سؤال

این که در زیارت اربعین می‌خوانیم ای کشته شده اشک یعنی چه؟

درگاه‌ها
امام حسین.png


کشته شده اشک‌ها یکی از اوصافی است که برای شهادت امام حسین(ع) استفاده شده است و در زیارت اربعین به آن اشاره شده است. از زیارت‌های مهم و با فضیلت در فرهنگ شیعی زیارت قبر امام حسین(ع) است. اشاره به این موضوع و اشک ریختن بر مظلومیت ایشان نیز در روایات معصومین بیان شده است. مراد از قتیل العبرات یعنی این شهادت با توجه به اهداف بالایی که امام به دنبال آن در احیای جامعه اسلامی بودند و نیز مظلومیت ایشان و یارانشان در شهادت، دل هر جوان‌مرد و آزادی‌خواهی را به درد آورده و اشک را از چشمانشان جاری می‌نماید.

زیارت امام حسین(ع)

از زیارت‌های مقدس و با فضیلت که در فرهنگ دینی وارد شده‌، زیارت قبر ابی عبدالله الحسین(ع) است و برای زیارت هیچ امامی به این اندازه سفارش نشده، به طوری که ترک آن برای شیعه که توان زیارت را دارد امری ناپسند شمرده شده و به نوعی لازم است. امام صادق(ع) فرمودند: «زیارت حسین بن علی(ع) بر هر کس که او را از سوی خداوند «امام» می‌داند واجب است.»[۱]

زیارت یکی از راه‌های یاد و احیای اهداف امام حسین(ع) و الگو قرار دادن تفکرات ناب آن حضرت است. زیارت اربعین یعنی چهلمین روز شهادت آن حضرت و روز بیستم صفر یکی از با فضیلت‌ترین زیارت‌ها است. امام حسن عسکری(ع) خواندن زیارت اربعین را یکی از علامت‌های مؤمن می‌شمارند.[۲]

کشته شده اشک‌ها

در فرازی از این زیارت چنین آمده‌ است: «وَصَلِّ عَلی الْحُسَیْنِ الْمَظْلُومِ الشَّهیدِ، قَتیلِ الْعَبَراتِ وَ …؛ و درود فرست بر حسین مظلوم شهید، کشته شده اشک‌ها و …»[۳]

«العبرات» از عبره است یعنی گریه‌ای که از سینه بیرون آید و کنایه از کسی است که با یادآوری مطلب یا شخصی بغض گلویش را می‌گیرد و چشمانش اشک آلود می‌شود. مراد از این که امام حسین(ع) کشته شده اشک‌ها است یعنی که هر کس امام حسین‌(ع) و واقعه عاشورا را یاد کند، چشمانش اشک آلود می‌گردد. شهیدی که هم یادش گریه‌آور است و هم اشک ریختن در سوگ او ثواب دارد و موجب احیای اهداف عاشورا می‌شود و امامان معصوم(ع) نیز توصیه فراوان بر عزاداری و گریستن بر مصیبت‌های آن حضرت داشته‌اند. امام حسین(ع) می‌فرمایند: «من کشته شده اشک‌هایم.»[۴] و باز فرمود: «من کشته شده اشکم و هیچ مؤمنی مرا یاد نمی‌کند مگر آن که گریه کرده و بغض گلویش را بگیرد و اشک در چشمانش می‌آید.»[۵] و امام صادق(ع) فرمود: «کشته اشک یعنی هیچ مؤمنی او را یاد نمی‌کند مگر گریه کند.»[۶]

بنابراین مراد از کشته شده اشک‌ها یعنی امام حسین(ع) به خاطر اهداف بزرگ و متعالی که داشتند و عده‌ای نگذاشتند این اهداف در جامعه عملی شود و آن حضرت را شهید کردند، بر ملت‌های آزاده چنان این غم و اندوه سنگین است که بر آن حضرت اشک می‌ریزند و حسین(ع) کشته شده‌ای است که اشک‌ها در یاد او سرازیر است.

منابع

  1. ابن قولویه، جعفر، کامل الزیارات، بی جا، مؤسسه نشر الفقاهه، اول، ۱۴۱۷هـ. ق، ص۲۳۶.
  2. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، دوم، ۱۴۰۳هـ. ق، ج۹۸, ص۳۲۹.
  3. ابن طاوس، رضی الدین، اقبال الاعمال، بی جا، مکتب الاعلام الاسلامی، اول، ۱۴۱۶ هـ. ق، ج۳, ص۳۴۲.
  4. قمی، شیخ عباس، منتهی الامال، بی جا، هجرت، ج۱, ص۵۳۸.
  5. شیخ صدوق، الامالی، قم، مؤسسه بعثت، اول، ۱۴۱۷ هـ. ق، ص۲۰۰.
  6. نوری، حسین، مستدرک الوسائل، قم، ال البیت، دوم، ۱۴۰۸هـ. ق، ج۱۰, ص۳۱۸.