بررسی فضائل عثمان در کتب روایی اهل‌سنت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:


== روایات فضیلت ==
== روایات فضیلت ==
در کتب معتبر [[اهل‌سنت]] به خصوص [[صحاح سته]] (شش کتاب معتبر اهل سنت) به روایاتی در فضیلت عثمان اشاره شده است:<ref>صحاح سته عبارتند از: ۱. صحیح البخاری، محمد بن اسماعیل بخار؛ ۲. صحیح مسلم، مسلم بن حجاج نیسابوری؛ ۳. سنن ابن ماجه، محمد بن یزید قزوینی؛ ۴. سنن ابی داوود، سلیمان ابن اشعث سجستانی؛ ۵. سنن الترمذی، محمد بن عیسی ترمذی؛ ۶. سنن النسائی، احمد بن شعیب نسائی.</ref>
در کتب معتبر [[اهل‌سنت]] به خصوص [[صحاح سته]] (شش کتاب معتبر اهل سنت) به روایاتی در فضیلت عثمان اشاره شده است:<ref>صحاح سته عبارتند از: ۱. صحیح البخاری، محمد بن اسماعیل بخاری؛ ۲. صحیح مسلم، مسلم بن حجاج نیسابوری؛ ۳. سنن ابن ماجه، محمد بن یزید قزوینی؛ ۴. سنن ابی داوود، سلیمان ابن اشعث سجستانی؛ ۵. سنن الترمذی، محمد بن عیسی ترمذی؛ ۶. سنن النسائی، احمد بن شعیب نسائی.</ref>


* در روایتی آمده است که [[پیامبر اسلام(ص)]] فرمود: هر پیامبری در [[بهشت]] رفیقی دارد و رفیق من عثمان بن عفان است. عثمان بن خالد راوی این روایت توسط رجال شناسان اهل‌سنت ضعیف، جاعل و دروغگو دانسته شده است.<ref>سنن الترمذی، پیشین، ج۵، ص۲۸۸؛ سنن ابن ماجه، پیشین، ج۱، ص۴۰.</ref>
* در روایتی آمده است که [[پیامبر اسلام(ص)]] فرمود: هر پیامبری در [[بهشت]] رفیقی دارد و رفیق من عثمان بن عفان است. عثمان بن خالد راوی این روایت توسط رجال شناسان اهل‌سنت ضعیف، جاعل و دروغگو دانسته شده است.<ref>سنن الترمذی، ج۵، ص۲۸۸؛ سنن ابن ماجه، ج۱، ص۴۰.</ref>
* از پیامبر اسلام(ص) نقل می‌کنند که به عثمان فرمود: ای عثمان این [[جبرئیل]] است که مرا خبر می‌دهد تا دخترم ام کلثوم را به همان مهریه رقیه، همسر تو قرار دهم. این روایت نیز در ذیل آن توسط عالمان اهل‌سنت تضعیف شده است.<ref>سنن ابن ماجه، پیشین، ج۱، ص۴۱.</ref>
* از پیامبر اسلام(ص) نقل می‌کنند که به عثمان فرمود: ای عثمان این [[جبرئیل]] است که مرا خبر می‌دهد تا دخترم ام کلثوم را به همان مهریه رقیه، همسر تو قرار دهم. این روایت نیز در ذیل آن توسط عالمان اهل‌سنت تضعیف شده است.<ref>سنن ابن ماجه، ج۱، ص۴۱.</ref>
* محمد بن سیرین از کعب نقل می‌کند که پیامبر اسلام(ص) از فتنه ای که رخ خواهد داد، یاد می‌کرد که مردی با سر پوشیده از آن جا گذشت و پیامبر فرمود در آن روز این مرد در هدایت است و من رفتم صورتش را باز کردم دیدم عثمان بن عفان است. ابن ماجه پس از نقل این [[حدیث|روایت]] می‌نویسد: محمد بن سیرین، کعب را ندیده است. به همین جهت این روایت منقطع بوده و اعتماد به آن مشکل است.<ref>سنن ابن ماجه، پیشین، ج۱، ص۴۱.</ref>
* محمد بن سیرین از کعب نقل می‌کند که پیامبر اسلام(ص) از فتنه ای که رخ خواهد داد، یاد می‌کرد که مردی با سر پوشیده از آن جا گذشت و پیامبر فرمود در آن روز این مرد در هدایت است و من رفتم صورتش را باز کردم دیدم عثمان بن عفان است. ابن ماجه پس از نقل این [[حدیث|روایت]] می‌نویسد: محمد بن سیرین، کعب را ندیده است. به همین جهت این روایت منقطع بوده و اعتماد به آن مشکل است.<ref>سنن ابن ماجه، ج۱، ص۴۱.</ref>
* از محمد بن زیاد نقل شده که جنازه ای را آوردند تا پیامبر(ص) بر آن [[نماز]] بخواند؛ اما حضرت نماز میت نخواند. وقتی علت را پرسیدند، آن حضرت فرمود: این شخص عثمان را دشمن می‌داشت. ترمذی در ذیل آن می‌نویسد این حدیث غریب است و محمد بن زیاد واقعاً ضعیف می‌باشد.<ref>سنن الترمذی، پیشین، ج۵، ص۲۸۹.</ref> یعنی نمی‌توان به نقل کننده ضعیف اعتماد و خبر او را باور کرد.
* از محمد بن زیاد نقل شده که جنازه ای را آوردند تا پیامبر(ص) بر آن [[نماز]] بخواند؛ اما حضرت نماز میت نخواند. وقتی علت را پرسیدند، آن حضرت فرمود: این شخص عثمان را دشمن می‌داشت. ترمذی در ذیل آن می‌نویسد این حدیث غریب است و محمد بن زیاد واقعاً ضعیف می‌باشد.<ref>سنن الترمذی، ج۵، ص۲۸۹.</ref> یعنی نمی‌توان به نقل کننده ضعیف اعتماد و خبر او را باور کرد.


== دلیل ذکر فضائل عثمان ==
== دلیل ذکر فضائل عثمان ==
خط ۲۳: خط ۲۳:


=== عدم شرکت در غزوه بدر و فرار در غزوه احد ===
=== عدم شرکت در غزوه بدر و فرار در غزوه احد ===
طبق گزارش‌های تاریخی عثمان در [[غزوه بدر]] شرکت نکرد و در [[غزوه احد]] نیز از صحنه جنگ گریخت. در برخی کتب اهل‌سنت مانند [[صحیح بخاری]] که از معتبرترین کتب روایی اهل سنت به شمار می‌رود، در بیان دلیل کارهای او به روایتی را از [[عبدالله بن عمر]] اشاره شده است. وقتی شخصی از ابن عمر می‌پرسد که آیا واقعیت دارد که عثمان در جنگ احد پیامبر را تنها گذاشت و فرار کرد و در جنگ بدر نیز شرکت نکرد؟! ابن عمر گفت: بلی ولی خداوند او را به خاطر فرارش بخشید و علت شرکت نکردنش در جنگ بدر به خاطر این بود که همسرش مریض بود.<ref>صحیح البخاری، پیشین، ج۴، ص۲۰۳ و ج۵، ص۳۴.</ref>
طبق گزارش‌های تاریخی عثمان در [[غزوه بدر]] شرکت نکرد و در [[غزوه احد]] نیز از صحنه جنگ گریخت. در برخی کتب اهل‌سنت مانند [[صحیح بخاری]] که از معتبرترین کتب روایی اهل سنت به شمار می‌رود، در بیان دلیل کارهای او به روایتی را از [[عبدالله بن عمر]] اشاره شده است. وقتی شخصی از ابن عمر می‌پرسد که آیا واقعیت دارد که عثمان در جنگ احد پیامبر را تنها گذاشت و فرار کرد و در جنگ بدر نیز شرکت نکرد؟! ابن عمر گفت: بلی ولی خداوند او را به خاطر فرارش بخشید و علت شرکت نکردنش در جنگ بدر به خاطر این بود که همسرش مریض بود.<ref>صحیح البخاری، ج۴، ص۲۰۳، ج۵، ص۳۴.</ref>


شیعیان معتقدند که چگونه کسی چون [[امام علی(ع)]] که تا آخرین لحظات با پیامبر اسلام(ص) بود و از جنگ فرار نکرد، فضیلتش از کسی که فرار کرد، کمتر است؟ آنها شرکت نکردن او در جنگ بدر به علت بیماری همسرش را قابل قبول ندانسته و معتقدند که عثمان ثروتمند و دارای کنیز و غلام بود و آن‌ها می‌توانستند از همسر مریض او نگهداری کنند و اصولاً ماندن او در کنار همسرش سودی نداشته است و باید به جنگ می‌رفت. البته اگر پذیرفته شود که واقعاً همسرش مریض بود. چرا که این مطلب برای توجیه اعمال او ذکر شده است.
شیعیان معتقدند که چگونه کسی چون [[امام علی(ع)]] که تا آخرین لحظات با پیامبر اسلام(ص) بود و از جنگ فرار نکرد، فضیلتش از کسی که فرار کرد، کمتر است؟ آنها شرکت نکردن او در جنگ بدر به علت بیماری همسرش را قابل قبول ندانسته و معتقدند که عثمان ثروتمند و دارای کنیز و غلام بود و آن‌ها می‌توانستند از همسر مریض او نگهداری کنند و اصولاً ماندن او در کنار همسرش سودی نداشته است و باید به جنگ می‌رفت. البته اگر پذیرفته شود که واقعاً همسرش مریض بود. چرا که این مطلب برای توجیه اعمال او ذکر شده است.
۶۰۲

ویرایش