اوقات نماز و روزه در قطب شمال و جنوب: تفاوت میان نسخه‌ها

قرآن کریم عهده‌دار بیان جزئیات نبوده بلکه در بسیاری موارد معیارهای کلی را بیان کرده است و ائمه اصول مکمل را ذکر کرده‌اند و در این میان یکی از مسائل مستحدثه مسئله عبادت در مناطق نزدیک به قطب است که برای بدست آوردن تکلیف شرعی، مد نظر قرار دادن مباحث و معیارهایی ضروری می‌باشد که در کتب فقهی به موجب همین معیارها بحث شده است.

آیه شریفه در صدد بیان ابتدای وقت روزه اغلب مناطق بوده و به موارد متعارف انصراف دارد، بنابراین عدم انطباق حکم به مناطق قطبی به عنوان مناطق نادر لطمه‌ای به تبیان بودن قرآن نمی‌زند؛ زیرا فهمیدن طلوع فجر و همینطور زوال، غروب و طلوع آفتاب و ... برای انجام تکلیف و روزه و نماز است و متخصصین مسایل دینی با توجه به اصول، معیارها و قواعد کلی بر گرفته از آموزه‌های دین، وظیفه و تکلیف مکلف را به‌دست آورند. ( اعم از وجوب هجرت در صورت امکان و خواندن نمازهای پنجگانه در هر۲۴ ساعت با ممکن نبودن مهاجرت از آن مکان،<ref>رک: خویی، ابوالقاسم، المستند فی شرح العروه الوثقی (الصوم)، تقریر: مرتضی بروجردی ،بی  نا، بی تا، ج۲،ص ۱۴۳؛ وحید خراسانی، حسین، منهاج الصالحین، ج۲،ص ۴۹۰؛ کابلی، محمد اسحاق فیاض، تعالیق مبسوطه علی العروه الوثقی، قم، محلاتی، بی تا، ج۵،ص۲۰۷.</ref> رعایت افق مناطق معتدل دیگر،<ref>یزدی، محمد کاظم طباطبایی، العروه الوثقی ،بیروت، مؤسسه الاعلمی، چاپ دوم،۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۲۸.</ref> عدم صحت نماز و روزه<ref>خمینی، روح الله، تحریر الوسیله،بیروت، الدار الاسلامیه، بی تا، ج۲،ص ۵۷۳.</ref> و یا ساقط بودن نماز و روزه<ref>آملی، محمدتقی، مصباح الهدی فی شرح العروه الوثقی، تهران، مؤلف، چاپ اول،۱۳۸۰ق.</ref> کسی که در قطبین به سر می‌برد و نیز ابتدا و انتهای وقت تکلیف).

در دو قطب جایی آباد برای زندگی وجود ندارد و در صدر اسلام نیز کسی در آن مکان‌ها زندگی نمی‌کرد تا اسلام تکلیف آنها را روشن کند؛‌ از این‌رو عبادت در مناطق نزدیک به دو قطب یکی از مسائل مستحدثه است که در قرن‌های اخیر بخاطر رفت و آمد محققان و. . . به‌وجود آمده است و می‌توان گفت که حکم این مسئله هر چند به‌صورت نص در منابع فقه نیامده، اما بصورت کلی بیان شده است.

موضوع سکونت در قطبین، شناخت وقت نماز و روزه و حکم این‌گونه تکالیف که وقت خاص دارد و بیان تکلیف انسان‌هایی که به هر دلیلی عبورشان به دو قطب جنوبی و شمالی می‌افتد و در آنجا برای مدتی هر چند کوتاه می‌مانند، از قسم دوم است زیرا این گونه افراد شب، روز، طلوع، غروب آفتاب از نوع معمولی آن را ندارند در حالی که بر اساس آیات و روایات، نماز وروزه از واجبات موّقت بوده و وقت نماز<ref>أقم الصلوه لدلوک الشمس الی غسق اللیل و قرآن الفجرإن قرآن الفجر کان مشهودا.(اسراء/۷۸)</ref>و روزه<ref>بقره/۱۸۷</ref> بر اساس تغییر زمان، روز، شب، فجرصادق، زوال، طلوع و غروب آفتاب معین شده است یعنی در روزه، خودداری از چیزهایی که روزه را باطل می‌کنند از طلوع فجر تا غروب خورشید معتبر می‌ باشد<ref>کلوا واشربوا حتی یتبین لکم الخیط الابیض من الخیط الاسود من الفجر(بقره/۱۸۷)</ref> و شناخت این نشانه‌ها و اوقات برای نمازها و روزه‌های اغلب مردم و مناطقی که دارای روز و شب و طلوع و غروب آفتاب متعارف و. . . می‌باشد، امکان‌پذیر است؛ ولی در قطب شمال و جنوب قابل تطبیق نمی‌باشد و قرآن و روایات که از مهم‌ترین منابع به شمار می‌رود، جز مقیاس‌های جهانی که طلوع و غروب آفتاب و شب و روز عرفی است، مقیاس دیگری را برای وقت نماز و روزه نمی‌پذیرد.