی است که در ادامه مورد بررسی قرار می‌گیرد.

 

ابتدا اصطلاحات و کلید واژه‌های این بحث: ماه‌های حرام، دیه، تغلیظ را تبیین می‌کنیم.

۲. دیه: در لغت: در کتاب لسان العرب آمده‌است: «الدیه حق القتیل» دیه حق مقتول است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۱۵، ص۲۵۸.</ref> در اصطلاح: مرحوم صاحب جواهر می‌فرمایند: «دیه مالی است که تأدیه اش بر شخص آزاد به سبب ارتکاب جنایت بر نفس یا غیر آن (اعضاء) واجب می‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۴۲، ص۲.</ref>

۳. تغلیظ: در لغت به معنای تشدید کردن و تأکید کردن و غلیظ کردن است در المعجم الوسیط آمده به معنا جَعله غلیظاً<ref>مصطفی، ابراهیم، المعجم الوسیط، ج۲، ص۶۵۹.</ref> (آن را غلیظ قرار داد). تغلیظ در اصطلاح: منظور افزودن یک سوم بر مقدار دیه است این افزوده شدن را تغلیظ می‌گویند.

# فعل زیان بار (ارتکاب جنایات غیرعمدی)

# ضرر و زیان (اثر جنایات غیرعمدی)

# متضرّر (مجنی علیه در جنایات غیرعمدی)

۴. رابطه سببیت میان فعل زیان و ضرر و زیان.<ref>کتاب مجازاتهای اسلامی، میر سعیدی، صص ۲۲–۴۶.</ref>

از این رو باید این ارکان حتماً وجود داشته باشد و مفقود شدن هر یک از این ارکان موجب می‌شود که دیه به فرد تعلق نگیرد. حالا که تا اندازه ای با این مفاهیم آشنا شدیم وارد بحث اصلی یعنی فلسفه و علت تغلیظ دیه در ماه‌های حرام می‌شویم:

از مجموع این آیات به دست می‌آید که خداوند برای ماه‌های حرام و مکه احترام خاصی قائل شده‌است. دلیل این امر آن است که مردم باید مکانی داشته باشند تا در آن احساس امنیت کنند و به آن پناه ببرند و در آن جا نگران هیچ خطری نباشند و این مکان حرم امن الهی همان مکه است و همچنین مردم باید در زمانی بتوانند احساس امنیت کنند و آسوده‌خاطر باشند، گروهی به اصلاح معیشت خود بپردازند، گروهی به عبادت خدا مشغول شوند گروهی به استراحت بپردازند و این زمان همان ماه‌های حرام است.<ref>تفسیر المیزان، آقای طباطبائی، ج۶، ص۱۴۳.</ref>

== منابع ==