امام علی(ع) و تحویل ندادن قاتلان عثمان به معاویه: تفاوت میان نسخه‌ها

امام علی(ع) و تحویل ندادن قاتلان عثمان به معاویه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۸ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۱۲

۱۵۹ بایت اضافه‌شده ، ‏۸ مهٔ ۲۰۲۲

بدون خلاصۀ ویرایش

Rezapour

automoderated، دیوان‌سالاران، مدیران رابط کاربری، moderator، مدیران

۱۱٬۸۸۰

ویرایش

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 {{پاسخ}}
-معاویه نه تنها یاران علی(ع)، بلکه خود آن حضرت را نیز عامل قتل عثمان، معرفی می‌کرد<ref>طبری، تاریخ طبری، ج۶، ص۲۵۱۹.</ref> و او تلاش داشت به این وسیله، اعمال خویش را توجیه کند و بهانه‌ای برای مخالفت با علی(ع) داشته باشد. بهانه‌ای که راه دست‌یابی او را به خلافت، هموار می‌کرد.
+== کمک نکردن معاویه به عثمان ==
+در زمان محاصرهٔ «دارالاماره»، عثمان توسط مخالفان، (که قریب ۲ ماه طول کشید)،<ref>طبری، تاریخ طبری، ج۹، ص۳۷۸۹.</ref> معاویه با وجود قدرت لازم، به تقاضای کمک عثمان، هیچ توجهی نکرد؛<ref>ر. ک. احمدبن‌یحیی بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۲، ص۲۸۷.</ref> او می‌دانست که در این شرایط اگر عثمان کشته شود، می‌تواند از کشتن او سود ببرد و از این شرایط به نفع خود استفاده کند. یعقوبی در این رابطه می‌نویسد: عثمان در خانه‌اش محاصره بود و بیش از همه طلحه و زبیر و عایشه، مردم را علیه او تحریک می‌کردند. پس به معاویه نوشت و از او خواست که با شتاب، نزد وی آید. معاویه با دوازده هزار نفر رهسپار مدینه شد، سپس به سپاهیانش گفت: در مرزهای شام بمانید تا من نزد امیرالمؤمنین بروم و از کار او، نیک آگاه گردم. معاویه نزد عثمان آمد و چون از شمارهٔ لشکر پرسید، گفت: آمده‌ام که رأی تو را بدانم و آن‌گاه نزد آنان بازگردم و ایشان را به مدینه آورم. عثمان گفت: نه به خدا قسم! لیکن تو خواستی که من کشته شوم سپس بگویی که منم صاحب خون، برگرد و مردم را نزد من برسان. معاویه بازگشت و به سوی او برنگشت تا کشته شد.<ref>ابن‌واضح یعقوبی، همان، ج۲، ص۷۲.</ref>
-در این رابطه به چند نکته باید توجه شود:
+== ادعای مشارکت امام علی(ع) در قتل عثمان ==
+معاویه نه تنها یاران علی(ع)، بلکه خود آن حضرت را نیز عامل قتل عثمان، معرفی می‌کرد<ref>طبری، تاریخ طبری، ج۶، ص۲۵۱۹.</ref>
-۱. در زمان محاصرهٔ «دارالاماره»، عثمان توسط مخالفان، (که قریب ۲ ماه طول کشید)،<ref>طبری، تاریخ طبری، ج۹، ص۳۷۸۹.</ref> معاویه با وجود قدرت لازم، به تقاضای کمک عثمان، هیچ توجهی نکرد؛<ref>ر. ک. احمدبن‌یحیی بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۲، ص۲۸۷.</ref> او می‌دانست که در این شرایط اگر عثمان کشته شود، می‌تواند از کشتن او سود ببرد و از این شرایط به نفع خود استفاده کند. یعقوبی در این رابطه می‌نویسد: عثمان در خانه‌اش محاصره بود و بیش از همه طلحه و زبیر و عایشه، مردم را علیه او تحریک می‌کردند. پس به معاویه نوشت و از او خواست که با شتاب، نزد وی آید. معاویه با دوازده هزار نفر رهسپار مدینه شد، سپس به سپاهیانش گفت: در مرزهای شام بمانید تا من نزد امیرالمؤمنین بروم و از کار او، نیک آگاه گردم. معاویه نزد عثمان آمد و چون از شمارهٔ لشکر پرسید، گفت: آمده‌ام که رأی تو را بدانم و آن‌گاه نزد آنان بازگردم و ایشان را به مدینه آورم. عثمان گفت: نه به خدا قسم! لیکن تو خواستی که من کشته شوم سپس بگویی که منم صاحب خون، برگرد و مردم را نزد من برسان. معاویه بازگشت و به سوی او برنگشت تا کشته شد.<ref>ابن‌واضح یعقوبی، همان، ج۲، ص۷۲.</ref>
+ادّعای مشارکت حضرت علی(ع) در قتل عثمان، سخن ناحقّی بود که از طرف معاویه بیان می‌شد. در حالی که حضرت علی(ع)، سخت مخالف کشته شدن عثمان بود. آن حضرت کشته شدن عثمان را، مساوی با باز شدن درهای فتنه، قلمداد کرده بود و در عمل برای کشته نشدن عثمان، تلاش‌های فراوانی نمود.<ref>ر. ک. محمدبن‌جریر طبری، همان، ج۶، ص۲۲۱۳؛ نهج‌البلاغه، همان، خطبه ۱۶۴.</ref>
-۲. ادّعای مشارکت حضرت علی(ع) در قتل عثمان، سخن ناحقّی بود که از طرف معاویه بیان می‌شد. در حالی که حضرت علی(ع)، سخت مخالف کشته شدن عثمان بود. آن حضرت کشته شدن عثمان را، مساوی با باز شدن درهای فتنه، قلمداد کرده بود و در عمل برای کشته نشدن عثمان، تلاش‌های فراوانی نمود.<ref>ر. ک. محمدبن‌جریر طبری، همان، ج۶، ص۲۲۱۳؛ نهج‌البلاغه، همان، خطبه ۱۶۴.</ref>
+== شایسته نبودن معاویه برای قصاص قاتلان ==
+و او تلاش داشت به این وسیله، اعمال خویش را توجیه کند و بهانه‌ای برای مخالفت با علی(ع) داشته باشد. بهانه‌ای که راه دست‌یابی او را به خلافت، هموار می‌کرد.
 ۳. نکتهٔ بعد آن که اصل، تقاضای تحویل قاتلان عثمان به معاویه نیز، فاقد مشروعیّت و اعتبار است؛ زیرا اوّلاً: اگر قرار بر خون‌خواهی و محاکمهٔ قاتلان باشد، با وجود خلیفهٔ مشروع الهی و مردمی و همچنین اولیای دم، نوبت به معاویه نمی‌رسد. عثمان، فرزندانی داشت و آن‌ها ولیّ‌دم پدرشان بودند. این موضوع ارتباطی به معاویه نداشت، علاوه بر این؛ اگر به فرض هم بپذیریم که علی(ع) می‌توانست قاتلان عثمان را به معاویه تحویل دهد، این کار، نوعی مشروعیت بخشیدن و رسمیت دادن حکومت وی در شام محسوب می‌شد؛ در حالی که وی یک حاکم مخلوع و معزول از طرف علی(ع) بود، که حکم یاغی پیدا کرده بود. حضرت علی(ع) فرموده بود: … راه قانونی حل این مسئله این است که: نخست معاویه اعلام تبعیت کند و بیعت کند، سپس اگر ادعایی دارد، در دادگاه مطرح کند.<ref>نهج‌البلاغه، همان، نامه ۶۴؛ احمدبن‌علی طبرسی، الاحتجاج، همان، ج۱، ص۱۸؛ محمدباقر مجلسی، همان، ج۳۲، ص۵۷۰؛ میرحامدحسین لکهنوی، همان، ج۳، ص۲۴۰.</ref>
-امّا چرا آن حضرت، خود اقدام به محاکمهٔ قاتلان عثمان نکرد؟ همان‌گونه که از تاریخ و از کلمات امام بر می‌آید،<ref>نهج‌البلاغه، همان، خطبه ۱۶۴، نامه۹؛ علی‌بن‌حسین مسعودی، مروّج الذهب، همان ج۱، ص۷۰۳.</ref> قاتل عثمان شخص واحدی نبود، بلکه وی در جریان یک انقلاب کشته شد که در آن، افراد زیادی از مردم مدینه و سایر شهرها حضور داشتند.<ref>محمدبن‌جریر طبری، همان، ج۶، ص۲۲۵۰؛ ابن‌مسکویه، تجارب‌الأمم، مترجم ابوالقاسم امامی، ج۱، ص۳۹۵–۳۹۶؛ عزالدّین ابن‌اثیر، همان، ج۹، ص۲۵۹؛ علی‌بن‌حسین مسعودی، مروّج الذهب، همان ج۱، ص۷۰۰–۷۰۱؛ ابن‌قتیبه دینوری، همان، ص۶۷–۶۸.</ref>
+== مشخص نبودن قاتل عثمان ==
+چرا آن حضرت، خود اقدام به محاکمهٔ قاتلان عثمان نکرد؟ همان‌گونه که از تاریخ و از کلمات امام بر می‌آید،<ref>نهج‌البلاغه، همان، خطبه ۱۶۴، نامه۹؛ علی‌بن‌حسین مسعودی، مروّج الذهب، همان ج۱، ص۷۰۳.</ref> قاتل عثمان شخص واحدی نبود، بلکه وی در جریان یک انقلاب کشته شد که در آن، افراد زیادی از مردم مدینه و سایر شهرها حضور داشتند.<ref>محمدبن‌جریر طبری، همان، ج۶، ص۲۲۵۰؛ ابن‌مسکویه، تجارب‌الأمم، مترجم ابوالقاسم امامی، ج۱، ص۳۹۵–۳۹۶؛ عزالدّین ابن‌اثیر، همان، ج۹، ص۲۵۹؛ علی‌بن‌حسین مسعودی، مروّج الذهب، همان ج۱، ص۷۰۰–۷۰۱؛ ابن‌قتیبه دینوری، همان، ص۶۷–۶۸.</ref>
 دینوری می‌نویسد: