دهه اول محرم الحرام
امام حسین(ع) را روز دهم محرم شهید کرده اند پس چرا شیعیان از اول محرم عزاداری میکنند؟
مذهب شیعه پیرو سنت پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) است. به همین علت عملکرد ائمه اطهار(ع) برای شیعیان حجت شرعی و عملی دارد. همانطور که پیامبر هنگام تولد امام حسین(ع) و سالها قبل از عاشورا بر او گریست.[۱]و همچنین چون روش ائمه(ع) در بزرگداشت شهادت امام حسین(ع) از اول محرم بوده و ائمه(ع) از اول محرم دیگر نمی‌خندیدند و جامه‌ی عزا برتن می‌کردند.[۲] و نیز علمای شیعه هم در عصر غیبت، این سیره را ادامه دادند. ولذا ما شیعیان هم از این سیره پیروی میکنیم.
سیره اهلبیت(ع)
امام صادق(ع) در روایتی میفرماید: هنگامی که هلال ماه محرم دمیده می شود؛ ملائکه پیراهن امام حسین(ع) را خدمت حضرت زهرا(س) آورده و از عرش الهی آویزان می کنند، در حالیکه پاره پاره شده از ضربه های شمشیر و آغشته به خون است. ما و شیعیانمان این پیراهن را با چشم بصیرت، و نه بصر می بینیم، پس اشک های ما سرازیر می شود.[۳]
به نقل یکی از صحابه امام رضا(ع) به نام ریان بن شییب، در روز اول محرم بر امام(ع) وارد شد. امام رضا(ع) متذکر به اغاز محرم شده و مصیبت های امام حسین(ع) را بیان کرده و سخنانی در فضیلت عزاداری بر ایشان ذکر کردند.[۴]
و در روایتی دیگر آمده است که امام رضا(ع) فرمودند: هنگامی که ماه محرم شروع می‌شد، دیگر کسی پدرم را خندان نمی‌دید و هر روز ناراحتی او بیشتر می‌شد تا روز دهم محرم. پس وقتی روز دهم می‌رسید، آن روز روز مصیبت و اندوه و گریۀ او بود.[۵]
سیره علما
آیت الله سید علی قاضی طباطبایی، عارف، و استاد اخلاق حوزه علمیه نجف، در مستحبات عزاداری و زیارت سیدالشهداء(ع) کوتاهی و غفلت نکنید و روضه هفتگی و لو دو سه نفره باشد، اسباب گشایش امور است و اگر هفتگی ممکن نشد، دهه اول محرم ترک نشود.[۶]
و همچنین آیت الله ملکی تبریزی عالم بزرگ شیعه فرمودند: سزاوار است حال دوستان آل محمد(ص) در دهه اول محرم الحرام تغییر نموده، و در دل و سیمای خود آثار اندوه و درد این مصیبت های بزرگ را آشکار نمایند. باید مقداری از لذت های زندگی را اعم از خوردن و نوشیدن و حتی خوابیدن به دست می آید ترک نموده، و مانند کسی باشند، که پدر یا فرزند خود را از دست داده است. نباید احترام ناموس بزرگ خدا و احترام پیامبر(ص) و امام(ع)، کمتر از احترام خود و نزدیکانش باشد. اگر کسی نتواند در تمام دهه محرم این کار را انجام دهد حداقل در روز تاسوعا و عاشورا و شب یازدهم دست از برخی لذایذ بردارد مثلاً نان خالی بخورد یا آب کمتر بنوشد و خود را بیاد آن روزهای سخت اهل بیت(ع) به سختی اندازد در هر روز مقداری از وقت خود را در مکان های عمومی به عزاداری بپردازد، و نیز در دهه اول محرم هر روز امام حسین(ع) را با زیارت عاشورا زیارت نماید.[۷]