شهادت
شهادت را تعريف كنيد و درباره آن توضیح دهید.
شهادت مرگی است که انسان به خاطر هدف مقدسی و در راه خداوند انتخاب می‌کند. فقها در جهت تعیین مصداق شهیدی که دارای حکم فقهی خاص شامل برداشته شدن لزوم غسل و کفن و جواز دفن با لباس رزم، است، شرایطی مانند حضور در جنگ به دستور امام یا نائب خاص او و کشته شدن در معرکه ذکر کرده‌اند. در قرآن پاداش بهشت، روزی نزد پروردگار و رضایت الهی از جمله امتیازات شهدا ذکر شده است. در روایات نیز از شهادت به عنوان ملاک خوبی و بزرگی عمل تعبیر شده است.
تعریف
«شهد» به معنای حضور و دیدن است و از همین جهت شاهد گفته می‌شود، چرا که بیننده ماجرا بوده است. تعابیر شهید و شهادت نیز از همین مصدر اخذ شده است. در اصطلاح، شهادت مرگي است كه انسان با توجه به خطرات احتمالي يا ظني يا يقيني، فقط به خاطر هدفي مقدس و انساني و به تعبير قرآن في سبيل الله از آن استقبال كنند.[۱]. بنابر این به كسي كه در راه خدا كشته مي شود شهيد گفته مي شود.[۲]
فقها برای شهادت، تعریف خاصی ذکر کرده‌اند و آن کسی است که در ميدان نبرد به امر امام معصوم(ع) يا نائب خاص او حضور پیدا کند، كشته شود و روحش در معرکه نبرد از بدن او خارج شود.
جایگاه
در مورد جایگاه شهادت، در قرآن، روایات و ادعیه مطالبی ذکر شده است.
در قرآن، از شهادت تعبیر به «کشته در راه خدا» شده است و امتیازاتی برای شهید شمرده شده است. حیات نزد پرودگار، معامله با خدا و پاداش بهشت از جمله این امتیازات است.
در روایات نیز، شهادت به عنوان ملاک و مقام بالا شمرده شده و اجر کارهای بزرگ مانند اجر شهید معرفی شده است. برای نمونه اجر کسی که در حال کار و برای امرار معاش می‌میرد اجر شهید گفته شده است. در ادعیه نیز طلب شهادت و عاقبت بخیری با شهادت از خداوند خواسته شده است.
حکم فقهی
فقها برای شهیدی که در میدان نبرد در رکاب امام معصوم یا نائب خاص ایشان به شهادت می‌رسد، احکام خاصی از قبیل نداشتن غسل و کفن و جواز دفن با لباس رزم ذکر کرده‌اند.
امام خمینی در جواب سؤال از شهادت مردمی که توسط بمباران در شهرها کشته می‌شوند و یا حتی در جبهه با تصادف و حوادث دیگر از دنیا می‌روند، اینطور پاسخ دادند که این افراد ثواب شهید را دارند ولی غسل و کفن از ایشان ساقط نیست.
شهادت غیر مسلمان
غير مسلماني كه به خدا و قيامت اعتقاد دارد، اگر برای دفاع از مردم و با اعتقاد به اینکه این امر دستور خداست، به جنگ برود و کشته شود نیز مصداق عمل صالح است و بر اساس آیه ۶۲ سوره بقره ﴿إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالنَّصَارَىٰ وَالصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ؛ كساني كه ايمان آوردند (مسلمانان) و يهود و نصاري و صابئان آنها كه ايمان به خدا و روز رستاخيز آورده اند و ايمان و عمل صالح انجام داده اند، پاداششان نزد پروردگارشان مسلم است﴾ عمل آن توسط خداوند محاسبه می‌گردد.
مطالعه بيشتر
- عدل الهي، شهيد مرتضي مطهري، دفتر انتشارات اسلامي، ۱۳۶۱ ش، فصل ۸، عمل خير از غير مسلمان.
- تسنيم، ج۵، آيت الله جوادي آملي، مرکز نشر اسراء.