«ولا الضالین» یا «غیر الضالین» در سوره حمد: تفاوت میان نسخه‌ها

«ولا الضالین» یا «غیر الضالین» در سوره حمد (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۵ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۲:۵۶

۸۰۰ بایت حذف‌شده ، ‏۵ فوریهٔ ۲۰۲۳

حذف متن‌های عربی، اصلاح شناسه و جابجایی تیترها

Fabbasi

۲٬۱۵۱

ویرایش

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-روایاتی که [[امام صادق(ع)]] «غیرالضالین» را در سوره حمد تفسیر کرد، سند معتبری ندارند. در کتاب‌های معتبر نیز نیامده‌اند. شیعه و سنی اتفاق نظر دارند که آخر سوره حمد «ولا الضالین» است. این روایات با اتفاق مسلمانان بر خواندن «ولا الضالین» در نمازهای خود و روایات معتبر بر قرائت متواتر و مشهور «ولا الضالین» تعارض دارد. روایت ضعیف و معارض با متواتر دلیل بر تحریف قرآن نمی‌شود.
+[[امام صادق(ع)]] در روایتی به جای «ولاالضالین» در سوره حمد، «غیرالضالین» آورده است. روایت سند معتبری ندارد. شیعه و اهل سنت اتفاق نظر دارند که آخر سوره حمد «ولا الضالین» است. «غیرالضالین» با اتفاق مسلمانان بر خواندن «ولا الضالین» در نمازهای خود تعارض دارد. روایات معتبر، قرائت متواتر و مشهور را «ولا الضالین» می‌داند. با روایت ضعیف نمی‌توان بر تحریف شدن قرآن استناد کرد.
-== روایات ==
+== ولا الضالین قرائت متواتر شیعه و سنی ==
-'''روایت اول:''' در [[تفسیر  علی بن ابراهیم قمی|تفسیر منسوب به علی بن ابراهیم قمی]] آمده است: عَنْهُ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنِ ابْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ فِی قَوْلِهِ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ غَیْرِ الضَّالِّینَ قَالَ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ النُّصَّابُ وَ الضَّالِّینَ الشُّکَّاکُ وَ الَّذِینَ لَا یَعْرِفُونَ الْإِمَام…<ref>قمی، علی، تفسیر القمی، قم، مؤسسه دارالکتاب، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۹.</ref>امام صادق در تفسیر «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ غَیْرِ الضَّالِّینَ‏» فرمود: آنان که مورد غضب قرار گرفته‌اند، ناصبی‌ها هستند و گمراهان تردیدکنندگان و کسانی هستند که امام را نمی‌شناسند.
+قرآن به باور همه مسلمانان متواتر است.<ref>معرفت، محمدهادی، علوم قرآنی، قم، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، ۱۳۸۱ش، ص۴۴۹. احمدی، حبیب‌الله، پژوهشی در علوم قرآن، قم، فاطیما، ۱۳۸۱ش، ص۱۲۵.</ref> مسلمانان از اول بعثت هر روز در نماز خود «و لا الضالین» می‌خواندند. روایات فراوانی این قرائت را تأیید کرده است.<ref>شیخ صدوق در کتاب الخصال، ج۱، ص۷۵. عیون أخبار الرضا، ج‏۲، ص۱۰۷. معانی الأخبار، ص۳۶. علل الشرائع، ج‏۱، ص۲۶۰. شیخ طوسی در کتاب تهذیب الأحکام، ج‏۲، ص۷۵. الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، ج‏۱، ص۳۱۹. و ….</ref> قرائت «غیر الضالین» مخالف تواتر قرآن است.<ref>صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، قم، فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۲۸.</ref>همه اینها گویاترین دلیل است بر اینکه علاوه بر ضعیف بودن روایتی که «غیر الضالین» آمده است، قرائت «ولا الضالین» قرائتی [[متواتر]] و مشهور میان امت اسلامی اعم از شیعه و سنی است.
+کتاب‌های تفسیری شیعه و اهل سنت نیز آیه آخر سوره فاتحه را «ولاالضالین» آورده‌اند و این می‌رساند که شیعه و سنی روایات ضعیف «غیر الضالین» را قبول نداشته‌اند.<ref>نگاه کنید به: طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۵۸. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول، ج۱، ص۴۲. و ….</ref>
+== متن روایت غیر الضالین==
+'''روایت اول:''' در [[تفسیر  علی بن ابراهیم قمی|تفسیر منسوب به علی بن ابراهیم قمی]] آمده است امام صادق(ع) در تفسیر آیه آخر سوره حمد فرمود: «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ» ناصبی‌ها هستند و «غَیْرِ الضَّالِّینَ‏» تردیدکنندگان و کسانی هستند که امام را نمی‌شناسند.<ref>قمی، علی، تفسیر القمی، قم، مؤسسه دارالکتاب، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۹.</ref>ا
-'''روایت دوم:''' [[تفسیر عیاشی]] از محمد بن مسلم از امام صادق نقل کرده است که فرمود: «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ‏» الیهود «و غیر الضالین‏» النصاری…<ref>عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی، تهران، مطبعه العلمیه، چاپ اول، 1380ق، ج1، ص22، حدیث17.</ref> غضب شدگان یهودیان و گمراهان نصاری هستند.
+'''روایت دوم:''' [[تفسیر عیاشی]] از محمد بن مسلم از امام صادق نقل کرده است که فرمود: «و غیر الضالین‏» مسیحیان هستند.<ref>عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی، تهران، مطبعه العلمیه، چاپ اول، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۲۲، حدیث۱۷.</ref>
-'''روایت سوم:''' در تفسیر عیاشی آمده است: عن رجل عن ابن أبی عمیر رفعه فی قوله «غیر المغضوب علیهم و غیر الضالین‏» و هکذا نزلت<ref>عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی، تهران، مطبعه العلمیه، چاپ اول، 1380ق، ج1، ص24، حدیث24.</ref>مردی از ابن ابی عمیر با [[حدیث مرفوع|سند مرفوع]] آورده است که گفت: آیه اینگونه نازل شده است: «غیر المغضوب علیهم و غیر الضالین‏»
+'''روایت سوم:''' در تفسیر عیاشی با سند [[حدیث مرفوع|سند مرفوع]] آمده است که گفت: آیه اینگونه نازل شده است: «غیر المغضوب علیهم و غیر الضالین‏»<ref>عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی، تهران، مطبعه العلمیه، چاپ اول، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۲۴، حدیث۲۴.</ref>
 == سند روایات ==
@@ خط ۲۲: / خط ۲۷: @@
 '''سند روایت سوم:''' اول روایت «عن رجل» دارد و مشخص نیست این مرد چه کسی بود. آخر روایت «رفعه» دارد که دلالت بر  حذف  راوی از سند حدیث دارد و [[حدیث مرفوع|روایت مرفوع]] است و معتبر نمی‌باشد. نام معصوم هم نیامده است و معلوم نیست گوینده این سخن امام بود یا فردی غیر معصوم. از این‌رو سند روایت در نهایت ضعف می‌باشد.
-== ولا الضالین قرائت متواتر شیعه و سنی ==
-قرآن به باور همه مسلمانان متواتر است.<ref>معرفت، محمدهادی، علوم قرآنی، قم، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، ۱۳۸۱ش، ص۴۴۹. احمدی، حبیب‌الله، پژوهشی در علوم قرآن، قم، فاطیما، ۱۳۸۱ش، ص۱۲۵.</ref> مسلمانان از اول بعثت هر روز در نماز خود «و لا الضالین» می‌خواندند. روایات فراوانی این قرائت را تأیید کرده است.<ref>شیخ صدوق در کتاب الخصال، ج۱، ص۷۵. عیون أخبار الرضا، ج‏۲، ص۱۰۷. معانی الأخبار، ص۳۶. علل الشرائع، ج‏۱، ص۲۶۰. شیخ طوسی در کتاب تهذیب الأحکام، ج‏۲، ص۷۵. الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، ج‏۱، ص۳۱۹. و ….</ref> قرائت «غیر الضالین» مخالف تواتر قرآن است.<ref>صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، قم، فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۲۸.</ref>همه اینها گویاترین دلیل است بر اینکه علاوه بر ضعیف بودن روایتی که «غیر الضالین» آمده است، قرائت «ولا الضالین» قرائتی [[متواتر]] و مشهور میان امت اسلامی اعم از شیعه و سنی است.
-کتاب‌های تفسیری شیعه و اهل سنت نیز آیه آخر سوره فاتحه را «ولاالضالین» آورده‌اند و این می‌رساند که شیعه و سنی روایات ضعیف «غیر الضالین» را قبول نداشته‌اند.<ref>طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۵۸. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول، ج۱، ص۴۲. و ….</ref>
 {{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}