اعجاز قرآن

سؤال

آیا قرآن معجزه است؟

قرآن کتاب مقدس دین اسلام، سخنان خدای یکتا می‌باشد که به صورت وحی و توسط جبرئیل بر پیامبر اسلام، محمّد بن عبدالله، نازل شده است. در این کتاب، نشانه‌هایی از جمله اعجاز بیانی، محتوایی، عددی وجود دارد که دلیل بر ادعای اعجاز است؛ برای درک بهتر از اعجاز قرآن، لازم است که دانسته شود معجزه به چه معناست و عالم‌های دینی و دانشمندان، معجزه را امری می‌دانند که از توان بشر و انسان‌های عادی خارج است.

همچنین ببینید: چیستی معجزه

اعجاز بیانی و محتوایی قرآن

اینکه قرآن معجزه است تقریبا مورد قبول همه دانشمندان می‌باشد، اما هر کسی برای دانستن اعجاز قرآن، باید به سراغ نشانه‌های او رفته و بدون هیچ پیش زمینه ذهنی بر این اندیشه کند که آیا این نشانه‌ها، معجزه و خارق العاده هستند یا خیر. در وجه اعجاز قرآن نظر علماء متعدد است که متخصصان از این جهت، معجزه‌های قرآن را به دو بخش تقسیم کرده‌اند: اعجاز بیانی، اعجاز محتوایی.

قرآن

کتاب مقدس دین اسلام
نسخه‌ای از قرآن، متعلق به قرن چهارم یا پنجم قمری به خط کوفی (مسجد روستای نُگُل، از توابع سنندج)
اطلاعات کتاب
نام‌های دیگر	فرقان، الکتاب و مُصحَف
نویسنده	امام علی
موضوع	خدا
زبان	عربی
تعداد جلد	۱

اعجاز بیانی (لفظی)

اعجاز بیانی که به اعجاز ادبی و لفظی هم تعبیر می‌شود یعنی الفاظ و کلمات و جملات و نظم ادبی و قالب قرآن با قطع نظر از اینکه چه احکامی را و چه عالمی را حکایت می‌کند همه معجزه‌اند و دارای چندین وجه است که در ذیل به آنها اشاره می‌شود:

• قرآن، معجزه است بخاطر فصاحتی که دارد.؛ فصاحت یعنی بیان شیرین و واضح و آشکار که هم کلمات قرآن فصیح است، یعنی اداء کلمات قرآنی بر زبان، ایجاد سنگینی نمی‌کند. و هم جملات و کلام قرآن فصیح است، یعنی ضعف تألیف و گره خوردگی ندارد، بلکه سلیس و روان است. معجزه بودنش بخاطر بلاغت است: یعنی علاوه بر اینکه قرآن فصیح است مطابق مقتضای حال سخن گفته، جملات قرآن دارای عمق معنایی و رعایت اوضاع و احوال مخاطبین است.

• قرآن معجزه است چون بیانش در قالب یک قالب جدید است. نه شعر است و نه نثر (عرب آن روز فقط همین دو اسلوب را داشتند) روش بیان قرآن با روش و شیوه جامعه ادبی آن زمان کاملا فرق داشت، قالب آن ابتکاری و فوق قدرت بشر است.

• گیرایی و مجذوب کردن جان‌ها به قرآن معجزه است چون شنیدن الفاظ و جملات آن حتی برای غیر عرب زبانها، هم جذاب است. در صدر اسلام بیشترین توجه به اعجاز قرآن از جهت بیانی بودن آن است.

اعجاز عددی قرآن

۲۳ سال پیش شیمیدانی مصری به نام دکتر رشاد خلیفه که در آمریکا اقامت داشت، پس از سه سال کار مداوم و استفاده از کامپیوتر!ادعا نمود که نظم حیرت‌انگیزی را در قرآن کشف نموده است.ایشان گفت تعداد تکرار حروف و کلمات در قرآن، کاملا سنجیده و حساب شده است و از تناسب و نظمی شگفت‌انگیز حکایت می‌کند و نتیجه گرفت که چون هیچ مؤلّف و نویسنده‌ای نمی‌تواند در ضمن نگارش کتاب، مراعات تعداد تکرار حروف و کلمات خود را نموده و نظمی خاص در میان آنها تعبیه کند، پس این ویژگی خاص قرآن بوده و وجهی از وجوه اعجاز آن به شمار می‌رود. نمونه‌های بسیار زیادی از این موارد است؛ برای نمونه:

• در قرآن حروف مقطعه هر سوره، نسبت به دیگر حروف آن، بیشتر تکرار شده است.
• حروف مقطعه هر سوره، در آن سوره، بیشتر از دیگر سوره‌ها تکرار شده است.
• تعداد حروف مقطعه همه سوره‌های دارای حروف مقطعه، مضربی از عدد ۱۹ است.
• دو واژه «دنیا» و «آخرت» به‌اندازه هم در قرآن به کار رفته‌اند.
• واژه «حیات» (زندگی)، همراه با مشتقاتش، به‌اندازه واژه «موت» (مرگ) استعمال شده است.
• واژه «ساعت» به تعداد ساعات شبانه‌روز، یعنی ۲۴ بار به کار رفته است.
• واژه «شهر»(ماه)، به تعداد ماه‌های سال یعنی ۱۲بار کاربرد داشته است.
• عبارت «السموات السبع» (آسمان‌های هفت‌گانه) ۷ بار استعمال شده است.
• واژه «سجده» ۳۴ بار در قرآن به کار رفته است که با تعداد سجده‌های نمازهای واجب برابر است.

شایان توجه است که این موارد بسیار زیاد بوده و تنها به این موارد نمی‌توان تکیه کرد.

قرآن معجزه ای بی نظیر از طرف خداوند متعال است برای بشر و نه تنها برای مسلمان که به واسطه ی پیامبر اکرم نازل و به دست بشر رسیده است و تمام آیاتش، دلیلی بر اعجاز و حقانیت این کتاب می‌باشد.

اعجاز محتوایی (معنایی)

اعجاز محتوایی که از آن به اعجاز علمی، معنوی هم تعبیر شده است، یعنی قرآن بخاطر احکام متعالی، اخبار علمی و غیبی و… با قطع نظر از کلمات و الفاظش معجزه است و برای آن مصادیق و وجوهی ذکر کرده‌اند که ما به چند نمونه از آن اشاره می‌کنیم:

• این که شخص امّی (درس نخوانده) چنین مطالب عالی را با چنین حجم بدون تناقض بیاورد، معجزه است.

• قرآن با اینکه طی بیست و سه سال و در اوضاع غیرعادی نازل شده و مطالب و احکام متعدد دارد با این حال کوچکترین اختلاف و تناقضی در او نیست و این کار، شگفت و معجزه است.

• قرآن از غیب خبر داده و از حوادثی قبل از وقوع آن خبر داده که بعدا همانگونه واقع شده است.
• قرآن از اسرار عالم آفرینش صدها سال قبل خبر داده که مقداری از آنها را علوم امروز بشر کشف کرده مثل حرکت زمین، بارور کردن باد، گیاهان را، مذکر و مؤنث بودن گیاهان.